Thanh âm tỳ bà kể chuyện thế hệ trẻ

Phan Thủy có nickname “Sầu riêng”, bởi chị quan niệm nó cũng giống như nhạc cụ dân tộc nói chung, đàn tỳ bà nói riêng. Sầu riêng gai góc nhưng lại ngọt ngào, có người không thích ăn vì ấn tượng ban đầu nhưng ai yêu thích thì lại luôn nhớ và không thể nào quên…

Nghệ sĩ Phan Thủy.
Nghệ sĩ Phan Thủy.

Buồn vui nhắn gửi qua tiếng đàn

Phan Thủy là gương mặt nghệ sĩ 9X quen thuộc với công chúng ở bộ môn đàn tỳ bà. Tài năng của chị đã được khẳng định từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường với việc giành được Huy chương vàng Cuộc thi Hòa tấu nhạc cụ dân tộc thành phố Hà Nội năm 2007, Huy chương bạc Cuộc thi Độc tấu nhạc cụ dân tộc thành phố Hà Nội năm 2009 và Huy chương vàng Hội thi tài năng trẻ học sinh, sinh viên các trường văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao và du lịch toàn quốc năm 2012 (giải tập thể)…

Chị cũng đã tham gia biểu diễn nhiều chương trình cấp quốc gia và quốc tế như Ngày văn hóa Việt Nam tại Hà Lan năm 2014, Tuần lễ Việt Nam tại Leipzig Đức năm 2019, Lễ hội văn hóa và du lịch tại Seoul Hàn Quốc năm 2019... Gần đây, chị đã chơi đàn tỳ bà cùng dàn nhạc trong chương trình nghệ thuật “Dâng Người tiếng hát mùa xuân” nhân kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh cho các ca khúc “Từ Làng Sen”, “Lời ca dâng Bác”, “Người là niềm tin tất thắng”.

Phan Thủy đến với tỳ bà khá muộn, bởi trước đó chị từng thử sức với nhiều loại hình như múa, võ, hát, đàn violin… Thậm chí trong buổi học đầu tiên khi đến Nhạc viện Hà Nội (Nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam) chị vẫn nghĩ sẽ được học đàn tranh nhưng do sự nhầm lẫn của mẹ chị khi đi đăng ký nên chị đã vào lớp đàn tỳ bà của NSND Mai Phương. Rồi qua sự chỉ dạy của NSND Mai Phương và giảng viên Vũ Diệu Thảo, Phan Thủy đã phát huy được năng khiếu sở trường của mình. Các cô không chỉ trao “ngón nghề” mà còn khơi dậy ở học trò tiềm năng, sự sáng tạo và truyền ngọn lửa nhiệt huyết với cây đàn tỳ bà.

Ngoài chơi đàn tỳ bà, Phan Thủy còn thành thạo một số nhạc cụ như sáo, tam thập lục, T’rưng, trống dân tộc, K’rông Put, đàn bầu. Chị chia sẻ, nhạc cụ nói chung và tỳ bà nói riêng muốn chơi tốt thì tay phải linh hoạt, kết hợp nhịp nhàng giữa hai tay, có nhạc cảm tốt và tư duy âm nhạc tốt. Tay trái là linh hồn của đàn tỳ bà, tay phải chính là giọng nói. Còn để phát ra âm thanh hay và đúng với chất liệu Việt thì cần sự kết hợp của cả đôi tay.

Chị còn phát triển ở lĩnh vực dàn dựng, phối khí và làm đạo diễn âm nhạc cho một số vở nhạc kịch như: “Góc phố danh vọng”, “Đêm hè sau cuối”, “Mộng ước không xa vời” của đạo diễn 9X Nguyễn Phi Phi Anh.

Gìn giữ tinh hoa

Phan Thủy từng tốt nghiệp thủ khoa đại học năm 2015 và hiện đang tham gia công tác giảng dạy tại ngôi trường mình từng theo học. Trên cương vị của một giảng viên, chị luôn quan niệm việc gặp được học trò năng khiếu là một may mắn rất lớn nhưng còn vui hơn khi có thể dùng kỹ năng, phương pháp của mình để cảm hóa, thúc đẩy và hỗ trợ cho các bạn chơi được tốt. Phương châm của chị trong giảng dạy là: Không bao giờ từ bỏ học trò, nếu không thể làm người trò đó giỏi lên thì đó là phải xem lại phương pháp của mình”.

