Đi qua mùa nước nổi ở Tràm Chim

Vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp) - một vùng đất phèn của Đồng Tháp Mười xưa, giờ đang vào mùa nước nổi. Tại đây có hệ sinh thái đất ngập nước vô cùng đặc biệt mà gần như không nơi nào có trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Thuyền du lịch đưa du khách tham quan Vườn quốc gia Tràm Chim.
Thuyền du lịch đưa du khách tham quan Vườn quốc gia Tràm Chim.

Đi qua những hệ sinh thái

Anh Lê Quỳnh Phương, hướng dẫn viên du lịch Vườn quốc gia Tràm Chim đưa chúng tôi lên những chiếc thuyền máy len lỏi qua rừng tràm mùa nước nổi, trên thủy trình dài 12 km. Tuyến tham quan ngắn tại Vườn quốc gia đã đưa chúng tôi đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác về giá trị tự nhiên nơi đây. Phía trước chúng tôi là một cánh đồng lúa trời (còn gọi là lúa ma).

Đây là một loại lúa thiên nhiên mọc trên cánh đồng mênh mông nước, sinh trưởng tốt nhất là vào mùa nước nổi. Điều đặc biệt là nước lũ lên tới đâu, cây lúa vươn dài ra tới đó, trồi vượt lên trên mặt nước để trổ bông. Lúa thường trổ bông vào tháng 10 và bắt đầu chín vào tháng 11-12. Bông lúa có đuôi đỏ, khi hạt chín vỏ trấu mầu vàng đen; có hạt thóc to hơn lúa thường và rất thưa, mỗi ngày một bông chín vài ba hạt. Anh Phương cho biết: Lúa trời là loại lúa chịu phèn, vượt nước rất tốt, có thể vượt mực nước có độ sâu từ 3-5m.

Trước đây, để thu hoạch lúa vào mùa lũ, người dân bơi xuồng vào giữa đám lúa rồi cầm hai thanh tre đập ngọn lúa vào be xuồng cho rụng vào xuồng. Nếu không thu hoạch, đến khi mặt trời lên hạt lúa chín sẽ tự rụng. Do đó, để thu hoạch lúa trời, người dân phải đi vào lúc tối hoặc lúc mặt trời chưa mọc. Nhờ có lúa trời, chuỗi thức ăn, hệ sinh thái ngập nước không bị đứt gãy ở Vườn quốc gia.

Cây lúa trời là một biểu thị sinh thái đặc trưng nhất mùa nước nổi ở vùng Đồng Tháp Mười xưa mà hiện nay chỉ còn Vườn quốc gia Tràm Chim lưu giữ và bảo tồn được quần thể lúa. Ngoài lúa trời, du khách còn được bắt gặp cỏ năng ống. Đây cũng là một hệ sinh thái rất đặc biệt và đặc trưng của mùa nước nổi, giúp nhiều loài chim có thể làm tổ dưới nước như trích cồ, trích ré, gà lôi nước… Sau khi mùa nước nổi rút, cây năng ống già, khô và chết thì cũng tại quần thể của hệ sinh thái này, cây năng kim phát lên.

Cây năng kim sẽ tạo củ và đây mới là nguồn thức ăn cho sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia vào mùa khô. Số liệu thống kê năm 2021 cho thấy, tại Vườn quốc gia có hơn 1.000 ha năng kim. Đến vùng đất ngập nước Tràm Chim vào mùa này, nước ngập bao quanh các rặng rừng tràm (khoảng 2.600 ha) với những cây tràm “tàn dù”. Đây là loại tràm đặc biệt, không phải để đóng cừ trong công trình mà là tràm phát sinh tự nhiên, phân tàn ra rất rộng. Khi tràm rụng hạt trôi theo dòng nước rồi sau này tạo thêm những cây mới. Nhờ đó mà lượng cây tràm ở Vườn quốc gia ngày một nhiều thêm.

