Một hành trình “không dừng”

Có không ít đơn vị có tham vọng giải được bài toán trên. Nhưng không phải ai cũng có được thành công mặc dù nhìn bề ngoài có vẻ đơn giản. Là đơn vị tiên phong trong cung cấp giải pháp công nghệ giao thông thông minh, VETC, đã có những bước đi vững chắc, thậm chí qua mặt cả những “tên tuổi lớn” về công nghệ.

Khoản lợi tỷ USD nhờ ETC

Để giao thông thông suốt trong dịp cao điểm Tết, đội ngũ VETC đã xây dựng phương án, kịch bản dự phòng, sẵn sàng xử lý các tình huống, các lỗi có thể xảy ra, gây ùn tắc tại trạm thu phí. Đơn vị này cũng bố trí lực lượng kỹ thuật túc trực tại trạm hỗ trợ chủ phương tiện trong trường hợp có xảy ra sự cố. Bên cạnh việc tích cực truyền thông hướng dẫn khách hàng các thông tin về dịch vụ đặc biệt là các hướng dẫn nạp tiền, khuyến khích khách hàng định danh nâng cấp tài khoản giao thông để có thể kết nối trực tiếp với ngân hàng và thực hiện các thao tác nạp/rút/chuyển tiền miễn phí.

Hơn 2 năm dịch vụ ETC (Thu phí điện tử không dừng) được triển khai đồng loạt tại tất cả các tuyến cao tốc trên phạm vi cả nước, lợi ích dễ nhận thấy nhất, là tất cả các tuyến cao tốc đều giảm ùn tắc, thời gian lưu thông qua trạm nhanh, thuận tiện hơn. Anh Nguyễn Văn Tài (40 tuổi) lái xe khách chuyên tuyến Hà Nội - Thanh Hóa chưa hết ám ảnh với cảnh từng dòng phương tiện kẹt cứng, xếp hàng dài hàng cây số trước trạm thu phí Pháp Vân - Cầu Giẽ.

Giờ lái xe đi qua trạm không phải hạ kính, đạp phanh, cũng không cần chuẩn bị sẵn tiền, chờ đợi trả thẻ, lấy lại tiền thừa, vì thế “tiết kiệm bao nhiêu thời gian lưu thông trên đường”. Thời gian qua trạm trên làn ETC đối với xe đủ tiêu chuẩn được ghi nhận rút ngắn 6-7 lần so với hình thức thu phí 1 dừng. Mỗi xe qua trạm giờ đây trung bình mất khoảng 0,33 giây so với 3-4 phút như trước kia. Theo thống kê, áp dụng thu phí không dừng giúp giảm 20% số lượng tai nạn giao thông.

Hiện nay, cả nước đã đưa vào khai thác khoảng 2.021 km đường bộ cao tốc, đang đầu tư khoảng 1.542 km, đặt mục tiêu có 5.000 km vào năm 2030. Năm 2019 được xem là dấu mốc quan trọng trong việc chuyển đổi quyết liệt từ hệ thống thu phí thủ công (MTC) sang thu phí không dừng ETC trên các tuyến quốc lộ, cao tốc. Những kết quả ấn tượng mang lại là giảm đáng kể thời gian di chuyển, loại bỏ tình trạng tắc nghẽn giao thông tại các trạm thu phí, giảm mức tiêu thụ nhiên liệu và giảm lượng khí thải tương đương CO2.

Xét trên bình diện lợi ích xã hội, dịch vụ thu phí không dừng giúp giảm ùn tắc, giảm ô nhiễm, giảm tai nạn, giảm thanh toán bằng tiền mặt, giúp nhà đầu tư BOT tránh thất thoát, tiết kiệm chi phí xây dựng trạm, tiết kiệm chi phí nhân sự, tiết kiệm chi phí in vé giấy. Nhìn rộng hơn, thu phí không dừng trên cao tốc giúp nhà nước xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giao thông.

Tháng 7/2016, VETC đã ký với Bộ Giao thông vận tải hợp đồng BOO (xây dựng-sở hữu-kinh doanh), chính thức triển khai dịch vụ thu phí tự động đường bộ VETC trên toàn quốc. Từ Chỉ thị 11/2022/CT-TTg do cố Phó Thủ tướng Lê Văn Thành ký (ngày 19/7/2022) có hiệu lực từ 1/8/2022 thì những rào cản cuối cùng của việc áp dụng thu phí giao thông bằng hình thức điện tử đã được gỡ bỏ hoàn toàn. Sau khi nhận lệnh chỉ còn 50 ngày khiến VETC phải gấp rút thực hiện nhằm triển khai đồng bộ hóa, đưa vào vận hành hệ thống ETC trên 4 tuyến Cầu Giẽ - Ninh Bình, TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Nội Bài - Lào Cai đúng thời hạn theo chỉ đạo.

