Hiệp định song phương đầu tiên về bảo hiểm xã hội
Ngày 24/4, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ký ban hành Nghị quyết số 60/NQ-CP về việc phê duyệt Hiệp định giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Đại Hàn Dân quốc về bảo hiểm xã hội.
Theo đó, Nghị quyết phê duyệt Hiệp định giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Đại Hàn Dân quốc về bảo hiểm xã hội đã ký ngày 14/12/ 2021 tại Hàn Quốc (sau đây gọi là Hiệp định).
Bộ Ngoại giao làm thủ tục đối ngoại, công bố và lưu chiểu Hiệp định theo quy định của pháp luật.
Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp các bộ, cơ quan liên quan ký kết Thỏa thuận hành chính theo quy định tại Điều 13 của Hiệp định và tổ chức triển khai Hiệp định sau khi được Chính phủ phê duyệt.
 |
| Dưới sự chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Lao động-Thương binh và Xã hội Việt Nam Đào Ngọc Dung và Bộ trưởng Y tế và Phúc lợi Xã hội Hàn Quốc Kwon Deok Cheol ký Hiệp định song phương về bảo hiểm xã hội giữa hai nước ngày 14/12/2021 (Ảnh: TTXVN). |
Trước đó, vào ngày 14/12/2021, tại Thủ đô Seoul, Hàn Quốc, dưới sự chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung thay mặt Chính phủ Việt Nam và Bộ trưởng Y tế và Phúc lợi Xã hội Hàn Quốc Kwon Deok Cheol đã ký Hiệp định song phương về bảo hiểm xã hội giữa Việt Nam và Hàn Quốc.
Đây là Hiệp định song phương đầu tiên của hai nước trong lĩnh vực này, và cũng là Hiệp định song phương đầu tiên về bảo hiểm xã hội của Việt Nam với một quốc gia khác. Văn kiện được ký kết trong bối cảnh Việt Nam và Hàn Quốc đã thiết lập quan hệ đối tác hợp tác chiến lược, hợp tác giữa hai nước đang ngày càng phát triển trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực lao động-việc làm.
Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động Việt Nam và Hàn Quốc
Số lượng người lao động Việt Nam đi làm việc tại Hàn Quốc và người Hàn Quốc đến làm việc tại Việt Nam ngày càng tăng và đều có nghĩa vụ tuân thủ luật pháp của cả hai nước. Quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của họ cũng được bảo vệ bởi luật pháp của hai nước, trong đó có quyền và nghĩa vụ tham gia bảo hiểm xã hội.
Hiệp định song phương về bảo hiểm xã hội giữa Việt Nam và Hàn Quốc có hai mục tiêu chính.
Trước hết là tránh việc đóng hai lần bảo hiểm xã hội với người lao động. Đồng thời, thời gian đóng bảo hiểm xã hội sẽ được hai bên công nhận lẫn nhau.
Thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội của người lao động là công dân Việt Nam và công dân Hàn Quốc sẽ được tính là tổng thời gian mà người lao động đó đã tham gia đóng bảo hiểm xã hội ở Việt Nam và Hàn Quốc. Tổng thời gian này sẽ là căn cứ để Quỹ Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Quỹ Hưu trí quốc gia Hàn Quốc xét người lao động hưởng chế độ lương hưu.
Hiệp định song phương về bảo hiểm xã hội giữa Việt Nam và Hàn Quốc nhằm tránh việc đóng hai lần bảo hiểm xã hội với người lao động. Đồng thời, thời gian đóng bảo hiểm xã hội sẽ được hai bên công nhận lẫn nhau.
Mức hưởng chế độ mà Quỹ bảo hiểm xã hội của mỗi nước chi trả cho người lao động khi về hưu sẽ căn cứ vào thời gian và mức đóng mà người lao động đã đóng vào quỹ đó. Công thức tính được quy định theo luật pháp của mỗi nước.
Hiệp định đã được hai bên thống nhất gồm 5 phần với 24 điều, trong đó một số quy định chính sau.