Chú trọng bảo tồn

Thuyền tiếp tục đưa chúng tôi đi ngang qua một tuyến kênh tại khu A1 với độ sâu mực nước là 3m. Vườn quốc gia có hơn 7.300 ha, trong đó khu A1 đã có diện tích gần 5.000 ha, được nhiều người ví như một Vườn quốc gia Tràm Chim thu nhỏ. Thời điểm này chưa đến đỉnh lũ cho nên các thảm thực vật “đua nhau” phát triển.

Hệ sinh thái đất ngập nước Tràm Chim có khoảng 3.600 ha các sinh cảnh đồng cỏ tiêu biểu như sen, súng, cỏ ống, hoàng đầu ấn, lúa trời… Tiến sĩ Trần Triết, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á, Hội Sếu quốc tế cho biết, để rừng tràm phát triển bền vững cần có sự điều tiết nước theo mùa, có mùa khô và mùa nước giúp rễ cây tràm phát triển.

Sự thay đổi của hệ thực vật đặc hữu tại Vườn quốc gia Tràm Chim cho thấy việc quản lý nước tại đây đang đi đúng hướng, giúp các loài thực vật bản địa phục hồi và phát triển một cách tự nhiên. Sự phục hồi của hệ sinh thái đã mang lại những kết quả ấn tượng, số lượng các loài chim nước về Tràm Chim ngày càng nhiều hơn. Nhiều loài chim quý hiếm, trước đây có lúc không chọn Vườn quốc gia làm nơi sinh sản nay đã trở lại, như: Cà kheo, vịt mồng, le khoang cổ, giang sen và nhiều loài chim di cư khác.

Sự thay đổi của thiên nhiên không chỉ dừng lại trên cạn. Hệ sinh thái thủy sinh dưới nước cũng có những chuyển biến rõ rệt. Các loài thủy sinh đặc trưng của Đồng Tháp Mười xưa như hoa nhĩ cán tím, nhĩ cán vàng (rong trứng), hoa súng trắng đã xuất hiện trở lại nhiều hơn. Tiến sĩ Trần Triết chia sẻ: “Đã lâu rồi chúng tôi mới thấy bông súng trắng mọc rất nhiều tại các tuyến kênh của khu vực Vườn quốc gia. Đây là loài ưa phèn, chỉ thị cho thấy môi trường nước đã cải thiện rõ rệt, giống với vùng Đồng Tháp Mười xưa kia”.

Về Tràm Chim vào mùa nước nổi, thấy công tác bảo tồn và phát triển các hệ sinh thái đất ngập nước nơi đây giúp gìn giữ, bảo tồn được nhiều loài động thực vật nguy cấp, quý hiếm bằng nhiều biện pháp hiệu quả. “Bình quân hằng năm, Vườn quốc gia đón khoảng 60.000- 65.000 lượt khách. Mùa cao điểm nhất vẫn là mùa nước nổi. Đáng chú ý, mùa nước nổi năm 2024 đã đón được hơn 30.000 lượt khách tham quan. Từ đầu tháng bảy âm lịch, khi mà “nước nhảy khỏi bờ” thì từng đoàn du khách, nhất là khách gia đình tìm đến tham quan rất nhiều”, anh Lê Quỳnh Phương cho biết.

Có thể bạn quan tâm

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Lân khấm khá nhờ trồng cây nhãn xuồng đặc sản của địa phương.

Bình yên trên đất Cồn Tàu

Hơn trăm năm trước, Cồn Tàu (xã Phú Thuận, tỉnh Vĩnh Long) nằm giữa sông Tiền được những bậc tiền nhân chọn là điểm dừng chân để khai khẩn đất, lập nghiệp. Trải qua bao thế hệ, vùng đất Cồn Tàu được phù sa bồi lắng trở nên trù phú để người dân có cuộc sống bình yên, giản dị giữa sông, tách biệt với đôi bờ.

Khu tưởng niệm Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt, ngụ xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long.