Để triển khai đồng bộ trên 4 tuyến, hơn 5.000 nhân sự và 90 nhà thầu phụ được huy động, xử lý hơn 1.700 đầu việc; gần 200 người trực chiến. Quá trình thực hiện dự án diễn ra trong bối cảnh thiết bị ngành công nghệ thông tin chịu ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng thiếu chip, logistics đứt gãy do ảnh hướng lớn từ dịch Covid-19 đang hoành hành tại nhiều nơi trên thế giới, do ảnh hưởng chiến sự ở nước ngoài... Dù có 9 năm chuẩn bị trước đó, họ đã thành công trong một khoảng thời gian không ai có thể tưởng tượng được.

Sau hơn 2 năm triển khai, VETC là một minh chứng rõ ràng nhất cho thấy doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ ETC, từ thiết kế, lắp đặt đến khai thác và vận hành. Sự thành công của VETC đến từ những con số ấn tượng, minh chứng cho sự ủng hộ của khách hàng: Phụng sự 3,6 triệu khách hàng, nắm giữ 75% thị phần ETC trên toàn quốc, doanh thu thu phí đường bộ 65 tỷ đồng/ngày, tổng giá trị giao dịch 1.900 tỷ đồng/tháng. Năm 2024 ký thêm cao tốc: Cam Lâm Vĩnh Hảo, Phước An, Diễn Châu - Bãi Vọt nâng tổng số 126/171 trạm thu phí trên toàn quốc với 711 làn ETC, 921/1.186 km cao tốc, với 1,8 triệu giao dịch mỗi ngày.

Kỳ vọng từ thanh toán điện tử

Nghị định 119/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/10/2024, được cho là tạo hành lang pháp lý để phát triển thanh toán điện tử trong giao thông. Nghị định mới này không chỉ giúp mở rộng phạm vi thanh toán mà còn mang đến những thay đổi tích cực, giúp người dân dễ dàng thanh toán các dịch vụ giao thông, không chỉ dừng lại ở các trạm thu phí mà còn mở rộng ra các bãi đỗ xe, sân bay và nhiều dịch vụ khác. Điều này giúp giảm bớt gánh nặng về việc phải sử dụng nhiều phương thức thanh toán khác nhau, giúp tất cả gói gọn trong một tài khoản duy nhất.

Đặc biệt, quy trình thanh toán cũng trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn, đồng thời bảo đảm tính an toàn và bảo mật cho các giao dịch. Để thanh toán điện tử trong giao thông được hoạt động hiệu quả và bền vững, nhiều đơn vị cũng đã nghiên cứu, đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và đồng bộ hóa các hệ thống thanh toán.

Sau thành công của thu phí không dừng trên cao tốc, VETC tiếp tục phát triển và mở rộng các giải pháp công nghệ liên quan giao thông đô thị. Trên nền tảng của thu phí ETC, năm 2024, dịch vụ gửi xe không dừng, dịch vụ thanh toán xăng, dầu không dừng đã được ra mắt và nhận được phản hồi tích cực. Hiện tại, đã có 258 điểm gửi xe sử dụng giải pháp thanh toán không tiền mặt. Kết hợp cùng với gần 900 cửa hàng xăng dầu PVOIL, triển khai thanh toán không tiền mặt, giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và thanh toán phí xăng, dầu hiện đại. Thử nghiệm thu phí không dừng đang được triển khai tại 5 cảng hàng không, 74 làn thu phí.

Ngoài ra, khách hàng có thể truy cập app VETC để tìm bãi đỗ, mua vé tháng, đặt trước bãi đỗ… tính năng mới này kết hợp với thu phí không tiền mặt đã giúp “gỡ rối” nhiều điểm nóng về bãi đỗ, giúp khách hàng tiết kiệm thời gian. Đây là một bước tiến quan trọng, khẳng định vị thế tiên phong và khả năng thích ứng linh hoạt với nhu cầu đa dạng của khách hàng trong bối cảnh giao thông đô thị ngày càng phát triển. Mỗi chiếc xe sẽ không mất thời gian chạy loanh quanh tìm bãi gửi đỗ, không mất thời gian dừng lại, chờ xé vé, trả tiền… Chỉ cần một chiếc xe ô-tô tiết kiệm vài phút, quy ra xã hội có thể tiết kiệm số tiền không nhỏ mỗi ngày.

“VETC tự tin hoàn toàn về sự vận hành của hệ thống trung gian thanh toán. Sự tự tin đó đến từ việc chúng tôi thực hiện đúng theo quy trình trên một nền tảng công nghệ tối ưu và sẵn sàng kể cả trong tình huống nào đó xảy ra. Hệ thống của VETC bảo đảm khả năng xử lý hàng triệu giao dịch mỗi ngày mà vẫn duy trì hiệu suất và độ ổn định tối ưu. Hạ tầng công nghệ VETC không chỉ đáp ứng mà còn vượt qua các yêu cầu kỹ thuật ngày càng cao,” ông Nguyễn Lê Thắng, Tổng Giám đốc VETC khẳng định.