Xã Bờ Y thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 đơn vị là thị trấn Plei Kần, xã Đăk Xú và xã Pờ Y, với diện tích 24.211ha, trong đó diện tích rừng và đất lâm nghiệp hơn 15.851ha. Trên địa bàn xã có 15 dân tộc sinh sống với dân số 35.375 người, trong đó người dân tộc thiểu số là 16.284 người; có 1 dân tộc thiểu số rất ít người Brâu sinh sống tại thôn Đắk Mế.
Nhiều tiềm năng
Theo Bí thư Đảng ủy xã Bờ Y Đinh Cao Cường, hiện trên địa bàn xã có hơn 2.900ha cà phê, hơn 3.500ha cao su, 610ha cây ăn quả và 278ha cây mắc ca.
Với đất đai tương đối màu mỡ, khí hậu ôn hòa và diện tích sẵn có, xã Bờ Y ngoài lợi thế lớn phát triển năng lượng tái tạo, còn có nhiều tiềm năng hình thành và phát triển các vùng chuyên canh nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao để thu hút nhà đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất, chế biến các sản phẩm nông nghiệp, bảo quản lạnh, phục vụ xuất khẩu trực tiếp qua Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ.
Đối với tiềm năng phát triển thành khu vực trung chuyển, logistics, thương mại dịch vụ, xã Bờ Y có vị trí địa lý và hạ tầng kết nối khi nằm trên các tuyến giao thông chiến lược như: Quốc lộ 14C, Quốc lộ 40 và Quốc lộ 14 (đường Hồ Chí Minh); có Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, nơi tiếp giáp ba nước Việt Nam-Lào- Campuchia, là điều kiện thuận lợi cho giao thương quốc tế và liên kết vùng, đặc biệt là khi gắn vào tuyến hành lang kinh tế đông-tây.
Từ khu vực cửa khẩu, hàng hóa có thể vận chuyển về các cảng lớn như: Cảng Đà Nẵng, cảng nước sâu Dung Quất (Quảng Ngãi), cảng Chu Lai (thành phố Đà Nẵng) và kết nối lên Lào, đông bắc Thái Lan bằng đường bộ thuận tiện với chi phí và thời gian hợp lý.
Khu vực Cửa khẩu quốc tế Bờ Y có tiềm năng là địa bàn mang tính chiến lược đặc biệt, hội tụ đủ điều kiện để trở thành trung tâm trung chuyển, logistics, thương mại dịch vụ biên giới.
Về tiềm năng phát triển về du lịch với định hướng “ba quốc gia, một điểm đến”, khu vực biên giới với vị trí ngã ba Đông Dương, có cột mốc ba biên, Quốc Môn, Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, Nhà Văn hóa Hữu nghị Việt Nam-Lào-Campuchia, kết nối các tuyến du lịch giữa phường Kon Tum với Khu du lịch sinh thái quốc gia Măng Đen. Đặc biệt, có cộng đồng dân tộc thiểu số sinh sống lâu đời với bản sắc văn hóa đa dạng, giàu tiềm năng về phát triển du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, trải nghiệm.
Lợi thế được phát huy mạnh mẽ
Phát huy tiềm năng, thế mạnh vốn có, giai đoạn 2020-2025, với quyết tâm và nỗ lực lớn, Đảng bộ, hệ thống chính trị và nhân dân xã Bờ Y đã triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị đạt nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực.
Điểm nổi bật, kinh tế có bước chuyển biến rõ nét; tổng giá trị sản phẩm (giá hiện hành) đạt 6.663 tỷ đồng. Trong đó, giá trị sản phẩm ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản đạt 1.776 tỷ đồng, tăng 14% so với năm 2020. Giá trị sản phẩm ngành công nghiệp, xây dựng đạt 1.692 tỷ đồng, tăng 45,8% so với năm 2020. Thu nhập bình quân đầu người năm 2025 đạt 70 triệu đồng tăng 27,9 triệu đồng so với năm 2020. Thu ngân sách năm 2025 đạt 428,7 tỷ đồng tăng 52,1% so với năm 2020.
Từ thế mạnh đất đai, khí hậu phù hợp với các loại cây công nghiệp, cây ăn quả, ngành nông nghiệp của xã Bờ Y từng bước phát triển theo hướng ứng dụng công nghệ cao gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ. Qua đó, đã khai thác tốt tiềm năng, điều kiện phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Cụ thể, giá trị sản phẩm thu hoạch trên 1 đơn vị diện tích đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản đạt 162,4 triệu đồng/ha/năm, tăng 122% so với năm 2020. Các loại cây trồng chủ lực của xã (như cà phê, cao su, cây ăn quả) được chú trọng phát triển, diện tích tăng qua các năm, từ đó dần hình thành nhiều vùng sản xuất tập trung.