Độc đáo Nhà trưng bày “Vườn ông Sáu Dân”

Nhân kỷ niệm 103 năm Ngày sinh Thủ tướng Võ Văn Kiệt, những ngày tháng 11 này, Khu tưởng niệm Thủ tướng tại xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long đón nhiều đoàn khách trong và ngoài tỉnh đến dâng hương, tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính.

Một góc khu tái định cư Kênh Tư (ấp Lung Tràm, xã Khánh Hưng) bị ngập úng.

Chủ động, tích cực giúp người dân khắc phục hậu quả thiên tai

Người dân vùng sông nước Cà Mau vốn đã quen với con nước ròng, nước lớn, thế nhưng “cuộc hẹn” không mong muốn với thiên nhiên trong đợt triều cường hôm rằm tháng 9 âm lịch vừa qua vẫn khiến cho bao người ngỡ ngàng. Nước dâng cao bất thường, vượt mọi dự báo, nhấn chìm hy vọng và tài sản.

Vợ chồng ông Thạch Sang giã cốm dẹp cho khách du lịch xem.

Giữ nghề làm cốm dẹp của đồng bào Khmer

Nghề làm cốm dẹp ở tỉnh Vĩnh Long đã tồn tại hàng trăm năm, mang đậm nét văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer. Gần đây, một số hộ gia đình vẫn còn lưu giữ cách làm thủ công truyền thống, góp phần bảo tồn và phát triển sản phẩm du lịch địa phương.

Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long, điểm du lịch tiêu biểu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

Vĩnh Long: Hấp dẫn du lịch cộng đồng ở Cồn Chim

Nằm trên dòng chảy từ sông ra biển, cù lao Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long sở hữu vẻ đẹp tự nhiên, hệ sinh thái đa dạng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Đến đây, du khách được tận hưởng không gian xanh, sạch, trong lành và thưởng thức các món ăn dân dã, đậm chất quê Nam Bộ.

Cán bộ Phòng Khoa học và Bảo tồn đất ngập nước, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng kiểm tra sinh trưởng cây lúa hoang.

Bảo tồn đa dạng sinh học lúa hoang

Giữa vùng đất ngập nước trù phú của Đồng bằng sông Cửu Long, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ được ví như “kho tàng xanh” quý giá, nơi lưu giữ nguồn gen lúa hoang hiếm có.

Hàng rào phi lao dài hàng chục km là giải pháp "phi công trình" rất hiệu quả, giúp che chắn hoa màu và nhà cửa của người dân vùng Duyên Hải.

Mưu sinh nơi miền rừng chắn sóng

Về ấp Cồn Tàu, phường Trường Long Hòa thuộc vùng Duyên Hải, tỉnh Vĩnh Long, thấy con người và thiên nhiên hiện ra như hai mảng đối lập: một bên nhỏ bé, một bên kỳ vĩ. Nhưng nhìn kỹ, lại thấy rõ con người đang nương tựa vào thiên nhiên để sống và thiên nhiên cũng cần con người gìn giữ để không bị mất đi.

Các đầu bếp chế biến đặc sản Cà Mau tại phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Đặc sắc văn hóa ẩm thực Cà Mau

Cà Mau vừa tổ chức chuỗi sự kiện hưởng ứng Ngày Du lịch Thế giới với chủ đề “Cà Mau - địa đầu cực nam Tổ quốc, nơi hội tụ thiên nhiên và sự an lành”. Điểm nhấn của chuỗi sự kiện là “Ngày hội tinh hoa văn hóa ẩm thực Cà Mau” với phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Khâu chọn giống cũng đóng vai trò quan trọng trong thành công của quá trình nuôi lươn không bùn.

Hiệu quả từ nuôi lươn không bùn

Nuôi lươn không bùn dễ làm, tận dụng được không gian hẹp, thị trường tiêu thụ rộng mở, giá bán tương đối ổn định. Vài năm gần đây, nhiều nông hộ ở thành phố Cần Thơ lựa chọn hình thức nuôi này để phát triển kinh tế gia đình.

