Với mức thuế ưu đãi 0% theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UKVFTA), sầu riêng Việt Nam đang có lợi thế cạnh tranh về giá so với sản phẩm nhập khẩu cùng loại từ nước khác (đang chịu mức thuế 8%) tại thị trường Anh. Kể từ lô xuất khẩu đầu tiên vào tháng 5 năm ngoái, sầu riêng Ri6 của Việt Nam đã chinh phục và cạnh tranh tốt trên thị trường Anh.
Chinh phục thị trường khó tính
Theo ông Nguyễn Cảnh Cường, Tham tán thương mại Việt Nam tại Vương quốc Anh, với chất lượng chẳng kém gì sầu riêng Mongthon của Thailand hay Musang King của Malaysia, sầu riêng Ri6 của Việt Nam được thị trường Anh đón nhận và tiêu thụ rất tốt. Đây là một tín hiệu đáng mừng cho sầu riêng nói riêng và nông sản Việt nói riêng tại thị trường này.
Không chỉ sầu riêng, năm 2024 được xem là một năm thành công của nhiều mặt hàng Việt Nam xuất khẩu sang vương quốc Anh.
Tháng 7/2024, 7 sản phẩm OCOP của tỉnh Tuyên Quang đã được xuất khẩu sang thị trường Vương quốc Anh. Đây được xem là bước đi đầu tiên mở đường cho các mặt hàng nông sản của tỉnh xuất hiện tại thị trường châu Âu.
Ông Nguyễn Đại Thành, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang cho biết, 7 sản phẩm bao gồm 6 sản phẩm chế biến và sản phẩm bưởi Soi Hà. Đáp ứng được yêu cầu của thị trường Anh đã mở ra những cơ hội mới cho nông sản của địa phương, mở rộng chinh phục thị trường châu Âu.
“Việc tỉnh Tuyên Quang xuất khẩu thành công các sản phẩm OCOP sang một thị trường đòi hỏi chất lượng cao như Vương quốc Anh là tiền đề quan trọng để tỉnh có kế hoạch bài bản trong phát triển sản phẩm chủ lực, đặc sản của địa phương; đồng thời mở ra cơ hội mới cho nông sản xứ Tuyên vươn ra thị trường quốc tế...”, ông Nguyễn Đại Thành đánh giá.
2024 là năm đặc biệt khởi sắc trong thương mại Việt Nam và Vương quốc Anh, với tổng kim ngạch hai chiều lần đầu vượt mốc 8 tỷ USD, đạt hơn 8,4 tỷ USD, tăng 18,9% so với năm trước, trong đó Việt Nam đạt thặng dư 6,66 tỷ USD, tăng hơn 20%.
Theo Tổng cục Hải quan, mặt hàng dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu sang Anh trong năm 2024 là máy móc, thiết bị dụng cụ phụ tùng, đạt 1,36 tỷ USD, tăng 32,1%, chiếm 18% tỷ trọng xuất khẩu. Tiếp đến là nhóm mặt hàng điện thoại các loại và linh kiện, đạt hơn 1,1 tỷ USD, chiếm 14,6% tỷ trọng xuất khẩu, hàng dệt may 765 triệu USD, tăng gần 15%, gỗ và sản phẩm gỗ 225 triệu USD, tăng 15%, giày dép các loại 996 triệu USD, tăng 25,3% so với cùng kỳ...
Trong năm 2024, một số mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng khá so với năm trước đó: Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 117,2%; cao-su tăng 77,9%; hàng rau quả tăng 53,7%, kim loại thường tăng 31,5%, đồ chơi - dụng cụ thể thao và phụ tùng tăng 18,7%...
Điểm sáng là nhiều mặt hàng "Made in Vietnam" từ quần áo, giày dép, dụng cụ, thiết bị cho đến thực phẩm, rau quả đã có mặt trong các chuỗi siêu thị lớn của Anh như M&S, UNIQLO, NEXT, PRIMAK; các chuỗi siêu thị lớn nhất Anh như Tesco, Sainsbury’s hay các siêu thị thực phẩm cao cấp như Whole Food, Waitrose, Mark & Spencer...
Các sản phẩm đặc trưng của Việt Nam như gạo, trà, cà-phê, bánh kẹo đặc sản vùng miền, bánh đa nem, mì, phở, bún khô, các loại rau xanh, trái cây tươi cũng được bày bán phong phú tại các siêu thị người Việt và siêu thị chuyên doanh hàng châu Á như chuỗi siêu thị Longdan, Eutek group…
Bà Hoàng Lê Hằng, Bí thư thứ nhất, Thương vụ Việt Nam tại Anh cho biết, hàng hóa Việt Nam ngày càng đáp ứng được tiêu chuẩn cao của Vương quốc Anh và góp phần đa dạng hóa nguồn cung của thị trường Anh. Cơ sở ưu đãi thuế quan của Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UKVFTA) và Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã giúp hàng hóa Việt Nam có giá cả cạnh tranh so với các nước chưa có hiệp định thương mại tự do với Vương quốc Anh.
“Doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam thì ngày càng năng động, tích cực, có kinh nghiệm xuất khẩu hơn. Xã hội hiện đại ngày nay với nhiều công cụ và phương tiện marketing hiện đại, quảng cáo giúp các doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng tiếp cận và vượt qua khoảng cách địa lý để tiếp cận với khách hàng Anh. Bên cạnh đó, quan hệ ngoại giao Việt Nam - Anh đang có nền tảng tốt là một những lý do giúp tăng trưởng thương mại song phương cũng như xuất khẩu của Việt Nam sang Vương quốc Anh trong năm vừa qua có kết quả đáng khích lệ", bà Hằng đánh giá.
Còn không ít thách thức
Mặc dù nhiều tín hiệu lạc quan là vậy, song mục tiêu vẫn phải là trụ vững trên thị trường đầy cạnh tranh này.
Ông Thái Trần, Giám đốc điều hành, Công ty TT Meridian, đại diện đơn vị xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang Vương quốc Anh cho biết, mặc dù có lợi thế về giá, song doanh nghiệp mất rất nhiều nhân lực và chi phí để trực tiếp đến xin cấp chứng nhận xuất xứ bằng bản giấy. Đây là yêu cầu bắt buộc để hưởng ưu đãi thuế theo Hiệp định UKVFTA.
Ông Nguyễn Cảnh Cường đề xuất, riêng đối với các mặt hàng nông sản trái cây, các cơ quan quản lý nhà nước cần hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách rút ngắn thời gian kiểm dịch, thời gian cấp giấy chứng nhận xuất xứ, bảo đảm toàn bộ quy trình đưa trái cây từ nơi thu hoạch đến phòng thí nghiệm, đến cửa khẩu, hải quan… trong vòng nửa ngày để kịp lên chuyến bay cùng ngày và khi đến tay người tiêu dùng vẫn bảo đảm tươi ngon.
Đối với các mặt hàng khác, vai trò kết nối giao thương giữa hai bên rất quan trọng. Thực tế thành công của năm 2024 đã khẳng định cánh tay nối dài là Thương vụ Việt Nam tại Anh.
“Thương vụ Việt Nam tại Anh thường xuyên cung cấp thông tin, cập nhật về nhu cầu, thị hiếu, tiêu chuẩn của thị trường Anh cũng như là chính sách thương mại của Vương quốc Anh, tích cực kết nối và giới thiệu các doanh nghiệp Việt Nam với các khách hàng tiềm năng tại Vương quốc Anh, đồng thời tư vấn cho các doanh nghiệp cách xâm nhập và phát triển, tăng cường xuất khẩu hàng hóa Việt Nam vào Vương quốc Anh”, bà Hằng chia sẻ.
Việc Anh chính thức gia nhập CPTPP mở ra các cơ hội tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sang Anh và thương mại song phương được kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng bền vững trong năm 2025, trong bối cảnh nhu cầu hàng hóa, dịch vụ tăng ở cả hai quốc gia. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc, nước ta sẽ phải cạnh tranh nhiều hơn với các sản phẩm cùng loại đến từ các nước thành viên của Hiệp định này. Mặt khác, các tiêu chuẩn cao của CPTPP về quyền sở hữu trí tuệ, lao động, bảo vệ môi trường và quản lý doanh nghiệp sẽ là thách thức không nhỏ với hàng hóa sản phẩm Việt Nam.
Chính vì vậy, bà Hằng cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng không chỉ giá cả, chất lượng mà còn bảo đảm các yêu cầu về chứng chỉ xanh, thương mại, sử dụng lao động công bằng. Đặc biệt những ngành mà phát thải carbon thì cần chuẩn bị lộ trình để thích ứng với điều kiện khi Vương quốc Anh áp dụng cơ chế biên giới về carbon.
Đối với thị trường Anh, nhiều doanh nghiệp cho biết, để bảo đảm chất lượng các sản phẩm trái cây tươi, khâu vận chuyển gặp không ít thách thức. Trong đó việc vận chuyển bằng đường hàng không phải thực hiện cùng ngày thu hoạch nhưng hiện thủ tục xin giấy chứng nhận xuất xứ lô hàng mất khá nhiều thời gian.
