BÌNH LUẬN QUỐC TẾ

Con tàu ASEAN vững vàng vượt sóng gió

Năm 2025, một năm nhiều biến động, với những diễn biến phức tạp “phủ bóng” lên môi trường địa chính trị toàn cầu và khu vực Đông Nam Á. Bằng sức mạnh nội tại, con tàu ASEAN vững vàng vượt qua sóng cả, là hình mẫu thành công về hợp tác và liên kết khu vực.

Các đại biểu chụp ảnh tại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN (AEM) lần thứ 57, diễn ra ngày 23/9 tại Malaysia. (Ảnh: ASEAN.ORG)
Các đại biểu chụp ảnh tại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN (AEM) lần thứ 57, diễn ra ngày 23/9 tại Malaysia. (Ảnh: ASEAN.ORG)

Bước vào năm 2026, ASEAN được kỳ vọng tiếp tục duy trì tinh thần đoàn kết, hợp tác cao độ để vượt qua thách thức.

Philippines, nước giữ chức Chủ tịch ASEAN năm 2026, sẽ phải đối mặt phép thử khó khăn về năng lực gắn kết nội khối trong bối cảnh một năm mới với nhiều điều thuận, nghịch đan xen đang chờ đợi ASEAN. Tiếp quản ghế nóng Chủ tịch từ Malaysia kể từ ngày 1/1/2026, Philippines lựa chọn chủ đề cho nhiệm kỳ của mình là “Cùng nhau định hướng tương lai”. Chủ đề này phản ánh thông điệp của Manila nỗ lực duy trì quỹ đạo phát triển ASEAN dựa trên các quyết định tập thể, các phản ứng chung mang tính phối hợp, chứ không phải qua hành động riêng lẻ của từng quốc gia.

Lịch sử gần 60 năm tồn tại của ASEAN đã cho thấy không ít lần ASEAN phải gồng mình vượt qua sóng gió. Năm 2025, các trận mưa lũ, sạt lở đất ở Indonesia, Philippines, động đất ở Thái Lan, Myanmar… đã làm khu vực hứng chịu tổn thất nặng nề, cản trở đà phục hồi và phát triển sau đại dịch Covid-19. Căng thẳng tại biên giới Campuchia-Thái Lan cũng khiến cộng đồng quốc tế lo ngại.

Nằm ở vị trí trung tâm của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ASEAN có vị trí địa lý đặc biệt quan trọng, nhất là xét về vai trò đối với chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, ASEAN đứng trước không ít áp lực trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị trên toàn cầu ngày càng gay gắt.

Nằm ở vị trí trung tâm của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ASEAN có vị trí địa lý đặc biệt quan trọng, nhất là xét về vai trò đối với chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, ASEAN đứng trước không ít áp lực trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị trên toàn cầu ngày càng gay gắt.

Tuy vậy, cơ hội và thách thức luôn song hành. Giữa hàng loạt biến động, giá trị, tầm quan trọng của ASEAN càng được khẳng định vững chắc. Không phải ngẫu nhiên mà các hội nghị cấp cao ASEAN luôn thu hút đông đảo lãnh đạo cấp cao các nước đối tác như Mỹ, Trung Quốc, các tổ chức khu vực và quốc tế như Liên hợp quốc, Liên minh châu Âu (EU)…

Nhìn lại năm 2025 sắp qua, Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn thông báo, Thỏa thuận hòa bình Kuala Lumpur đạt được hồi tháng 10/2025 và việc Timor Leste gia nhập ASEAN là những cột mốc quan trọng.

Bước vào nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2026, Philippines xác định ba ưu tiên lớn, gồm củng cố hòa bình và an ninh khu vực; thúc đẩy “hành lang thịnh vượng” nhằm tăng cường kết nối và hợp tác kinh tế-công nghệ; trao quyền cho người dân trong bối cảnh chuyển đổi số. Manila đặc biệt quan tâm về khai thác trí tuệ nhân tạo (AI) như một công cụ điều phối khu vực, trong đó dùng AI để cải thiện dịch vụ y tế, giáo dục…

Những thách thức vẫn đang chờ đợi ASEAN trong năm tới. Các vấn đề nội khối được cho là sẽ thử thách năng lực gắn kết ngôi nhà chung của “thuyền trưởng” Philippines. Bên cạnh đó, thu hẹp khoảng cách về năng lực, hạ tầng và trình độ phát triển giữa các nước thành viên là bài toán dài hạn, đòi hỏi sự hỗ trợ lẫn nhau trong ASEAN.