Phan Thủy vẫn luôn cập nhật các bản nhạc cổ điển, nhạc trẻ Âu, Mỹ, Việt Nam thịnh hành, thậm chí là cả nhạc kịch Broadway… Với chị, mỗi cây nhạc cụ đều có tiếng nói riêng và theo dòng chảy của xã hội đàn tỳ bà cũng có thể nói lên thanh âm của thế hệ trẻ. Có sự cải tiến nhưng không được quên gốc truyền thống. Ở thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ như hiện nay, chị đã luôn thay đổi để thích nghi, làm mới mình bằng cách đưa tiếng đàn đến được với nhiều khán giả trẻ hơn qua các trang mạng xã hội như YouTube và Fanpage. Đó cũng chính là lý do Phan Thủy lập kênh riêng mang tên “Phan Thủy tỳ bà” với mục đích dùng đàn tỳ bà để chơi các thể loại âm nhạc khác nhau.

Khởi đầu với những bài nhạc có nét dân ca truyền thống như “Mẹ yêu con” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý đến những sáng tác mới của các nhạc sĩ trẻ hiện nay như Phan Mạnh Quỳnh, Hoàng Dũng… rồi các tác phẩm kinh điển như Czardas, Phantom of the Opera… Chị muốn đa dạng hóa các dòng nhạc để tiếng đàn tỳ bà có thể thỏa sức phiêu lưu. “Khi còn ngồi trên ghế nhà trường thì còn rụt rè, nhưng bây giờ nhận thấy mình đủ độ “chín” trong tiếng đàn cũng như tư duy âm nhạc, tôi quyết định vươn ra vì tôi biết chắc chắn rằng trong hàng triệu người ngoài kia vẫn có người cảm được vẻ đẹp của tiếng đàn này”, nghệ sĩ Phan Thủy bộc bạch.

Có thể bạn quan tâm

Nhà thơ Kevin Bowen và nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai trong cuộc ra mắt tập thơ "Khúc hát thành Cổ Loa" của ông tại Việt Nam. Ảnh: QUANG HƯNG

Khôn nguôi những cuộc kiếm tìm

Chiến tranh ngày một lùi xa nhưng dư chấn của mất mát, hy sinh vẫn luôn day dứt, buốt đau trong tâm khảm những người ở lại, những người thuộc thế hệ sau.

Một góc phòng triển lãm.

Bước ngoặt mới của Đặng Tiến

Sau tám năm, họa sĩ Đặng Tiến trở lại với công chúng mỹ thuật bằng triển lãm cá nhân “Ngày tháng này”, đang diễn ra tại Art30 Gallery (30 Quang Trung, Hà Nội).

Một chuyến về nguồn Thanh Hóa của dòng họ Trịnh ở Đa Sỹ (Hà Đông, Hà Nội).

Tôn vinh các danh nhân họ Trịnh

Nhiều đóng góp của họ Trịnh Việt Nam nói chung, các bậc danh nhân, nhân sĩ họ Trịnh nói chung, đối với lịch sử đất nước, đã được điểm nhắc trong hội thảo khoa học “Họ Trịnh trong tiến trình lịch sử Việt Nam”.

KTS Vũ Hiệp cùng các đồng nghiệp trong cuộc ra mắt sách.

Gọi ra sự gần gũi giữa các ngành nghệ thuật

KTS, họa sĩ, tác giả Vũ Hiệp, giảng viên Trường đại học Giao thông vận tải, đã bắt đầu từ bản nhạc “Rhapsody trên chủ đề Paganini” để tìm kiếm mối liên quan giữa các ngành kiến trúc, điêu khắc, hội họa, văn học, âm nhạc, sân khấu, điện ảnh và cho ra mắt cuốn sách “Tiếng dội của hình” (NXB Mỹ thuật).

Một cuốn Lịch có Kỷ lục số trang nhiều nhất (4.019 trang), nặng 8 kg, NXB Tri thức, 2019.

