"Sức sống" nền kinh tế số
Chợ Cồn - một trong những chợ điểm nổi tiếng phục vụ du lịch của Đà Nẵng, ngày nay đã được “số hóa” để trở thành một chợ điểm “đa chiều”. Không khí số hóa bao trùm mọi hoạt động buôn bán, từ tiếng loa báo chuyển tiền, đến hình ảnh những thực khách cặm cụi lướt điện thoại tìm món ngon qua các video đánh giá ẩm thực trên mạng xã hội. Đáng chú ý, hình ảnh tiểu thương vừa bán hàng trực tiếp, vừa dựng máy livestream bán hàng trực tuyến không còn xa lạ.
Bà Đào Thọ, tiểu thương chợ Cồn vui vẻ cho biết: “Bây giờ đã là chợ 4.0, nhiều tiểu thương bán được khô mực, khô bò qua mạng còn nhiều hơn ở chợ”. Đây là một trong nhiều kết quả sinh động về tác động của chuyển đổi số đối với các lĩnh vực kinh tế trên địa bàn Đà Nẵng.
Sớm nhận thấy những tín hiệu bứt phá của chuyển đổi số, Đà Nẵng những năm trước đã định hướng các lĩnh vực kinh tế gắn chặt với chuyển đổi số, xem đó là một nhiệm vụ chiến lược trước mắt và lâu dài. Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng Hồ Quang Bửu, phân tích theo các khu vực kinh tế trong giai đoạn 2020-2024 cho thấy, khu vực dịch vụ là lĩnh vực dẫn đầu về đóng góp số hóa, là trụ cột quan trọng với tỷ trọng đóng góp của kinh tế số vào GRDP đạt 8,96% vào năm 2024. Trong khu vực này, kinh tế số bao trùm các ngành mũi nhọn như: Du lịch, thương mại và các dịch vụ sử dụng nền tảng số.
Để đạt những kết quả khích lệ trong chuyển đổi số các lĩnh vực kinh tế, Đà Nẵng một mặt hoàn thiện thể chế, khung pháp lý tiên phong cho chuyển đổi số, quyết tâm xây dựng chính quyền số và thiết lập các hệ thống quản trị hiện đại. Mặt khác, thành phố nâng cao năng lực số cho cộng đồng, hình thành các “công dân số” qua chương trình tập huấn cho doanh nghiệp và hộ kinh doanh về kinh doanh trên môi trường số, kỹ năng bán hàng livestream tại các chợ truyền thống...
Hơn hết, đó là việc xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, tập trung phát triển dữ liệu số, phục vụ phát triển kinh tế số dựa trên dữ liệu tập trung. “Những kết quả trong phát triển kinh tế số của thành phố là thành quả của việc tập trung ứng dụng công nghệ số từ dịch vụ, thương mại, công nghiệp đến nông nghiệp”, đồng chí Hồ Quang Bửu cho biết.
Thực tế sự phát triển của Đà Nẵng cho thấy, kinh tế số có thể lan tỏa trong mọi lĩnh vực thời gian qua nhờ một phần vào vai trò “bánh đà” của doanh nghiệp công nghệ số. Ngay từ sớm, nhân lực công nghệ thông tin tại Đà Nẵng đã từng bước tích lũy kinh nghiệm nhằm tạo năng lực tự chủ, tạo tiền đề cho các sản phẩm nền tảng, ứng dụng Make in Da Nang như: Nền tảng Cảng Chuyển đổi số ePort và Giải pháp tự động hóa ứng dụng công nghệ RPA của Công ty Irtech...
Tính đến nay, thành phố có khoảng 2,3 doanh nghiệp công nghệ số/1.000 dân, cao gấp ba lần cả nước. Nhân lực số của Đà Nẵng chiếm 8% tổng lao động toàn thành phố vào năm 2023, cao gấp khoảng ba lần tỷ lệ trung bình toàn quốc. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng Hồ Quang Bửu cho rằng: “Những kết quả trên là tiền đề quan trọng để thành phố hiện thực hóa mục tiêu xây dựng thành phố Đà Nẵng mới, với tỷ trọng kinh tế số mục tiêu tiến tới 35-40% GRDP vào năm 2030”.