Thái Lan và Campuchia mới đây đã ký thỏa thuận ngừng bắn, nhưng tình hình quan hệ giữa hai quốc gia này vẫn cần được ASEAN theo dõi sát sao, chặt chẽ để có những hướng xử lý kịp thời khi vấn đề phát sinh. Cùng với đó, sự cạnh tranh giữa các nước lớn đòi hỏi ASEAN tiếp tục phát huy bản lĩnh, chủ động chiến lược, linh hoạt thích ứng trước mọi biến động.

Nêu cao tinh thần đoàn kết là điều mang ý nghĩa sống còn với ngôi nhà chung ASEAN. Bên cạnh phát huy những thành quả về gắn kết và hợp tác mà Malaysia đã gặt hái thành công trong nhiệm kỳ trước, Philippines đang nỗ lực ghi những dấu ấn trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của mình với việc tận dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo trong cả ba trụ cột, gồm chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội để xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển thịnh vượng toàn diện, vững vàng vượt khó khăn.

Có thể bạn quan tâm

Một tên lửa mang đầu đạn hạt nhân chiến thuật của quân đội Mỹ. (Ảnh: DEFENSE NEWS)

Đối thoại thay đối đầu

Những tranh cãi liên quan chương trình hạt nhân của Iran tiếp tục là “mớ bòng bong” khó gỡ khi cuộc họp của Hội đồng Bảo an về vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân mới đây đã chứng kiến bất đồng sâu sắc giữa các thành viên cơ quan quyền lực Liên hợp quốc. 

Tuyến đường gom Đại lộ Thăng Long (đoạn qua khu vực gần Thiên Đường Bảo Sơn) chìm trong lớp bụi dày đặc, mịt mù. Cây cối ven đường đổi sang màu trắng đục, phủ đầy lớp bột mịn. (Ảnh: THÙY LINH)

Ô nhiễm không khí: Thách thức nghiêm trọng

Theo Báo cáo chất lượng không khí thế giới năm 2025 do tổ chức IQAir công bố, chỉ có 7 quốc gia đáp ứng ngưỡng PM2.5 theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), còn lại hơn 90% số quốc gia vượt xa mức an toàn.

Cờ của Liên minh châu Âu (EU). (Ảnh: Tân Hoa xã)

Liên minh châu Âu ưu tiên tự chủ chiến lược

Năm 2025, tự chủ chiến lược trở thành yêu cầu cấp bách của Liên minh châu Âu (EU) trong các lĩnh vực, từ an ninh, quốc phòng cho đến kinh tế-thương mại, công nghệ. Giữa một thế giới nhiều biến động, việc EU muốn giảm sự phụ thuộc, tăng cường sức mạnh nội tại và vị thế là điều dễ hiểu. 

Ảnh minh họa. (Nguồn: THX)

Nhận định lạc quan về thị trường dầu mỏ toàn cầu

Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) vừa dự báo thị trường dầu mỏ toàn cầu sẽ duy trì trạng thái ổn định trong năm 2026, khi nguồn cung dự kiến tiếp tục cân bằng chặt chẽ với nhu cầu trong bối cảnh kinh tế thế giới đối mặt những rủi ro vĩ mô ở mức vừa phải.

Quang cảnh thành phố Bukavu, tỉnh Nam Kivu, Cộng hòa dân chủ Congo. (Ảnh: THX/TTXVN)

Gia tăng ảnh hưởng

CHDC Congo và Cộng hòa Rwanda vừa ký kết hiệp định hòa bình tại Washington, dưới sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Sự kiện này một lần nữa phản ánh vai trò trung gian quan trọng của ông Trump trong các vấn đề quốc tế, đồng thời cũng cho thấy Xứ Cờ hoa đang trở lại với Lục địa đen sau một thời gian dài xao nhãng.