Háo danh, hư danh và đua kỷ lục

Những tưởng thói háo danh méo mó đã được Ngô Tất Tố cay đắng giễu cợt trong “Góc chiếu giữa đình” từ năm 1933 đã lùi xa trong ký ức. Nhưng đến đầu thế kỷ XXI nó lại “tái sinh” dưới các bản dạng mới, tinh vi và hào nhoáng hơn, như việc chạy đua “lập kỷ lục”.

Họa sĩ Bùi Lê Dũng bên tác phẩm của mình.

“Với tôi, Hà Nội là thưa vắng”

Tại Vân Art Gallery, 10-12 Yên Hoa (Hà Nội), bày 35 bức tranh sơn dầu và acrylic về phố Hà Nội và một số phong cảnh trung du, họa sĩ Bùi Lê Dũng đưa người xem về với sự tĩnh lặng để chiêm ngưỡng những khoảnh khắc bừng sáng của khung cảnh, của tâm hồn.

Các em học sinh giao lưu chia sẻ cảm xúc sau khi đọc tác phẩm của nhà văn Đoàn Giỏi.

Kể thêm nét mới về nhà văn “Đất rừng phương Nam”

Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp với Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh vừa kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà văn Đoàn Giỏi (1925-2025), cùng nhìn lại hành trình sáng tác độc đáo và những đóng góp của ông cho nền văn học Việt Nam hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu của ông được ví như bản đồ di sản, hiện rõ phong vị đất và người Nam Bộ.

Món cá suối được ướp và nướng bằng phương thức truyền thống của người Cơ Ho.

Quà của núi rừng

Mỗi lần được nhận những món quà đơn sơ, dung dị của bạn bè dân tộc thiểu số, lòng tôi lại xúc động khó tả. Quà của bạn là quà của núi, của rừng, bạn chọn từ trên rẫy, dưới suối; những thức quà thấm nắng, ngấm gió của đại ngàn thân thương.

Tôi neo âm nhạc vào niềm tin, không phải vào khổ đau

Tôi neo âm nhạc vào niềm tin, không phải vào khổ đau

Trong hành trình âm nhạc, nhạc sĩ Đỗ Bảo (trong ảnh) không chỉ soi chiếu cảm xúc của mình mà còn mở ra một thế giới thấm đẫm những suy tưởng về hạnh phúc, khổ đau, ánh sáng và bóng tối. Nhạc sĩ chia sẻ với Thời Nay sự tĩnh tại - một vẻ đẹp âm thầm nhưng lay động sâu xa.

Vẽ để níu thanh xuân đang trôi

Vẽ để níu thanh xuân đang trôi

Vẽ bằng ký ức, hoài niệm và cả nỗi sợ thanh xuân dần trôi, họa sĩ Trần Cường (Kuolg Trần, ảnh) sẽ mang đến không gian triển lãm “Bay - Lạc giữa thanh xuân” (diễn ra từ ngày 22 - 30/9 tại Nhà triển lãm 16 Ngô Quyền, Hoàn Kiếm, Hà Nội) một thế giới vừa phảng phất nuối tiếc vừa rực rỡ khát khao.

Thầy Chư tận tình hướng dẫn học viên viết chữ Nôm Dao.

Từ “cấp bản”, cần làm ở cấp tỉnh để giữ chữ Nôm Dao

Tại Bản Cuôn (xã Chợ Đồn, Thái Nguyên), chữ Nôm Dao không chỉ hiện hữu trong những cuốn sách cũ hay các nghi lễ truyền thống, mà đang được truyền dạy lại cho thế hệ trẻ. Cộng đồng người Dao nơi đây coi việc giữ chữ cũng chính là giữ lấy cội nguồn văn hóa của mình.

Bốn nữ nhà văn gặp nhau và chụp ảnh ở Đà Nẵng sau ngày giải phóng miền nam. Hàng trên từ trái qua: Vũ Thị Hồng, Bùi Thị Chiến; hàng dưới từ trái qua: Hà Phương, Trần Thị Thắng. Ảnh tư liệu phục chế mầu

Ngời sáng những dịu dàng qua bom đạn

Tập văn xuôi, thơ “Hoa hồng trong lửa” (NXB Hội nhà văn) của bốn cô gái mới đôi mươi, ngoài đôi mươi năm ấy, sẽ kể những điều có thể coi như đại diện cho thế hệ nữ sinh viên trong số hơn 10 nghìn sinh viên lên đường nhập ngũ từ năm 1970 đến 1972.

