Hạn hán và bạo lực
Theo Cao ủy Liên hợp quốc (LHQ) về người tị nạn (UNHCR) và Hội đồng tị nạn Na Uy (NRC), hơn 755.000 người tại Somalia đã phải rời bỏ nhà cửa tìm kiếm nơi lập nghiệp mới trong nước. Nếu tính cả những người phải đi lánh nạn ở nước ngoài, con số này lên tới một triệu người. Đại diện NRC tại Somalia, Mohamed Abdi nhấn mạnh, dấu mốc một triệu người là hồi chuông cảnh báo đối với Somalia, trong bối cảnh nạn đói đang hoành hành khắp quốc gia châu Phi. “Chúng tôi đang chứng kiến ngày càng nhiều gia đình phải bỏ nhà cửa vì không còn nước hoặc lương thực trong làng của họ. Nguồn viện trợ cần được bổ sung trước khi quá muộn”, ông Mohamed Abdi nói.
Somalia và các nước láng giềng ở vùng Sừng châu Phi, trong đó có Ethiopia và Kenya, đang hứng chịu đợt hạn hán tồi tệ nhất trong hơn 40 năm qua sau bốn mùa mưa khô hạn, khiến cây trồng và vật nuôi bị tàn phá. UNHCR cho biết, số người đối mặt nạn đói ở Somalia dự kiến sẽ tăng từ khoảng năm triệu người lên hơn bảy triệu người trong những tháng tới do biến đổi khí hậu và giá lương thực tăng cao.
Trong khi đó, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của LHQ (FAO) vừa đưa ra cảnh báo về nguy cơ lớn xảy ra nạn đói ở nhiều khu vực của Somalia trong tháng 9 này nếu sản xuất cây trồng và vật nuôi bị đình trệ trên diện rộng, giá cả hàng hóa tiếp tục tăng và các khoản viện trợ nhân đạo không đến được tới những người dễ bị tổn thương nhất. Tuy nhiên, các cơ quan viện trợ cho biết, họ đang thiếu kinh phí nghiêm trọng, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế đẩy mạnh hoạt động viện trợ nhân đạo.
Trong khi đó, tình hình an ninh tại Somalia đang vô cùng đáng lo ngại khi các nhóm phiến quân không ngừng tiến hành các cuộc tiến công khủng bố. Ít ngày trước, các tay súng al-Shabaab đã tiến công khách sạn Hayat ở Thủ đô Mogadishu, khiến ít nhất 21 người chết và nhiều người bị thương. Đây là vụ tiến công lớn đầu tiên kể từ khi Tổng thống Hassan Sheikh Mohamud nhậm chức hồi tháng 5 vừa qua. Dù lực lượng chức năng Somalia đã đánh bật các phần tử Hồi giáo cực đoan, giải cứu 106 con tin, song vụ bắt cóc dân thường ngay tại Thủ đô Mogadishu là hồi chuông cảnh tỉnh về tình trạng mất an ninh nghiêm trọng ở quốc gia châu Phi.
 |
Quân đội Somalia trong một chiến dịch truy quét phiến quân al-Shabaab. Ảnh: AP |
Nỗ lực bảo đảm an ninh
Tổng thống Somalia Hassan Sheikh Mohamud cam kết tiến hành một chiến dịch quân sự tổng lực nhằm tiêu diệt al-Shabaab, nhóm có liên hệ với tổ chức khủng bố al-Qaeda. Cam kết trên được đưa ra trong tuyên bố đầu tiên của Tổng thống Hassan Sheikh Mohamud trước người dân Somalia sau vụ bắt cóc con tin của nhóm al-Shabaab. Ông kêu gọi người dân Somalia chuẩn bị cho “một cuộc chiến tranh tổng lực chống lại những kẻ tàn ác, thù địch với nền hòa bình”. Tổng thống Hassan Sheikh Mohamud nêu rõ, Chính phủ Somalia quyết tâm làm suy yếu những phần tử khủng bố đang giết hại người dân cho đến khi giải phóng tất cả các khu vực mà phiến quân kiểm soát.
Tháng 5 vừa qua, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra lệnh tái lập sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Somalia để hỗ trợ chống lại al-Shabaab, đảo ngược quyết định của người tiền nhiệm Donald Trump về việc rút phần lớn lực lượng Mỹ khỏi quốc gia châu Phi. Giữa tháng 8, các lực lượng Somalia và Mỹ đã tiêu diệt ít nhất 13 tay súng al-Shabaab trong một cuộc không kích tại khu vực Hiran, miền trung Somalia. Đài phát thanh của Quân đội quốc gia Somalia (SNA) đưa tin, trong số những đối tượng bị tiêu diệt có một số chỉ huy cấp cao của al-Shabaab.
Cùng với đó, ATMIS tái khẳng định quyết tâm hợp tác với các lực lượng an ninh địa phương nhằm đạt được hòa bình, bất chấp các cuộc tiến công của nhóm khủng bố al-Shabaab gia tăng ở quốc gia này. ATMIS đã lên án vụ tiến công đẫm máu nhằm vào một đoàn xe thương mại do al-Shabaab tiến hành vào đêm 2/9, làm 20 người chết, phá hủy bảy xe tải chở thực phẩm và nguồn cung cấp nước cần thiết ở thị trấn Hiran, miền trung Somalia. Tiếp đó, hai xe chở lực lượng cứu hộ cũng bị các tay súng al-Shabaab tiến công bằng thiết bị nổ tự chế. Dưới sự hỗ trợ của ATMIS, lực lượng an ninh và dân quân địa phương đã giành lại quyền kiểm soát một số ngôi làng trong khu vực do al-Shabaab chiếm giữ vào cuối tháng 8 vừa qua.