Phạm vi áp dụng là liên quan tới chế độ hưu trí và tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 của Việt Nam và Luật Hưu trí quốc gia của Hàn Quốc (Điều 2).
Hiệp định đã được hai bên thống nhất gồm 5 phần với 24 điều.
Đối tượng là người lao động Việt Nam và người lao động Hàn Quốc có thời gian làm việc tại hai nước và đang chịu sự điều chỉnh của pháp luật về bảo hiểm xã hội của hai nước (Điều 3).
Hiệp định quy định nguyên tắc đối xử bình đẳng, cụ thể là công dân của một bên khi làm việc trên lãnh thổ của bên kia thì được đối xử bình đẳng như công dân của nước sở tại trong việc xác định các điều kiện đóng, hưởng, chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội (Điều 4).
Một trong những nội dung quan trọng của Hiệp định là quy định cách tính thời gian làm căn cứ để xác định chế độ hưu trí đối với người lao động là tính tổng thời gian mà người lao động đã tham gia đóng bảo hiểm xã hội ở cả hai nước (cộng dồn) và cách tính các chế độ bảo hiểm là căn cứ theo luật pháp của mỗi nước (Điều 10).
Hiệp định đóng góp tích cực vào việc bảo đảm an sinh xã hội, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người lao động trong việc tiếp cận cơ hội việc làm.
Tháng 1/2022, Cơ quan Bảo hiểm xã hội Hàn Quốc đã thông báo, người lao động Việt Nam đang làm việc trong các doanh nghiệp tại Hàn Quốc là đối tượng được tham gia bảo hiểm xã hội của Hàn Quốc kể từ ngày 1/1/2022.
Theo đó, căn cứ về việc Việt Nam cho phép người lao động Hàn Quốc đang làm việc trong các doanh nghiệp tại Việt Nam được tham gia bảo hiểm xã hội tại Việt Nam kể từ ngày 1/1/2022 và quy định tại Điều 126 Luật Bảo hiểm xã hội của Hàn Quốc, Hàn Quốc cũng chính thức cho phép người lao động mang quốc tịch Việt Nam đang làm việc tại các doanh nghiệp Hàn Quốc là đối tượng được phép tham gia bảo hiểm xã hội của Hàn Quốc kể từ ngày 1/1/2022. Tuy nhiên, Việt Nam không thuộc nhóm nước áp dụng hình thức hoàn trả tiền bảo hiểm một lần khi về nước.
Hàn Quốc là một trong những thị trường lao động hàng đầu tiếp nhận nhiều lao động Việt Nam. Mặt khác, Việt Nam cũng là nước phái cử đông lao động tới quốc gia này. Thị trường này ổn định, có thu nhập cao, được lao động nước ta ưa chuộng. Riêng trong năm 2022 vừa qua, có gần 10 nghìn lao động Việt Nam sang làm việc tại nước này.
Hợp tác lao động giữa Việt Nam và Hàn Quốc chính thức bắt đầu từ năm 1993 thông qua chương trình hợp tác cung ứng và sử dụng lao động. Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Việt Nam, Bộ Việc làm và Lao động Hàn Quốc đã nhiều lần ký Thỏa thuận hợp tác vào các năm 2004, 2009, 2013, 2019. Hai Bộ đã thiết lập quan hệ đối tác trung, dài hạn và tiếp tục mở rộng các hoạt động hợp tác toàn diện trong lĩnh vực lao động, việc làm và an sinh xã hội.
Theo Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, tính đến đầu tháng 12/2022, đã có hơn 115.000 lượt lao động sang Hàn Quốc làm việc.
Từ năm 2003, Quốc hội Hàn Quốc phê duyệt Luật cấp phép cho lao động nước ngoài (chương trình EPS), có hiệu lực từ ngày 1/8/2004. Chương trình tạo cơ hội cửa rộng hơn cho nhiều lao động Việt Nam có trình độ sang làm việc tại Hàn Quốc. Tính đến thời điểm tháng 8/2022, tổng số lao động Việt Nam đang làm việc tại quốc gia này theo chương trình EPS là gần 40 nghìn người.