Hướng dẫn người bệnh làm thủ tục hồ sơ bệnh án điện tử tại Bệnh viện đa khoa Trà Vinh.

Vĩnh Long hướng tới xây dựng hệ thống y tế thông minh

Thời gian qua, cùng với tiến trình chuyển đổi số của quốc gia, ngành y tế tỉnh Vĩnh Long cũng đã đồng bộ triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Đây được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa rất quan trọng trong đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh.

Trình diễn nhạc cụ truyền thống Khmer.

Chung tay giữ gìn di sản

Vùng đất biên thùy An Giang có các dân tộc Kinh, Hoa, Khmer, Chăm… cùng sinh sống, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu. Thời gian qua, cộng đồng các dân tộc nơi đây đã tích cực trao truyền kinh nghiệm, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, tránh nguy cơ mai một, đồng thời biến di sản thành nguồn lực cho phát triển bền vững.

Ông Nguyễn Hoàng Nam và bức tranh "Đua bò Bảy Núi".

Hồn tranh Bảy Núi

Tranh đá Bảy Núi của nghệ sĩ Nguyễn Hoàng Nam, ngụ xã Châu Phú, tỉnh An Giang đã góp phần làm tăng sự đa dạng trong dòng chảy văn hóa nghệ thuật của tỉnh.

Ông Thum vẫn thường xuyên đi qua các cây cầu ông xây ở Mỹ Thới để kiểm tra chất lượng.

Ông Ba Thum xây cầu từ thiện

Nhiều năm qua, ông Ba Thum tức Phạm Văn Thum, 75 tuổi, ngụ khóm Thới Thạnh, phường Mỹ Thới, tỉnh An Giang đến các vùng nông thôn xây cầu bê-tông miễn phí giúp người dân, nông dân qua lại thuận lợi.

Làm cá linh non ở xã Nhơn Hội

Nhộn nhịp mùa cá linh non

Mùa nước nổi hay còn gọi mùa nước lũ từ thượng nguồn sông Mê Công đã tràn vào các cánh đồng các xã vùng biên giới Nhơn Hội, Phú Hữu, Vĩnh Xương... tỉnh An Giang. Nước nổi mang theo tôm cá nước ngọt vào đồng, trong đó, có cá linh.

Nhiều khu đất lò gạch được người dân trồng cây xanh để phát triển du lịch.

Người dân mong sớm triển khai “Dự án Di sản đương đại Mang Thít”

Từ nhiều tháng qua, người dân xã Nhơn Phú, tỉnh Vĩnh Long mong chờ ngành chức năng và chính quyền địa phương sớm triển khai dự án bảo tồn khu lò gạch, gốm Mang Thít. Người dân nơi đây đồng tình ủng hộ, gìn giữ và bảo tồn những lò gạch cũ, nhưng thời gian trôi qua, nơi đây trở nên hoang vắng và xuống cấp.

Mưu sinh bên dòng sông Thom

Hai bên bờ sông Thom thuộc xã Mỏ Cày và Nhuận Phú Tân (tỉnh Vĩnh Long) từ lâu đã hình thành chợ nổi buôn bán duy nhất một mặt hàng là quả dừa. Chợ bên sông độc đáo này là nơi mưu sinh của hàng trăm con người sống nhờ vào quả dừa với các hoạt động như: lột dừa, se chỉ xơ dừa, vận chuyển dừa…

Nghề đẩy côn mùa nước tràn đồng

Mỗi năm, cứ vào mùa nước nổi, Đồng bằng sông Cửu Long lại khoác lên mình một vẻ đẹp riêng với những cánh đồng mênh mông trắng nước, phù sa cuồn cuộn bồi đắp, nguồn thủy sản dồi dào. Tạm gác việc đồng áng, nông dân nơi đây bước vào một mùa mưu sinh khác với nhiều phương thức đánh bắt cá truyền thống.

