Đây là lần đầu một Tổng thống Hoa Kỳ thăm cấp Nhà nước theo lời mời của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, cũng là lần đầu trong một nhiệm kỳ, cả Tổng thống và Phó Tổng thống Hoa Kỳ thăm Việt Nam.
TẠI cuộc hội đàm ở Hà Nội ngày 10/9/2023, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Hoa Kỳ Joseph R. Biden bày tỏ vui mừng về những bước phát triển sâu rộng của quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ trên cả ba bình diện song phương, khu vực và quốc tế. Sau gần 30 năm bình thường hóa quan hệ và 10 năm xác lập quan hệ Đối tác toàn diện, kinh tế-thương mại-đầu tư là điểm sáng và là động lực của quan hệ song phương; hợp tác giữa hai nước về khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo, an ninh-quốc phòng, khắc phục hậu quả chiến tranh... đạt nhiều bước tiến quan trọng.
Trong Tuyên bố chung được chính thức công bố ngay sau cuộc hội đàm, "hai nhà lãnh đạo hoan nghênh một giai đoạn lịch sử mới của tình hữu nghị và hợp tác song phương với việc nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Hoa Kỳ ủng hộ một nước Việt Nam mạnh, độc lập, thịnh vượng và tự cường".
Tuyên bố chung một lần nữa "nhấn mạnh các nguyên tắc nền tảng định hướng quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, bao gồm tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và tôn trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau", và nêu rõ: Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa hợp tác trên nhiều lĩnh vực,"nhằm bảo đảm lợi ích của nhân dân hai nước, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới".
BÊN cạnh việc "tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ chính trị-ngoại giao", "tăng cường hiểu biết lẫn nhau, xây dựng và củng cố lòng tin chính trị", "nâng cao hiệu quả các cơ chế đối thoại hiện có"..., hai nhà lãnh đạo "tái khẳng định hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư và tăng trưởng kinh tế bao trùm dựa trên đổi mới sáng tạo đóng vai trò nền tảng cốt lõi và động lực quan trọng của quan hệ song phương".
Theo đó, hai bên nhất trí tạo điều kiện thuận lợi và mở cửa thị trường hơn nữa cho hàng hóa, dịch vụ của mỗi nước, hỗ trợ chính sách thương mại, kinh tế và các biện pháp theo quy định để đạt được mục tiêu trên; cùng nhau giải quyết các vấn đề như rào cản tiếp cận thị trường thông qua Hiệp định Khung về thương mại và đầu tư.
Kinh tế-thương mại-đầu tư đã và đang là điểm sáng, tạo động lực cho quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, với kim ngạch hai chiều đạt hơn 123 tỷ USD vào năm 2022 (tăng 275 lần so thời điểm những năm đầu bình thường hóa quan hệ). 10 năm qua, tốc độ tăng trưởng thương mại giữa hai nước luôn đạt mức hai con số. Trong giai đoạn 2020-2022, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam đã vươn lên trở thành đối tác thương mại lớn thứ bảy của Hoa Kỳ.
Nhiều năm qua, Hoa Kỳ luôn là một trong những đối tác đầu tư lớn nhất vào Việt Nam. Hiện, có 1.223 dự án từ các nhà đầu tư Hoa Kỳ còn hiệu lực, với tổng giá trị vốn đăng ký khoảng hơn 11,4 tỷ USD. Trước chuyến công du này của Tổng thống Mỹ Joe Biden, nhiều tập đoàn kinh doanh lớn của nước Mỹ cũng đã đến, và đưa ra các thông điệp đáng tin cậy về xu hướng mở rộng đầu tư, như tập đoàn General Electric, các hãng Intel, Nike, Exxon Mobil, Coca-Cola, các "đại gia công nghệ" như Amazon, Google, Facebook, Paypal, Visa...