Mở rộng đường ra thị trường
công nghệ AI, blockchain, vi mạch bán dẫn... đang định hình lại thị trường, các doanh nghiệp công nghệ số tiếp tục là nhân tố quan trọng để phát triển kinh tế số. Kế hoạch hành động số 21-KH/TU của Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng về triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đề ra chỉ tiêu kinh tế số đạt ít nhất 35-40% GRDP vào năm 2030 và hướng tới 60% GRDP vào năm 2045. Đây là chỉ tiêu cao hơn nhiều so với mức 23,18% GRDP năm 2024. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng Hồ Quang Bửu cho biết: “Để hiện thực hóa tầm nhìn này, thành phố xác định phải có một “công thức” tổng hợp, dựa trên cả nền tảng vận hành lõi lẫn chiến lược đột phá về thể chế và hạ tầng”.
Thực tiễn cho thấy, kinh tế số đi liền với những khái niệm và tư duy mới, chủ yếu dựa trên các hoạt động đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp công nghệ số, nhằm tạo ra các sản phẩm và giải pháp đột phá. Trên địa bàn Đà Nẵng hiện nay, các doanh nghiệp công nghệ số chủ yếu là doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần môi trường chính sách thuận lợi để phát triển. Song, dù có những chính sách “mở đường”, nhiều doanh nghiệp công nghệ số vẫn gặp không ít khó khăn, thách thức
Theo Giám đốc Công ty TNHH Giải pháp Acronics Nguyễn Trọng Tuấn, trong nền kinh tế số, đổi mới sáng tạo là yếu tố quan trọng để tạo ra giá trị mới, giá trị gia tăng. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng nhấn mạnh thực tế, trong bối cảnh hiện nay, đổi mới sáng tạo không thể là hành động đơn lẻ của một doanh nghiệp hay một bộ, ngành, mà đòi hỏi sự phối hợp liên thông của nhiều bộ, ngành để triển khai và đưa sản phẩm ra thị trường, nhất là những dự án đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp khoa học, công nghệ.
“Chúng ta có các chính sách ưu đãi, hỗ trợ tốt cho các doanh nghiệp khoa học, công nghệ để ươm tạo phát triển dự án khởi nghiệp, cung cấp giải pháp số cho quản lý nhà nước và xã hội, nhưng thiếu các hướng dẫn, định mức và trách nhiệm triển khai thực hiện, dẫn đến doanh nghiệp hay tổ chức khó hấp thụ kết quả đổi mới sáng tạo, hoặc sản phẩm khó tiếp cận thị trường”, ông Nguyễn Trọng Tuấn nói.
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp phần mềm Đà Nẵng Phạm Kim Sơn cho rằng, để đánh giá đúng thực trạng cần phải có những tiêu chí định lượng như: Tỷ lệ doanh nghiệp khởi nghiệp có sản phẩm đưa ra thị trường; bao nhiêu doanh nghiệp sau 5 năm có thể tồn tại; bao nhiêu sản phẩm, dịch vụ, giải pháp chuyển đổi số đưa vào sử dụng…
“Chính sách hiện nay để doanh nghiệp công nghệ số phát triển là rất đột phá. Nhưng vì sao chính sách đó chưa đi sâu vào cuộc sống. Nhiều doanh nghiệp công nghệ số làm giải pháp cho địa phương đang rất khó và phải cầm cự. Bài học lâu nay vẫn là tổ chức thực hiện, do đó cần phải cụ thể hóa chính sách và nêu cao trách nhiệm để doanh nghiệp hấp thụ được”, ông Phạm Kim Sơn nói.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng Hồ Quang Bửu, sự tham gia của các doanh nghiệp công nghệ số có năng lực giải quyết các bài toán công nghệ trong hệ thống chính trị thành phố là một nhiệm vụ chiến lược được đề ra trong Kế hoạch hành động số 21-KH/TU của Thành ủy. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả nhiệm vụ này, nhất là tháo gỡ những rào cản hiện tại về quy trình đấu thầu, kinh nghiệm thực hiện và yêu cầu kỹ thuật, thành phố cần xây dựng các cơ chế, chính sách rõ ràng, minh bạch và công bằng. “Đà Nẵng đã và đang xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo điều kiện tối đa cho sự tham gia của các doanh nghiệp công nghệ số, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và doanh nghiệp khoa học, công nghệ địa phương”, đồng chí Hồ Quang Bửu cho biết.