“Bản sắc cá nhân chính là nhịp điệu riêng”

“Bản sắc cá nhân chính là nhịp điệu riêng”

Từ những bức tranh phố đậm chất hoài niệm, họa sĩ Phạm Hà Duy Khánh (trong ảnh) trở lại với triển lãm “Lát Phố” (từ ngày 22 đến 31/8 tại Nhà triển lãm 16 Ngô Quyền, Hà Nội) - một cuộc đối thoại nghệ thuật thầm lặng, day dứt.

Trần Nhật Minh (ngoài cùng bên trái) cùng các đồng nghiệp đọc thơ trên Sân thơ Trẻ - Ngày thơ Việt Nam 2019. Ảnh: THÀNH DUY

Cùng ở lại với mùa xuân

Những khúc hát, những cánh đồng, những mùa xuân, buổi mai tinh khôi và cuộc đời lấp lánh… còn ở lại trong tập thơ mới của nhà báo, thi sĩ Khánh Văn Trần Nhật Minh (1981-2024).

Ông Pả La Ham (ngồi giữa) tham gia hoạt động văn hóa ở địa phương.

Dệt âm thanh tình yêu

Ông Pả La Ham (tên khai sinh là Hồ Văn Dương) là người dân tộc Vân Kiều ở thôn R’Lây, xã Đakrông (tỉnh Quảng Trị). Sinh ra và lớn lên ở ngôi làng nhỏ giữa núi rừng Trường Sơn, cả cuộc đời mình, ông để dành thực hiện ước nguyện dệt âm thanh tình yêu.

Đạo diễn Nguyễn Thành Paven trong một lần tác nghiệp.

Hãy chạm tim mình vào “kho báu xanh”

Đạo diễn, nhà làm phim trẻ Nguyễn Thành Paven là một trong ít những nhà làm phim trẻ thế hệ 9X làm việc quên thời gian và có thể vượt núi băng rừng hàng tuần để ghi lại bằng được những khoảnh khắc vàng của “kho báu xanh”.

“Vào chùa”, Acrylic, 120x80cm.

Lời Kinh Bắc của họa sĩ Đỗ Bảng

“Xẩm Chợ” triển lãm tranh lần thứ hai của họa sĩ Đỗ Bảng (Đỗ Hữu Bảng), vừa diễn ra tại triển lãm 16 Ngô Quyền, Hà Nội. 24 tác phẩm tại đây mang dấu ấn sâu sắc trong hành trình sáng tác hơn ba thập kỷ vừa qua, đa sắc màu và lộng lẫy ánh sáng văn hóa vùng Kinh Bắc.

Bia di tích tại Đền thờ Tham tán Lê Đình Dật.

Giữ lấy Căn cứ kháng chiến Đầm Đen

Đáp lại lời hiệu triệu của Vua Hàm Nghi với ngọn cờ Cần Vương, Tham tán Lê Đình Dật đã về quê hương trung du, dấy binh tụ nghĩa, lập căn cứ nơi núi rừng, vượt sông Hồng, sông Lô, tổ chức các cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp.

Tác giả Giai Du nhận giải cao nhất Giải thưởng văn học Kim Đồng lần thứ nhất.

“Thế giới thẩm mỹ trẻ em là vùng đất không dễ chinh phục”

Vượt qua hơn 600 tác phẩm từ khắp các tỉnh, thành phố và nhiều quốc gia, Giai Du - cây bút trẻ 24 tuổi - đã xuất sắc giành Giải nhất tại Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất với bản thảo tập truyện dài “Nên làm gì khi trời nổi gió”. Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng tác giả trẻ về cảm hứng tuổi thơ chưa bao giờ vơi cạn.

Nhà báo Alăng Ngước cùng mẹ.