 Du khách tham quan làng bè ngã ba sông Châu Đốc.

Thăng trầm nghề nuôi cá bè

Tỉnh An Giang có hai dòng sông lớn gồm sông Tiền và sông Hậu cùng với nhiều dòng sông nhỏ, kênh, rạch tạo điều kiện cho nghề nuôi cá lồng bè phát triển. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, dọc theo sông Hậu, sông Tiền, sông Cái Vừng, sông Châu Đốc có 1.396 hộ nuôi lồng/ bè, với 3.738 bè.

Chị Nguyễn Hồng Phúc cặm cụi từng chi tiết cho những mô hình “nhà xưa” thu nhỏ để lưu giữ ký ức tuổi thơ.

Tìm lại ký ức qua những mô hình thu nhỏ

Miền Tây sông nước gắn liền với những bến sông, nơi có cây cầu khỉ, những rặng dừa đung đưa theo từng ngọn gió lùa. Ở đó còn có những nếp nhà mộc mạc, giản dị mang đậm nét quê, lẩn khuất phía sau là ao cá với hoa súng khoe sắc buổi sớm mai… Tuy nhiên, theo thời gian, những “mái nhà xưa” giờ chỉ còn là ký ức.

Niềm vui khi câu dính cá.

Thú vui mùa nước nổi miền Tây

Mùa nước nổi về mang theo nguồn cá tự nhiên vào kênh rạch, sông ngòi cho nên nhiều người dân ở An Giang mang cần câu ra sông, ra đồng kiếm cá. Có người câu cá vì nghiệp mưu sinh, có người lại thư giãn như một thú vui cuộc sống...

Ghe rời bến chợ quê Rạch Chanh, phường Mỹ Trà, tỉnh Đồng Tháp.

Đặc sắc bến chợ quê

Những khi có dịp đi ngang qua các chợ quê miền Tây Nam Bộ, chúng ta không khó bắt gặp ở đó hình ảnh bến sông mà những người mua bán thường hay gọi là bến chợ.

Quy trình đóng chai nước mắm Phú Quốc

Giữ gìn nghề nước mắm truyền thống Phú Quốc

Nước mắm Phú Quốc không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, đó là tinh hoa của đất trời, biển cả và bàn tay lao động cần mẫn của bao thế hệ người dân nơi “đảo ngọc”. Đây còn là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia với lịch sử hơn 200 năm, cần được giữ gìn và lưu truyền.

Cây thiên tuế tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản Việt Nam.

Bảo tồn cây di sản thiên tuế gần 200 năm tuổi

Cây thiên tuế cổ thụ gần 200 năm tuổi tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản vào đầu năm 2025. Cây gắn liền với sự hình thành và phát triển vùng đất Vĩnh Long, hiện được người dân chăm sóc, giữ gìn cẩn thận.

Văn Thánh Miếu - một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia ở Vĩnh Long đã được số hóa.

Vĩnh Long thúc đẩy số hóa để bảo tồn di sản

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, tỉnh Vĩnh Long đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa. Đây là bước đi phù hợp xu thế thời đại; thể hiện trách nhiệm, sự quan tâm của cấp ủy và chính quyền địa phương nhằm gìn giữ di sản văn hóa dân tộc.

Thanh nhãn được xem là sản phẩm xuất khẩu thế mạnh của Vina T&T Group trong nhiều năm qua.

Mở hướng đi mới cho thanh nhãn Thới Hưng

Cùng với các loại cây ăn trái đặc sản đã làm nên thương hiệu cho vùng đất Cần Thơ như dâu Hạ Châu, xoài Cát Hòa Lộc, vú sữa, sầu riêng..., những năm gần đây, trái nhãn, đặc biệt là giống thanh nhãn cũng từng bước khẳng định chỗ đứng nhờ chất lượng thơm ngon, mẫu mã đẹp, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng trong nước và nước ngoài.