Dự án treo gần 20 năm
Hoang tàn, cỏ mọc um tùm là hiện trạng dự án khu đô thị Minh Đức (thuộc địa bàn xã Tiền Phong, huyện Mê Linh) sau hơn 15 năm được quy hoạch. Hiện khu vực này chỉ mới dựng được tấm pano giới thiệu về khu đô thị. Tương tự, dự án mở rộng khu nhà ở Minh Giang-Đầm Và cũng giậm chân tại chỗ dù các cơ quan chức năng của huyện liên tục thôi thúc chủ đầu tư. Khá hơn là khu đô thị mới CEO Mê Linh đã hoàn thiện một số hạng mục hạ tầng, như cổng, đường giao thông. Đây là dự án có diện tích hơn 20 ha, nằm trên địa bàn của các xã Mê Linh, Đại Thịnh, Tráng Việt, Văn Khê. Hay dự án khu đô thị mới Chi Đông tại thị trấn Chi Đông (huyện Mê Linh) được phê duyệt từ năm 2004, nhưng sau gần 20 năm dự án vẫn trong tình trạng "xôi đỗ", chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng, gây ảnh hưởng đến việc sản xuất nông nghiệp của người dân.
Theo UBND thành phố Hà Nội, đến thời điểm huyện Mê Linh sáp nhập về Hà Nội, do đơn giá bồi thường, hỗ trợ thay đổi, các hộ gia đình, cá nhân có ý kiến đề nghị được áp dụng đơn giá bồi thường, hỗ trợ theo quy định của thành phố Hà Nội, không chấp nhận theo đơn giá của tỉnh Vĩnh Phúc đã phê duyệt. Mặt khác, thực hiện chủ trương của Chính phủ và UBND thành phố Hà Nội, dự án đã phải tạm dừng để chờ khớp nối với quy hoạch chung của Thủ đô và quy hoạch phân khu. Mê Linh là một trong những huyện có nhiều khu đô thị mới bị treo, chậm tiến độ nhất của Hà Nội, với 47 dự án. Tại các quận, huyện khác của Hà Nội cũng có nhiều khu đô thị mới bị bỏ hoang hoặc chậm tiến độ, có thể kể đến khu đô thị Lideco, Dương Nội, Nam An Khánh, Mỹ Hưng...
Tại Bắc Ninh, khu đô thị mới Nam Từ Sơn có diện tích quy hoạch 200ha thuộc phường Phù Chẩn, thành phố Từ Sơn cũng trong tình trạng hoang phế với những ngôi nhà xây thô bị cây dại bao phủ. Xa hơn là tỉnh Bắc Giang, khu đô thị mới Đồng Cửa (quy hoạch tại thị trấn Đồi Ngô, huyện Lục Nam) cũng chậm tiến độ. Tại thời điểm được cấp phép, năm 2014, Dự án được đánh giá là khu đô thị mới kiểu mẫu tại tỉnh Bắc Giang, có diện tích 11,792 ha, được đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ và hiện đại. Các khu nhà phố, nhà liền kề, hệ thống dịch vụ, tiện ích nội khu như trường học, bệnh viện, phòng khám, khu thể thao phức hợp, các phòng gym, spa, bể bơi, khu vui chơi… nhiều hạng mục đạt chuẩn quốc tế. Giới thiệu là vậy, nhưng sau 10 năm, dự án này mới chỉ hoàn thành phần việc duy nhất là phân lô, bán nền.
Tại các tỉnh như Vĩnh Phúc, Hà Nam, Nghệ An, TP Hồ Chí Minh… cũng có nhiều khu đô thị chậm tiến độ, bị bỏ hoang sau phân lô bán nền. Theo ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, nguyên nhân của sự bất cập này còn là do công tác quản lý, quy hoạch. Đã đến lúc, các cơ quan chức năng phải xem xét lại các vấn đề như chiến lược phát triển, quy hoạch tổng thể từng khu vực, xử lý dứt điểm tình trạng "ôm" đất.
Cương quyết xử lý
Trong buổi làm việc với một số quận, huyện mới đây, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu các địa phương tập trung kiểm tra, xử lý 700 dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai trên địa bàn, trong đó có các dự án khu đô thị mới; kiên quyết thu hồi, chấm dứt và hỗ trợ thu hồi các dự án chậm triển khai, không để tình trạng chây ỳ kéo dài. Lãnh đạo Thành phố cũng chỉ đạo các sở, ngành đẩy nhanh quy hoạch phân khu đô thị trên địa bàn bởi đây là nền tảng để tháo gỡ khó khăn đối với các dự án sử dụng đất chậm triển khai. "Thành phố tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, nhưng cũng quyết liệt thu hồi ngay các dự án chậm triển khai… Dù dự án quan trọng đến đâu cũng không để tổn hại đến lợi ích của người dân", ông Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh.
Trước đó, cơ quan chức năng Hà Nội đã có quyết định thu hồi 27 dự án, trong đó có khu đô thị mới Vinalines, khu đô thị mới BMC; khu đô thị mới Prime Group; khu đô thị mới Việt Á… Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết trong thời gian tới sẽ tiếp tục rà soát, xử lý, bổ sung danh sách để đăng công khai, minh bạch thông tin đối với các dự án chậm tiến độ, chậm triển khai, vi phạm quy định của pháp luật.
Trước vấn đề này, TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, Nhà nước cần nhìn nhận đến lợi ích chung của xã hội. Trong trường hợp không thu hồi, không chuyển đổi được tại các khu đô thị bỏ hoang thì ít nhất cần thực hiện giải pháp cứng rắn, yêu cầu hoàn thiện mặt ngoài các công trình đó nhằm đóng góp vào cảnh quan các đô thị. Còn theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, giảng viên Học viện Tài chính, bỏ hoang nhà, khu đô thị là vấn đề tồn tại trong xã hội nhiều năm qua, khó giải quyết. Trong khi người có nhu cầu thực về chỗ ở không thể tiếp cận được các dự án vừa túi tiền thì chủ đầu tư lại chỉ thích xây nhà trung, cao cấp, nên nghịch lý diễn ra là chỗ thiếu cứ thiếu.
Theo nhiều chuyên gia, bên cạnh những giải pháp nhằm giải quyết tình trạng trên, cơ quan quản lý cần thận trọng trong khâu cấp phép các dự án mới nhằm điều tiết thị trường bất động sản phát triển đúng hướng, tránh lãng phí nguồn lực xã hội, giúp người nghèo thêm nhiều cơ hội có nhà ở.
