Vĩnh Long thúc đẩy số hóa để bảo tồn di sản

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, tỉnh Vĩnh Long đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa. Đây là bước đi phù hợp xu thế thời đại; thể hiện trách nhiệm, sự quan tâm của cấp ủy và chính quyền địa phương nhằm gìn giữ di sản văn hóa dân tộc.

Văn Thánh Miếu - một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia ở Vĩnh Long đã được số hóa.
Văn Thánh Miếu - một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia ở Vĩnh Long đã được số hóa.

Gắn truyền thống với chuyển đổi số

Toàn tỉnh hiện có 72 di tích được xếp hạng, trong đó có 13 di tích cấp quốc gia, 59 di tích cấp tỉnh. Đặc biệt, Vĩnh Long là nơi lưu giữ nhiều di tích gắn với tên tuổi các bậc tiền nhân, lãnh đạo cách mạng như các Khu lưu niệm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng, Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Giáo sư-Viện sĩ Trần Đại Nghĩa…

Những năm gần đây, tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác trưng bày và tuyên truyền tại bảo tàng và các khu lưu niệm. Từ năm 2022, Bảo tàng Vĩnh Long đưa vào hoạt động trang thông tin điện tử http://www. baotangvinhlong.vn, cung cấp dữ liệu về hiện vật, tư liệu, hình ảnh và thông tin các khu di tích cho người dân dễ dàng tiếp cận.

Một điểm nhấn tiêu biểu là không gian “vườn ông Sáu Dân” tại Khu lưu niệm Thủ tướng Võ Văn Kiệt, thị trấn Vũng Liêm ứng dụng nhiều công nghệ hiện đại như màn hình cảm ứng, tai nghe tự động phát nội dung, trưng bày ảnh và hiện vật có chiều sâu, khơi gợi cảm xúc về lịch sử và truyền thống cách mạng.

Bà Đặng Thị Phương Thảo, Trưởng ban Quản lý khu lưu niệm cho biết: "Vườn ông Sáu Dân" tạo ra sự kết nối và không gian đối thoại về lịch sử, cảm xúc, truyền thống cách mạng, khơi nguồn cảm hứng sống có lý tưởng cho lớp trẻ. Trưng bày chú trọng vào câu chuyện ẩn giấu trong hiện vật và kết nối nhiều chiều giữa người thật - việc thật - không gian lịch sử.

Ngoài ra, tỉnh đã triển khai hoạt động tham quan thực tế ảo ba khu di tích: Khu lưu niệm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng, Khu mộ thân nhân Danh thần Thoại Ngọc Hầu và Khu lưu niệm Giáo sư-Viện sĩ Trần Đại Nghĩa.

Đồng thời, phối hợp với doanh nghiệp chuyên môn số hóa 3D cho 52 hiện vật tiêu biểu. Các hiện vật có giá trị cao về lịch sử như tượng thần Vishnu Vũng Liêm (văn hóa Óc Eo thế kỷ 6-7, đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia) hay các kỷ vật của lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ cũng được ưu tiên số hóa.

Ông Lê Ngọc Anh, nguyên Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng tỉnh Vĩnh Long cho biết: Việc số hóa hiện vật không chỉ phục vụ trưng bày mà còn bảo tồn dữ liệu cho công tác nghiên cứu, giảng dạy, quảng bá văn hóa, lịch sử địa phương một cách thuận tiện, an toàn, lâu dài.

Tạo động lực mới cho văn hóa phát triển

Tại Bảo tàng Vĩnh Long, hơn 27.000 hiện vật, tư liệu đang được bảo quản. Hiện đơn vị đã triển khai ứng dụng phần mềm quản lý với 705 hồ sơ hiện vật và 23 hồ sơ di tích. Trong đó, nhiều hồ sơ đã hoàn tất việc duyệt dữ liệu, bảo đảm yêu cầu lưu trữ khoa học, có thể cập nhật thông tin nhanh chóng khi cần thiết.

Ngoài di sản vật thể, tỉnh cũng sở hữu kho tàng văn hóa phi vật thể phong phú với bốn di sản được công nhận cấp quốc gia: Lễ hội Lăng Ông (huyện Trà Ôn), Lễ hội Văn Thánh Miếu (TP Vĩnh Long), Nghề làm tàu hũ ky (xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh) và nghệ thuật Hát Bội.

Ông Nguyễn Xuân Hoanh, nguyên Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long nhận xét: “Trải qua bao thăng trầm lịch sử, nhiều di sản của Vĩnh Long phản ánh sự đa dạng văn hóa, minh chứng cho tình yêu lao động, ý thức giữ gìn bản sắc và tinh thần đoàn kết. Việc số hóa giúp khám phá các giá trị văn hóa ấy theo cách mới, sống động và dễ tiếp cận hơn với công chúng hôm nay”.