Khi nhà báo hát tri ân dân tộc mình

Nhà nghèo nhưng nỗ lực vượt khó, không ngừng tự học, nhà báo Alăng Ngước, sinh năm 1990, người con của dân tộc Cơ Tu (Đông Giang, Quảng Nam) đã trở thành cây bút phóng sự giỏi nghề. Gần đây, anh nhận thêm sự trân trọng khi ra mắt MV “Kỷ vật của Ama” để tri ân gia đình và đồng bào.

NSƯT Nguyễn Đức Tú giới thiệu về những chiếc mão do ông tạo tác. Ảnh: DƯƠNG NAM

Lửa hát ca còn sáng trên sắc áo

10 năm đứng trên sân khấu chuyên nghiệp, ông đã giành được nhiều giải thưởng quan trọng và được trao tặng danh hiệu NSƯT. Năm 1991, đoàn giải thể, ông Tú trở về địa phương. Tuy nhiên, ngọn lửa nghề trong ông chưa bao giờ ngừng cháy.

Nhà thơ, nhà báo Thuận Hữu chia sẻ tại lễ ra mắt sách của ông và người bạn - tác giả Phan Đức Nhạn. Ảnh: NXB HỘI NHÀ VĂN

Ẩn trong vỏ đá đầy hoa

Tập thơ “Nhặt dọc đường” (NXB Hội nhà văn) ra mắt gần đây được đánh dấu như cuộc trở lại, trở về cùng thơ ca của nhà báo, nhà thơ Thuận Hữu.
Cần sớm có bộ quy chuẩn về an ninh cho các bảo vật quốc gia.

Báo động đỏ trong bảo vệ bảo vật quốc gia

Bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn bị một đối tượng phá hoại ngay tại Điện Thái Hòa, khu vực trung tâm Đại nội Huế. Dù được ngăn chặn kịp thời, sự cố đã để lại hậu quả nghiêm trọng và dấy lên cảnh báo về lỗ hổng an ninh di sản.
Một số tập thơ viết về Bác Hồ của nhà thơ Nguyễn Hưng Hải, thể hiện lòng kính yêu và cảm hứng thiêng liêng từ Người.

Bác là mạch nguồn khơi sáng cho thơ

Với lòng kính yêu, nhà thơ Nguyễn Hưng Hải (Phú Thọ) đã lựa chọn sáng tác về Chủ tịch Hồ Chí Minh là mạch cảm xúc chủ đạo. Ông không ngừng mài giũa mình và nhủ lòng phải tích cực, viết hay hơn nữa về vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Sắc hoa ngô đồng trong Đại Nội. Ảnh: ĐÌNH HOÀNG

Cần giữ “di sản sống” trong Đại Nội

Hoa ngô đồng là một phần không thể thiếu trong văn hóa cung đình Huế. Vua Minh Mạng là người đầu tiên đưa giống cây này từ Quảng Đông (Trung Quốc) về trồng trong “tử cấm thành”.
Sách giấy vẫn là phương tiện gần gũi, thân thuộc trong nhiều bối cảnh đời sống. Ảnh: Học sinh chọn sách trong một hoạt động tại Thư viện tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: DƯƠNG XUÂN

Giúp sách giấy “tự tin” trong kỷ nguyên số

Trong thời đại số hóa ngày nay, chúng ta có thể tiếp cận thông tin từ vô vàn nguồn khác nhau như từ sách, báo chí, video, âm thanh cho đến mạng xã hội... Tuy nhiên, đọc sách vẫn giữ một vai trò quan trọng trong việc phát triển bản thân và mở rộng kiến thức.
Một góc triển lãm.

Hiện đại hóa hào khí Bạch Đằng mừng kỷ niệm

“Từ chiến thắng Bạch Đằng đến đại thắng 30/4/1975”, triển lãm điêu khắc - sắp đặt của họa sĩ Lê Hữu Hiếu đang diễn ra trong không gian quảng trường tại trung tâm TP Hồ Chí Minh. Những sáng tạo đồ sộ của họa sĩ và ê-kíp gợi ra nhiều suy ngẫm về lịch sử hào hùng và dòng chảy bền lâu của khí phách dân tộc trong thời đại mới.