Rác chìm trong nước biển
Đi dọc các bãi biển Mỹ Khê, Mân Thái (quận Sơn Trà), Xuân Thiều (quận Liên Chiểu)... thỉnh thoảng vẫn thấy rác trên bãi biển. Tình trạng ô nhiễm môi trường trên biển do rác thải nhựa gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. “Với nhiều người, việc đầu tiên cần làm là mở neo chuẩn bị chuyến ra khơi. Nhưng tôi muốn thuyền của mình chạy được, đầu tiên là dọn rác quanh chỗ neo đậu”, anh Đặng Văn Hoa, tổ 72 (phường Nại Hiên Đông, Sơn Trà), cho biết. Công việc của anh Hoa bắt đầu vào lúc 4 giờ sáng, dùng vợt vớt rác dưới biển lên.
Rác thải trôi dạt vào bờ biển Thọ Quang là điều mắt thấy, mũi ngửi. Nhiều ngư dân có cùng nỗi lo chung về rác, đặc biệt là bao nylon, vỏ chai nhựa, tấm xốp. Để tránh mất thời gian khi đang làm việc, họ đành phải dọn biển. Nhưng dọn cỡ nào cũng không hết rác nên mỗi mẻ lưới kéo lên ngoài cá tôm ra thì có rất nhiều thứ rác khác. Anh Hoa cho biết: “Kéo lên, không lẽ thả chỗ rác đó trở lại biển? Mình phải nhặt lại, phân loại rồi chờ thuyền cập bến mang đi vứt”.
Tình trạng ô nhiễm bờ biển gần cảng cá Thọ Quang cứ tiếp diễn ngày qua ngày. Người dân ở đây cứ một thời gian lại huy động lực lượng tập trung vớt rác thải. Thậm chí, nơi đây đã có đội vệ sinh môi trường của phường đến dọn dẹp nhưng rồi đâu lại vào đấy. Sống gần cảng cá Thọ Quang, anh Nguyễn Hồng Sơn ở tổ 68, chia sẻ: “Tôi hay câu cá ở đây. Mặc dù câu để giải trí nhưng nhìn cảnh rác thải trôi nổi và bị sóng đánh vào bờ, tôi rất khó chịu. Nhiều lúc thả cần, lưỡi câu của tôi móc phải bao nylon. Bực bội lắm!”.
Người dân ở khu vực này cho biết, tình trạng rác thải trôi dạt vào bờ tái diễn dai dẳng. Khi được hỏi về thói quen xử lý rác thải của từng hộ dân trên thuyền bè, anh Đặng Văn Hòa, tổ 65, cho biết: “Cả tôi và những anh em làm biển ở đây đều phân loại rác theo ngày, có cái gì bán ve chai được thì bán, còn lại thì đều mang bỏ thùng rác”.
Chậm chợ vì gỡ rác đến nỗi cá tươi thành ươn
Hiện nay, công tác thu gom, xử lý rác tại bãi biển do Công ty cổ phần Môi trường đô thị Đà Nẵng thực hiện. Ban quản lý Bán đảo Sơn Trà và các bãi biển du lịch Đà Nẵng kiểm tra việc thu gom, dọn vệ sinh của công ty và ghi nhật ký hằng ngày.
Nhưng phản ánh của ngư dân rác không giảm mà có nguy cơ nhiều hơn, tác động trực tiếp đến nghề cá và ngư cụ. Anh Hoa chia sẻ: “Tôi vào nghề đã được 20 năm, mọi sinh hoạt phí trong gia đình cũng nhờ biển mà có. Số tiền tôi bỏ ra để mua các ngư cụ không hề nhỏ. Thế nhưng vào những tháng mùa đông, thời tiết khắc nghiệt, rác bám dày đặc cả tấm lưới trắng, tôi cũng đành phải ngậm ngùi bỏ đi ba đến bốn tấm lưới”.
Những ngư dân nơi đây không mong ước gì lớn lao, chỉ mong mỗi ngày đi đánh bắt, rác không bám vào lưới nhiều. Ngư dân Lê Bình, tổ 35, phường Nại Hiên Đông, Sơn Trà cho biết: “Mỗi ngày đi làm tôi chỉ mong sao lưới mình không kéo phải rác. Vì ghe chỉ có hai vợ chồng nên mỗi lần lưới vướng rác rất cực. Những lúc như thế, vợ chồng tôi phải nhặt rác rất lâu, đến tận 13 giờ mới về tới nhà ăn cơm”. Chị Đặng Thị Lệ, vợ anh Bình chia sẻ thêm: “Mấy ngày gió, lưới vướng rác quá nhiều nên việc đi chợ bán cá cũng trễ hơn so mọi hôm và cá để lâu không còn tươi nên cũng kén người mua”.
Rác thải tồn đọng lâu ngày còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của ngư dân và người dân vùng lân cận. Đặc biệt là ngư dân, họ thường xuyên sinh sống và làm việc trên biển nên hay tiếp xúc với mùi hôi thối của rác, rất dễ mắc các bệnh như sốt rét, các bệnh về mắt, tai, mũi, họng và ngoài da. Mưu sinh kiếm sống đã khó nay còn khó hơn gấp bội.
Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu biển và hải đảo, rác thải nhựa chiếm khoảng từ 50-80% lượng rác thải biển. Hiện nay, nước ta thuộc nhóm có lượng chất thải xả ra biển nhiều thứ tư trên thế giới, với khối lượng khoảng từ 0,28 - 0,73 triệu tấn/năm. Áp lực của Đà Nẵng là mỗi ngày phát sinh hơn 1.100 tấn rác thải. Dự tính giai đoạn từ năm 2020-2025, rác thải đô thị thành phố tăng lên 1.800 tấn/ngày; giai đoạn 2025-2030 hơn 2.400 tấn/ngày và giai đoạn 2030-2040 hơn 3.000 tấn/ngày.
