Chuyện không của riêng ai

Vào mỗi dịp rằm tháng bảy hằng năm, nhiều người dân thường đua nhau “sắm” nhà cửa, ngựa xe, tivi, tủ lạnh, điện thoại, giày dép, quần áo, tiền vàng, tất cả đều bằng… giấy để đốt cho người đã khuất bởi quan niệm “trần sao âm vậy”.

Những đồ vật này càng ngày càng phong phú, thiết kế cầu kỳ, sử dụng mực in mầu bắt mắt với nhiều chất liệu giấy tốt. Mặt hàng làm ra “xịn” thì đi theo đó là giá tiền cũng phải “đẹp”.

Có ra chợ những ngày tháng bảy âm lịch mới thấy các cửa hàng buôn bán đồ mã lại nhộn nhịp đến thế nào. Thôi thì đủ cả, trên trần có thứ gì thì ngoài hàng mã cũng có đủ những thứ đó, người bán người mua tấp nập. Các gia đình dịp này ai ít thì cũng mua một vài trăm nghìn, nhiều thì vài triệu, đặc biệt có nhà tiền mã lên đến cả chục triệu đồng, nhất là những gia đình có người mới mất. Cúng lễ xong, nơi hóa mã cháy rừng rực, khói bụi mù mịt, đốt cả tiếng đồng hồ mới hết.

Chính Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng đã tuyên truyền vận động người dân không nên đốt vàng mã, bởi ở nhiều nơi nó đã bị biến tướng, trở thành mê tín dị đoan. Việc đốt vàng mã chẳng những gây lãng phí tiền của, tài nguyên đất nước mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Ngày 30/1/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành công điện về bảo đảm nếp sống văn minh, an toàn, tiết kiệm trong các hoạt động tín ngưỡng tôn giáo. Tuy vậy, thói quen này với một bộ phận người dân xem ra còn khó bỏ.

Chưa bàn đến chuyện “lấy tiền thật để mua tiền giả” hay việc người bên kia thế giới có “nhận” được hay không, thì nguy cơ cháy nổ, xả thải khói bụi ra môi trường chung quanh là điều có thể nhìn thấy ngay trước mắt. Để có chỗ “hóa” được hết số vàng mã con cháu thành tâm “mua sắm” mỗi dịp lễ lạt “gửi” cho các cụ cũng không phải là điều đơn giản. Nhà cửa rộng rãi ở nông thôn thì khói bụi cũng đã thấy sợ rồi, chưa nói gì đến nhà chật hẹp hay chung cư ở thành phố. Đã từng có vụ hỏa hoạn xảy ra khi đốt vàng mã gây hậu quả nghiêm trọng như ở Hà Nội năm 2021 và rất nhiều vụ cháy cửa hàng bán mặt hàng này gây nhiều thiệt hại cả về người lẫn tài sản.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đã có nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến toàn cầu, nên chăng mỗi người dân cũng cần thay đổi thói quen sống. Thành kính với người đã khuất cũng có nhiều cách chứ không chỉ thể hiện bằng việc đốt nhiều vàng mã.