Kinh tế trang trại ngày càng phát triển, từng bước chuyển dịch từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung, liên kết, ứng dụng công nghệ cao nhằm nâng cao năng suất và thu nhập. Đến nay, toàn xã có 17 trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm kiên cố, đảm bảo an toàn vệ sinh thú y, trong đó có 8 trang trại chăn nuôi lợn, với quy mô mỗi trang trại nuôi từ 500-900 con lợn/năm.
“Những kết quả trên cho thấy, tư duy, nhận thức của nhân dân trong xã có bước chuyển biến từ “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”, trong sản xuất đã từng bước áp dụng công nghệ cao, góp phần nâng cao thu nhập, đời sống nâng lên rõ rệt”, Bí thư Đảng ủy xã Bờ Y Đinh Cao Cường thổ lộ.
Song song với nông nghiệp, chính quyền xã Bờ Y còn tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đến khảo sát, lập dự án đầu tư. Nhờ đó, số lượng doanh nghiệp đầu tư vào địa bàn xã ngày càng tăng, đóng góp đáng kể vào sự phát triển chung của xã. Tại Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, hiện thu hút 52 dự án, với nguồn vốn thực hiện hơn 805 tỷ đồng. Ngoài ra, toàn xã còn có 243 cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, giải quyết việc làm cho gần 700 lao động; lĩnh vực chế biến sản phẩm nông nghiệp (mủ cao su, cà phê) dần hình thành; lĩnh vực năng lượng tái tạo tiếp tục phát triển...
Hiện thực hóa vùng động lực kinh tế
Kế thừa những thành tựu đạt được, Đảng bộ, chính quyền xã Bờ Y đặt mục tiêu cho giai đoạn 2025-2030 sẽ tận dụng tối đa tiềm năng, lợi thế để thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển nhanh và bền vững.
Đặc biệt, sau khi thành lập tỉnh Quảng Ngãi (mới), ngoài hạ tầng giao thông trên địa bàn xã được đầu tư đồng bộ, bảo đảm kết nối vùng, liên vùng thuận tiện, Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Bờ Y đã được tỉnh Quảng Ngãi xác định kết nối với Khu kinh tế Dung Quất và Khu kinh tế mở Chu Lai để hình thành trung tâm công nghiệp trọng điểm miền trung và cả nước. Đây chính là là cơ hội lớn để hiện thực hóa xã biên giới Bờ Y trở thành vùng kinh tế động lực của tỉnh Quảng Ngãi.
Chính những yếu tố trên, Đảng bộ xã Bờ Y đã mạnh dạn đưa ra chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm giai đoạn (2025-2030) đạt trên 11%. Trong đó, tổng giá trị sản phẩm (theo giá hiện hành) đến năm 2030 đạt 11.500 tỷ đồng; thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tăng 10%/năm; thu nhập bình quân đầu người đạt 125 triệu đồng/người/năm; giá trị sản phẩm thu hoạch bình quân trên 1 ha đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản đạt hơn 200 triệu đồng/ha/năm...
Để thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu trên, Bí thư Đảng ủy xã Bờ Y Đinh Cao Cường kiến nghị, tỉnh Quảng Ngãi cần quan tâm đầu tư để thực hiện Đồ án quy hoạch chung Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Bờ Y đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hoặc xem xét điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp cho phù hợp định hướng phát triển vùng hiện nay.
Đầu tư, nâng cấp, mở trục giao thông kết nối xã Bờ Y với các xã khu vực phía tây tỉnh Quảng Ngãi và các tuyến giao thông có tính kết nối phù hợp với quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, tỉnh, ngành nhằm khai thác lợi thế của hành lang kinh tế đông-tây và Cửa khẩu quốc tế Bờ Y.
Đồng thời, xem xét đưa xã Bờ Y thành một trong các vùng kinh tế động lực của tỉnh. Ưu tiên nguồn lực đầu tư cho xã Bờ Y vừa là trung tâm kinh tế, vừa là điểm du lịch tại khu vực phía tây tỉnh Quảng Ngãi.
Liên quan những kiến nghị trên, mới đây, tại buổi làm việc giữa Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi với lãnh đạo xã Bờ Y, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang lưu ý địa phương phải gấp rút xây dựng quy hoạch tốt nhất cho vùng Bờ Y gắn với kinh tế cửa khẩu, kinh tế biên mậu, quan tâm đầu tư hạ tầng, đẩy mạnh thu hút đầu tư.
“Việc sáp nhập tỉnh chính là tìm ra các điểm mới để khai thác phát triển kinh tế-xã hội. Bờ Y là điểm rất mới của tỉnh Quảng Ngãi (mới). Do vậy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi sẽ xem xét, đưa Bờ Y thành một trong các vùng kinh tế động lực tăng trưởng của tỉnh, từ đó đầu tư mạnh mẽ hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, kết nối hiệu quả hành lang kinh tế đông-tây”, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang chia sẻ.