Thực hiện Nghị quyết số 07- NQ/TU ngày 16/11/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về chuyển đổi số, Vĩnh Long xác định văn hóa là một trong ba trụ cột quan trọng, cùng với chính quyền số và kinh tế số. Trong đó, số hóa di sản văn hóa được coi là giải pháp bền vững trong việc bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống gắn với giáo dục lịch sử và phát triển du lịch.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời khẳng định: Chuyển đổi số không chỉ là yêu cầu thời đại mà còn là động lực giúp tỉnh phát huy hiệu quả các nguồn lực sẵn có, trong đó có di sản văn hóa. Việc số hóa dữ liệu di tích, hiện vật giúp bảo vệ tài sản văn hóa trước nguy cơ xuống cấp, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận cho người dân, nhất là thế hệ trẻ.

Đảng và Nhà nước có sự quan tâm đặc biệt đối với việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Số hóa hiện vật, tư liệu và không gian di tích sẽ giúp tăng tính tương tác trong trưng bày, hỗ trợ giảng dạy lịch sử và lan tỏa giá trị truyền thống qua các nền tảng số. Đây là hướng đi đúng và cần tiếp tục được nhân rộng.

Những nỗ lực đó đang từng bước đưa Vĩnh Long trở thành địa phương đi đầu trong bảo tồn văn hóa bằng công nghệ. Không dừng lại ở việc lưu trữ, bảo vệ, số hóa di sản còn là cách để tiếp lửa truyền thống, khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và ý chí vươn lên trong mỗi người dân, nhất là lớp trẻ trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Có thể bạn quan tâm

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Lân khấm khá nhờ trồng cây nhãn xuồng đặc sản của địa phương.

Bình yên trên đất Cồn Tàu

Hơn trăm năm trước, Cồn Tàu (xã Phú Thuận, tỉnh Vĩnh Long) nằm giữa sông Tiền được những bậc tiền nhân chọn là điểm dừng chân để khai khẩn đất, lập nghiệp. Trải qua bao thế hệ, vùng đất Cồn Tàu được phù sa bồi lắng trở nên trù phú để người dân có cuộc sống bình yên, giản dị giữa sông, tách biệt với đôi bờ.

Khu tưởng niệm Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt, ngụ xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long.

Độc đáo Nhà trưng bày “Vườn ông Sáu Dân”

Nhân kỷ niệm 103 năm Ngày sinh Thủ tướng Võ Văn Kiệt, những ngày tháng 11 này, Khu tưởng niệm Thủ tướng tại xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long đón nhiều đoàn khách trong và ngoài tỉnh đến dâng hương, tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính.

Một góc khu tái định cư Kênh Tư (ấp Lung Tràm, xã Khánh Hưng) bị ngập úng.

Chủ động, tích cực giúp người dân khắc phục hậu quả thiên tai

Người dân vùng sông nước Cà Mau vốn đã quen với con nước ròng, nước lớn, thế nhưng “cuộc hẹn” không mong muốn với thiên nhiên trong đợt triều cường hôm rằm tháng 9 âm lịch vừa qua vẫn khiến cho bao người ngỡ ngàng. Nước dâng cao bất thường, vượt mọi dự báo, nhấn chìm hy vọng và tài sản.

Vợ chồng ông Thạch Sang giã cốm dẹp cho khách du lịch xem.

Giữ nghề làm cốm dẹp của đồng bào Khmer

Nghề làm cốm dẹp ở tỉnh Vĩnh Long đã tồn tại hàng trăm năm, mang đậm nét văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer. Gần đây, một số hộ gia đình vẫn còn lưu giữ cách làm thủ công truyền thống, góp phần bảo tồn và phát triển sản phẩm du lịch địa phương.

Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long, điểm du lịch tiêu biểu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

Vĩnh Long: Hấp dẫn du lịch cộng đồng ở Cồn Chim

Nằm trên dòng chảy từ sông ra biển, cù lao Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long sở hữu vẻ đẹp tự nhiên, hệ sinh thái đa dạng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Đến đây, du khách được tận hưởng không gian xanh, sạch, trong lành và thưởng thức các món ăn dân dã, đậm chất quê Nam Bộ.

Thuyền du lịch đưa du khách tham quan Vườn quốc gia Tràm Chim.

Đi qua mùa nước nổi ở Tràm Chim

Vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp) - một vùng đất phèn của Đồng Tháp Mười xưa, giờ đang vào mùa nước nổi. Tại đây có hệ sinh thái đất ngập nước vô cùng đặc biệt mà gần như không nơi nào có trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Cán bộ Phòng Khoa học và Bảo tồn đất ngập nước, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng kiểm tra sinh trưởng cây lúa hoang.

