Đây là giải pháp quan trọng nhằm khai thác nguồn lực hiệu quả, chấm dứt tình trạng sử dụng sai mục đích, tranh chấp hoặc để hoang hóa gây lãng phí, đồng thời siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong quản lý tài sản nhà nước.
Để hiện thực hóa mục tiêu, Bộ Tài chính đã ban hành hàng loạt văn bản hướng dẫn xử lý tài sản công gắn với quá trình tinh gọn bộ máy. Các công văn được gửi tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia cùng nhiều đơn vị trực thuộc nhằm thống nhất phương thức thực hiện.
Cùng với đó, Bộ tiến hành rà soát các dự án, công trình, trụ sở đang xây dựng hoặc đã có quyết định chủ trương đầu tư nhưng bị ảnh hưởng bởi việc sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính.
Đặc biệt, để triển khai kết luận của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, Bộ Tài chính đã thành lập Tổ công tác chuyên trách có nhiệm vụ nắm chắc số liệu, đề xuất phương án xử lý tài sản công, đồng thời tổng hợp tình hình và nhu cầu xử lý tại các đơn vị bị ảnh hưởng.
Thực hiện Công điện số 80/CĐ-TTg ngày 1/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh phương án xử lý tài sản sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, cũng như yêu cầu của Ban Nội chính Trung ương về rà soát, xử lý công trình, nhà, đất thuộc tài sản công, Bộ Tài chính đã ban hành Công văn số 8400/BTC-QLCS ngày 14/6/2025 hướng dẫn cụ thể việc bố trí, sắp xếp và xử lý trụ sở, tài sản công.
Trên cơ sở đó, Bộ tiếp tục gửi 34 văn bản tới 63 địa phương và các Bộ, cơ quan Trung ương có hệ thống ngành dọc tại địa phương, yêu cầu khẩn trương rà soát và sắp xếp lại quỹ nhà, đất công chịu tác động của việc tinh gọn bộ máy.
Để triển khai đồng bộ Nghị quyết 74, Bộ Tài chính trước đó đã phát hành Công văn số 2635/BTC-QLCS ngày 22/3/2023, nêu 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm: hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý tài sản công; đẩy nhanh lập và phê duyệt phương án xử lý; chấm dứt tình trạng lấn chiếm, dùng sai mục đích hoặc thiếu hồ sơ pháp lý; tổ chức kiểm tra, giám sát các phương án đã phê duyệt; và định kỳ báo cáo kết quả thực hiện.
Trên cơ sở tham mưu của Bộ Tài chính, Thủ tướng Chính phủ đã ký Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 24/12/2024 về quản lý, sử dụng và xử lý nhà, đất tại doanh nghiệp nhà nước. Sau đó, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định số 03/2025/NĐ-CP ngày 1/1/2025 thay thế Nghị định số 167/2017/NĐ-CP và Nghị định số 67/2021/NĐ-CP, tạo khuôn khổ pháp lý mới cho việc sắp xếp, xử lý tài sản công.
Để các quy định này đi vào thực tiễn, Bộ Tài chính đã ban hành Công văn số 994/BTC-QLCS ngày 21/1/2025. Văn bản quy định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng ngành: từ việc kiểm tra, giám sát tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công, đến thanh tra, đôn đốc và xử lý vi phạm theo thẩm quyền. Các cơ quan, đơn vị phải thực hiện nghiêm phương án xử lý đã được phê duyệt và chịu trách nhiệm toàn diện về kết quả. Đối với chính quyền địa phương, UBND các tỉnh, thành phố cần chủ động giải quyết hồ sơ pháp lý về nhà, đất, đồng thời chỉ đạo cơ quan chuyên môn cung cấp kịp thời thông tin quy hoạch, đất đai, xây dựng phục vụ triển khai. Trường hợp cần thiết, địa phương có thể kiện toàn hoặc thành lập Ban Chỉ đạo để đẩy nhanh tiến độ, nhưng phải bảo đảm không làm tăng biên chế.
Riêng với doanh nghiệp nhà nước, Luật số 56/2024/QH15 cùng Nghị định số 03/2025/NĐ-CP đã quy định rõ nguyên tắc không được bán tài sản công là nhà, đất, mà chỉ được giao đất hoặc cho thuê đất theo quy định pháp luật đất đai. Để tăng cường giám sát, Bộ Tài chính đã phát hành Công văn số 9508/BTC-QLCS ngày 28/6/2025, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và tập đoàn, tổng công ty nhà nước quản lý chặt chẽ, sử dụng đúng mục đích, tránh thất thoát và hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ pháp lý, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.
Những giải pháp đồng bộ này cho thấy quyết tâm của Bộ Tài chính trong việc siết chặt quản lý, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công, ngăn chặn lãng phí, thất thoát, qua đó góp phần bảo đảm nguồn lực quốc gia được khai thác, sử dụng đúng mục tiêu, phục vụ phát triển bền vững.