Toàn cảnh một phiên họp Quốc hội Syria ở thủ đô Damascus. (Ảnh: SANA/TTXVN)

Bước chuyển quan trọng của Syria

Từ một đất nước bị chiến tranh tàn phá nặng nề và bị cô lập về ngoại giao, kinh tế, Syria đang có những bước đi chứng minh quyết tâm hướng tới sự ổn định, vừa tối đa hóa viện trợ nước ngoài, vừa nỗ lực cân bằng quan hệ với các nước lớn và các nước trong khu vực.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: Cơ quan báo chí Điện Kremlin)

Củng cố trục đồng minh Á-Âu

Dù chỉ gói gọn trong 2 ngày, nhưng dư luận quốc tế dồn sự chú ý vào chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Nga Vladimir Putin tới Ấn Độ - quốc gia đông dân nhất thế giới, nhằm mục đích củng cố trục đồng minh chiến lược Á-Âu, trong bối cảnh hai nước đang chịu sức ép lớn từ phương Tây.

Cảng Los Angeles, California, Mỹ. (Ảnh minh họa: THX/TTXVN)

Nền kinh tế thế giới: Bức tranh tươi sáng

Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đánh giá nền kinh tế thế giới năm nay vẫn duy trì được sức bền và khả năng chống chịu với các cú sốc. Chỉ số tích cực của các nền kinh tế lớn, nhất là Mỹ và châu Âu, đã tô điểm các gam màu tươi sáng cho bức tranh kinh tế thế giới.

Dù có những trắc trở, song nỗ lực duy trì tiếp xúc, đàm phán, giải quyết bất đồng từ hai nước cho thấy triển vọng quan hệ Mỹ-Brazil vẫn tích cực.

Quan hệ Mỹ-Brazil: Vừa hợp tác, vừa cạnh tranh

Trong bối cảnh trật tự quốc tế bước vào thời kỳ tái cấu trúc mạnh mẽ, quan hệ Mỹ-Brazil nổi lên như một mối quan hệ then chốt và có tầm ảnh hưởng. Dù hợp tác ở nhiều lĩnh vực, quan hệ hai nước vẫn tồn tại nhiều điểm va chạm, phản ánh giai đoạn “vừa hợp tác, vừa cạnh tranh”.

(Ảnh: NGUYỄN AN/TTXVN)

Biển, hiệp ước và tương lai

Hiệp ước Địa Trung Hải: Một biển, Một hiệp ước, Một tương lai” vừa chính thức ra mắt, đánh dấu bước tiến lịch sử trong quan hệ giữa Liên minh châu Âu (EU) và các nước phía nam Địa Trung Hải. Hiệp ước được xem là nền tảng quan trọng để kiến tạo một không gian Địa Trung Hải gắn kết, hòa bình và thịnh vượng.

Người dân Palestine tại Dải Gaza. (Ảnh: THX/TTXVN)

Xung đột tại Dải Gaza: Hy vọng mong manh

Kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất từng nhen lên hy vọng về chấm dứt cuộc xung đột kéo dài hơn hai năm qua tại Dải Gaza. Thế nhưng, bất chấp những nỗ lực thúc đẩy của cộng đồng quốc tế, kế hoạch này đang bị bao phủ bởi một màn sương mù nghi kị do những mâu thuẫn về lợi ích chính trị và sự thiếu lòng tin giữa các bên.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Tân Hoa xã)

Mối lo “bong bóng AI”

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển mạnh mẽ, là nhân tố quan trọng định hình bản đồ công nghệ toàn cầu. Khi “cơn sốt” AI ngày càng tăng nhiệt và chưa có dấu hiệu dừng lại, giới công nghệ đang bùng lên cuộc tranh luận: Liệu giá trị của thị trường AI có đang bị thổi phồng quá mức, trở thành “bong bóng” có thể vỡ bất cứ lúc nào?

(Ảnh minh họa: Tân hoa xã)

Hệ lụy từ dân số già

Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD) vừa công bố báo cáo hằng năm, qua đó khuyến cáo nhiều quốc gia cần nhanh chóng hành động để ngăn chặn đà tăng trưởng dân số chậm lại gây tổn hại nghiêm trọng triển vọng kinh tế dài hạn. Dân số già hóa cũng gây nhiều hệ lụy xã hội phức tạp.

Châu Âu đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo. (Ảnh minh họa)

Châu Âu cần tăng sức đề kháng

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cảnh báo, "lục địa già" đang ngày càng dễ tổn thương trước các cú sốc như thuế quan của Mỹ, đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo (AI).