Bảo tồn đa dạng sinh học lúa hoang

Giữa vùng đất ngập nước trù phú của Đồng bằng sông Cửu Long, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ được ví như “kho tàng xanh” quý giá, nơi lưu giữ nguồn gen lúa hoang hiếm có.

Hàng rào phi lao dài hàng chục km là giải pháp "phi công trình" rất hiệu quả, giúp che chắn hoa màu và nhà cửa của người dân vùng Duyên Hải.

Mưu sinh nơi miền rừng chắn sóng

Về ấp Cồn Tàu, phường Trường Long Hòa thuộc vùng Duyên Hải, tỉnh Vĩnh Long, thấy con người và thiên nhiên hiện ra như hai mảng đối lập: một bên nhỏ bé, một bên kỳ vĩ. Nhưng nhìn kỹ, lại thấy rõ con người đang nương tựa vào thiên nhiên để sống và thiên nhiên cũng cần con người gìn giữ để không bị mất đi.

Các đầu bếp chế biến đặc sản Cà Mau tại phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Đặc sắc văn hóa ẩm thực Cà Mau

Cà Mau vừa tổ chức chuỗi sự kiện hưởng ứng Ngày Du lịch Thế giới với chủ đề “Cà Mau - địa đầu cực nam Tổ quốc, nơi hội tụ thiên nhiên và sự an lành”. Điểm nhấn của chuỗi sự kiện là “Ngày hội tinh hoa văn hóa ẩm thực Cà Mau” với phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Khâu chọn giống cũng đóng vai trò quan trọng trong thành công của quá trình nuôi lươn không bùn.

Hiệu quả từ nuôi lươn không bùn

Nuôi lươn không bùn dễ làm, tận dụng được không gian hẹp, thị trường tiêu thụ rộng mở, giá bán tương đối ổn định. Vài năm gần đây, nhiều nông hộ ở thành phố Cần Thơ lựa chọn hình thức nuôi này để phát triển kinh tế gia đình.

Hướng dẫn người bệnh làm thủ tục hồ sơ bệnh án điện tử tại Bệnh viện đa khoa Trà Vinh.

Vĩnh Long hướng tới xây dựng hệ thống y tế thông minh

Thời gian qua, cùng với tiến trình chuyển đổi số của quốc gia, ngành y tế tỉnh Vĩnh Long cũng đã đồng bộ triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Đây được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa rất quan trọng trong đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh.

Trình diễn nhạc cụ truyền thống Khmer.

Chung tay giữ gìn di sản

Vùng đất biên thùy An Giang có các dân tộc Kinh, Hoa, Khmer, Chăm… cùng sinh sống, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu. Thời gian qua, cộng đồng các dân tộc nơi đây đã tích cực trao truyền kinh nghiệm, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, tránh nguy cơ mai một, đồng thời biến di sản thành nguồn lực cho phát triển bền vững.

Ông Nguyễn Hoàng Nam và bức tranh "Đua bò Bảy Núi".

Hồn tranh Bảy Núi

Tranh đá Bảy Núi của nghệ sĩ Nguyễn Hoàng Nam, ngụ xã Châu Phú, tỉnh An Giang đã góp phần làm tăng sự đa dạng trong dòng chảy văn hóa nghệ thuật của tỉnh.

Ông Thum vẫn thường xuyên đi qua các cây cầu ông xây ở Mỹ Thới để kiểm tra chất lượng.

Ông Ba Thum xây cầu từ thiện

Nhiều năm qua, ông Ba Thum tức Phạm Văn Thum, 75 tuổi, ngụ khóm Thới Thạnh, phường Mỹ Thới, tỉnh An Giang đến các vùng nông thôn xây cầu bê-tông miễn phí giúp người dân, nông dân qua lại thuận lợi.

Làm cá linh non ở xã Nhơn Hội

Nhộn nhịp mùa cá linh non

Mùa nước nổi hay còn gọi mùa nước lũ từ thượng nguồn sông Mê Công đã tràn vào các cánh đồng các xã vùng biên giới Nhơn Hội, Phú Hữu, Vĩnh Xương... tỉnh An Giang. Nước nổi mang theo tôm cá nước ngọt vào đồng, trong đó, có cá linh.

Nhiều khu đất lò gạch được người dân trồng cây xanh để phát triển du lịch.

Người dân mong sớm triển khai “Dự án Di sản đương đại Mang Thít”

Từ nhiều tháng qua, người dân xã Nhơn Phú, tỉnh Vĩnh Long mong chờ ngành chức năng và chính quyền địa phương sớm triển khai dự án bảo tồn khu lò gạch, gốm Mang Thít. Người dân nơi đây đồng tình ủng hộ, gìn giữ và bảo tồn những lò gạch cũ, nhưng thời gian trôi qua, nơi đây trở nên hoang vắng và xuống cấp.