Một thí dụ khác, được Tổng thống Mỹ Joe Biden đưa ra trong phát biểu với báo chí sau cuộc hội đàm: "Năm ngoái một công ty Việt Nam đã ký một thỏa thuận trị giá 4 tỷ USD để xây dựng một nhà máy sản xuất ô-tô điện và ắc-quy ở bang Bắc Carolina tại Mỹ. Điều này cũng giúp tạo ra hơn 7.000 việc làm. Các công ty công nghệ Việt Nam có tầm cỡ thế giới đã và sẽ được niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ và chúng ta sẽ có thêm nhiều hợp đồng thương mại quan trọng nữa được ký kết nhân chuyến thăm này".
Ở một vấn đề then chốt khác mang tính thời đại, "Việt Nam và Hoa Kỳ quyết định đẩy mạnh hợp tác về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực số, coi đây là đột phá mới của Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện".Cụ thể hóa mục tiêu này, Việt Nam và Hoa Kỳ tuyên bố khởi động các sáng kiến phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực bán dẫn, trong đó Chính phủ Hoa Kỳ sẽ cấp khoản tài trợ gieo mầm ban đầu trị giá 2 triệu USD, cùng với các khoản hỗ trợ từ Chính phủ Việt Nam và khu vực tư nhân trong tương lai. Việt Nam và Hoa Kỳ cũng "nhất trí hợp tác toàn diện nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tinh thần doanh nghiệp".
Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, "Việt Nam và Hoa Kỳ khuyến khích mở rộng cánh cửa các trường đại học và các phòng thí nghiệm của hai nước nhằm chia sẻ những kinh nghiệm tốt, các tiến bộ khoa học và cơ hội học tập...". Về vấn đề khí hậu, năng lượng, môi trường và y tế, hai nhà lãnh đạo "ghi nhận tầm quan trọng của hợp tác giữa hai nước và với các chuyên gia ngoài chính phủ" trong bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu. Cùng ghi nhận những đóng góp của hợp tác giữa hai nước trong ứng phó đại dịch Covid-19, hai nhà lãnh đạo khẳng định sẽ tăng cường phối hợp bảo đảm an ninh y tế như ngăn ngừa, phát hiện và ứng phó các nguy cơ dịch bệnh toàn cầu.
Hai nhà lãnh đạo "hoan nghênh sự hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong khắc phục hậu quả chiến tranh, coi đây là ưu tiên trong quan hệ hai nước, giúp xây dựng lòng tin, tăng cường hiểu biết lẫn nhau". Về an ninh-quốc phòng, hai bên "quyết định làm sâu sắc hơn nữa các nội dung hợp tác hiện có...", đồng thời "khẳng định tầm quan trọng của việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, phù hợp với hiến pháp của mỗi nước và các cam kết quốc tế".
Cuối cùng, Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ tăng cường phối hợp trong các vấn đề khu vực và toàn cầu mà hai bên cùng có lợi ích và quan tâm. Hai bên "ủng hộ thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm Hiến chương Liên hợp quốc, và thúc đẩy một cấu trúc khu vực mở, bao trùm với vai trò trung tâm của ASEAN".
TỔNG Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: "Các nội hàm của mối quan hệ đối tác mới kế thừa những nội dung hợp tác hiện có giữa hai nước và đưa lên tầm cao mới thông qua việc thúc đẩy hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư theo hướng đổi mới sáng tạo là nền tảng, trọng tâm và động lực của quan hệ hai nước; tăng cường hợp tác khoa học-công nghệ là đột phá mới của quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác, phát triển bền vững. Trong thời gian tới, các cơ quan liên quan của hai nước sẽ phối hợp triển khai thực hiện các thỏa thuận đã đạt được".
Nói cách khác, việc nâng cấp mối quan hệ giữa hai quốc gia là bước đi tất yếu nhằm mở ra một chương mới, bao hàm các triển vọng phù hợp xu thế phát triển chung. Bước đi ấy đã bắt đầu được hiện thực với những thỏa thuận mang tính đột phá, xứng tầm với cấp độ mới đã được công bố, vì lợi ích của nhân dân hai nước, cũng như đóng góp thiết thực và hiệu quả hơn nữa cho hòa bình, ổn định, phát triển của cả cộng đồng quốc tế.
