Kiểm soát rủi ro từ AI

Mặc dù sở hữu tiềm năng ứng dụng to lớn và đột phá trong y học, kinh tế, giáo dục, văn hóa, xã hội…, song trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đặt ra nhiều rủi ro trong việc quản lý, giám sát. Đó là lý do Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres ngày 26/10 vừa qua đã thành lập ban cố vấn phụ trách khuyến nghị trong lĩnh vực này.
0:00 / 0:00
0:00
Biếm họa: KEYVAN VARESI
Biếm họa: KEYVAN VARESI

Theo Reuters, Ban cố vấn về AI của LHQ gồm khoảng 40 chuyên gia trong các lĩnh vực công nghệ, luật pháp và bảo vệ dữ liệu cá nhân, làm việc tại các học viện, cơ quan chính phủ và khu vực tư nhân. Trong số các chuyên gia có ông Amandeep Singh Gill, Đặc phái viên về công nghệ của Tổng Thư ký Guterres; ông James Manyika, Phó Chủ tịch phụ trách AI tại tập đoàn mẹ của hãng công nghệ Google là Alphabet; bà Mira Murati, Giám đốc kỹ thuật của Công ty OpenAI - nhà phát triển chatbot ChatGPT “đình đám” và Bộ trưởng AI của Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) Omar al-Olama.

Tổng Thư ký Guterres nhấn mạnh rằng, năm qua đã chứng kiến bước tiến vượt bậc về khả năng của AI và việc sử dụng công nghệ này thông qua chatbot, nhân bản giọng nói, ứng dụng video... Công nghệ mang tính đột phá này tập trung ở một số công ty và quốc gia. Trong thời điểm đầy thách thức hiện nay, AI có thể tạo ra những tiến bộ vượt bậc cho nhân loại trong các lĩnh vực y tế công, giáo dục, ứng phó với biến đổi khí hậu... Tuy nhiên, tất cả điều này phụ thuộc vào việc khai thác AI một cách có trách nhiệm.

Ngoài ra, Tổng Thư ký Guterres cảnh báo những tác hại tiềm tàng của AI làm gia tăng những quan ngại nghiêm trọng về thông tin sai lệch, tư tưởng phân biệt đối xử, xâm phạm quyền riêng tư, gian lận và nhiều hành vi vi phạm quyền con người khác. Ông cũng lưu ý rằng, AI “có thể làm suy yếu niềm tin vào các thể chế cũng như sự gắn kết xã hội và đe dọa chính nền dân chủ”.

Chính vì vậy, người đứng đầu LHQ kêu gọi Ban cố vấn về AI “chạy đua với thời gian” để kịp thời đưa ra các khuyến nghị về cách thức quản lý việc sử dụng AI vào cuối năm nay, cũng như xác định những rủi ro và cơ hội từ công nghệ này”.

Cùng thời điểm ra mắt Ban cố vấn về AI của LHQ, Thủ tướng Anh Rishi Sunak thông báo nước này sẽ thành lập Viện An toàn AI đầu tiên trên thế giới. Tuyên bố này được đưa ra trước thềm hội nghị cấp cao đầu tiên trên thế giới về an toàn AI diễn ra tại Anh trong tuần này. Trong bài phát biểu tại London, Thủ tướng Sunak nêu rõ viện trên sẽ kiểm tra, đánh giá và thử nghiệm các loại hình mới của AI để nắm bắt khả năng của từng mô hình mới, xác định tất cả các rủi ro từ những tác hại đối với xã hội như quan điểm thiên vị và thông tin sai lệch cho đến những nguy cơ cao nhất.

Thủ tướng Sunak lưu ý mặc dù AI sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cũng như giúp nâng cao năng lực của con người nhưng công nghệ này cũng mang lại những mối nguy hiểm mới. Ông cho rằng, chỉ có các chính phủ mới có thể đánh giá đúng nguy cơ của AI đối với an ninh quốc gia và không nên dựa vào ý kiến của các công ty công nghệ.

Hội nghị cấp cao về an toàn AI dự kiến diễn ra từ ngày 1 đến 2/11 tới, với sự tham gia của khoảng 100 khách mời, trong đó có Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và Giám đốc điều hành Google Demis Hassabis, cùng các học giả, nhà tiên phong trong lĩnh vực AI... Hội nghị đặt trọng tâm thảo luận về nguy cơ tội phạm và các phần tử khủng bố có thể lợi dụng công nghệ tiên tiến này để chế tạo vũ khí hủy diệt hàng loạt. Đây là một trong mối quan ngại của Thủ tướng Anh Rishi Sunak về những nguy cơ hiện hữu từ AI.

Hiện, Liên minh châu Âu (EU) đang đặt mục tiêu đi tiên phong toàn cầu trong việc tạo ra một khung pháp lý toàn diện, có thể ngăn chặn các rủi ro trong khi vẫn bảo vệ sự đổi mới trong lĩnh vực AI. Trước nguy cơ AI được sử dụng để tạo ra các nội dung nguy hiểm, thao túng dư luận và nhiều mối nguy tiềm ẩn khác, ngay cả các lãnh đạo công ty công nghệ như ông chủ Twitter, Elon Musk, cũng phải kêu gọi tạm ngừng phát triển AI. Tuy nhiên, tốc độ sử dụng AI của người dân và doanh nghiệp đang nhanh hơn hành động của các chính phủ. Cách đây hai năm, EU đã đề xuất dự thảo quản lý AI đầu tiên để giải quyết vấn đề này. Tuy nhiên, phải đến cuối năm 2022 - thời điểm ChatGPT xuất hiện, các nước thành viên EU mới đưa ra quan điểm trong quá trình thảo luận văn bản pháp lý này.