Mưu sinh bên dòng sông Thom

Hai bên bờ sông Thom thuộc xã Mỏ Cày và Nhuận Phú Tân (tỉnh Vĩnh Long) từ lâu đã hình thành chợ nổi buôn bán duy nhất một mặt hàng là quả dừa. Chợ bên sông độc đáo này là nơi mưu sinh của hàng trăm con người sống nhờ vào quả dừa với các hoạt động như: lột dừa, se chỉ xơ dừa, vận chuyển dừa…

Nghề đẩy côn mùa nước tràn đồng

Mỗi năm, cứ vào mùa nước nổi, Đồng bằng sông Cửu Long lại khoác lên mình một vẻ đẹp riêng với những cánh đồng mênh mông trắng nước, phù sa cuồn cuộn bồi đắp, nguồn thủy sản dồi dào. Tạm gác việc đồng áng, nông dân nơi đây bước vào một mùa mưu sinh khác với nhiều phương thức đánh bắt cá truyền thống.

 Du khách tham quan làng bè ngã ba sông Châu Đốc.

Thăng trầm nghề nuôi cá bè

Tỉnh An Giang có hai dòng sông lớn gồm sông Tiền và sông Hậu cùng với nhiều dòng sông nhỏ, kênh, rạch tạo điều kiện cho nghề nuôi cá lồng bè phát triển. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, dọc theo sông Hậu, sông Tiền, sông Cái Vừng, sông Châu Đốc có 1.396 hộ nuôi lồng/ bè, với 3.738 bè.

Chị Nguyễn Hồng Phúc cặm cụi từng chi tiết cho những mô hình “nhà xưa” thu nhỏ để lưu giữ ký ức tuổi thơ.

Tìm lại ký ức qua những mô hình thu nhỏ

Miền Tây sông nước gắn liền với những bến sông, nơi có cây cầu khỉ, những rặng dừa đung đưa theo từng ngọn gió lùa. Ở đó còn có những nếp nhà mộc mạc, giản dị mang đậm nét quê, lẩn khuất phía sau là ao cá với hoa súng khoe sắc buổi sớm mai… Tuy nhiên, theo thời gian, những “mái nhà xưa” giờ chỉ còn là ký ức.

Niềm vui khi câu dính cá.

Thú vui mùa nước nổi miền Tây

Mùa nước nổi về mang theo nguồn cá tự nhiên vào kênh rạch, sông ngòi cho nên nhiều người dân ở An Giang mang cần câu ra sông, ra đồng kiếm cá. Có người câu cá vì nghiệp mưu sinh, có người lại thư giãn như một thú vui cuộc sống...

Ghe rời bến chợ quê Rạch Chanh, phường Mỹ Trà, tỉnh Đồng Tháp.

Đặc sắc bến chợ quê

Những khi có dịp đi ngang qua các chợ quê miền Tây Nam Bộ, chúng ta không khó bắt gặp ở đó hình ảnh bến sông mà những người mua bán thường hay gọi là bến chợ.

Quy trình đóng chai nước mắm Phú Quốc

Giữ gìn nghề nước mắm truyền thống Phú Quốc

Nước mắm Phú Quốc không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, đó là tinh hoa của đất trời, biển cả và bàn tay lao động cần mẫn của bao thế hệ người dân nơi “đảo ngọc”. Đây còn là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia với lịch sử hơn 200 năm, cần được giữ gìn và lưu truyền.

Cây thiên tuế tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản Việt Nam.

Bảo tồn cây di sản thiên tuế gần 200 năm tuổi

Cây thiên tuế cổ thụ gần 200 năm tuổi tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản vào đầu năm 2025. Cây gắn liền với sự hình thành và phát triển vùng đất Vĩnh Long, hiện được người dân chăm sóc, giữ gìn cẩn thận.

Thanh nhãn được xem là sản phẩm xuất khẩu thế mạnh của Vina T&T Group trong nhiều năm qua.

Mở hướng đi mới cho thanh nhãn Thới Hưng

Cùng với các loại cây ăn trái đặc sản đã làm nên thương hiệu cho vùng đất Cần Thơ như dâu Hạ Châu, xoài Cát Hòa Lộc, vú sữa, sầu riêng..., những năm gần đây, trái nhãn, đặc biệt là giống thanh nhãn cũng từng bước khẳng định chỗ đứng nhờ chất lượng thơm ngon, mẫu mã đẹp, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng trong nước và nước ngoài.