Trước thực trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại Hà Nội, nhiều học sinh đã tìm hướng giải quyết vấn đề bằng giải pháp lắp ráp thiết bị lọc không khí, hay vũ lượng kế cảnh báo rủi ro thiên tai với mong muốn giúp mỗi gia đình đều dễ dàng nhận biết nguy cơ sạt lở, mưa lớn. Những ý tưởng này đều đã được hiện thực hóa thành sản phẩm đem tới hội thi HNUE Olympic STEM 2025 do Trường đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức ngày 6 và 7/12 vừa qua. STEM là từ viết tắt của bốn lĩnh vực Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering) và Toán học (Mathematics).
PGS, TS Nguyễn Văn Biên - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và Phát triển nghiệp vụ sư phạm - cho biết, đây là năm đầu tiên tổ chức Olympic STEM, nhưng cuộc thi đã tạo nên một dấu ấn mạnh mẽ, thu hút gần 1.500 đội thi, tương ứng khoảng 4.500 học sinh đến từ 21 Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) trên toàn quốc.
Điểm nổi bật của hầu hết sản phẩm, mô hình là khả năng ứng dụng STEM vào thực tiễn. Đến với cuộc thi, các học sinh Trường THCS Võ Cường, Hà Nam tự tin giới thiệu về sản phẩm “Tủ sấy mini sử dụng năng lượng mặt trời và cảm biến nhiệt độ, độ ẩm”. Các em cho biết sản phẩm không chỉ là mô hình thực hành STEM, mà còn thể hiện mong muốn chế biến thực phẩm, các loại nông sản địa phương thành sản phẩm có giá trị giúp cho bà con nông dân. Tương tự, nhóm học sinh Trường THCS Hưng Nhượng đến từ quê hương kẹo dừa Bến Tre, nay thuộc tỉnh Vĩnh Long, đã giới thiệu phương án tận dụng chế phẩm của cây dừa thông qua sản phẩm mỹ nghệ.
Em Nguyễn Thị Bảo Hân, lớp 6A3 Trường THCS Lý Tự Trọng, Quảng Ninh, chia sẻ rằng em rất ấn tượng với nhiều mô hình sáng tạo của các đội tham gia. Em nói: “Các mô hình đều thú vị và rất có ý nghĩa, giúp em học hỏi được nhiều hơn từ đội bạn”. Nhìn chung, các đội mang đến những ý tưởng sáng tạo xoay quanh việc bảo vệ môi trường, tái sử dụng năng lượng và ứng dụng khoa học vào đời sống. Từ những mô hình kỹ thuật xanh, giải pháp giảm thiểu rác thải, đến các đề xuất về tiết kiệm năng lượng, mỗi đội đều thể hiện sự đầu tư nghiêm túc, tư duy logic và tinh thần hợp tác ấn tượng. Các em không chỉ trình bày thuyết phục mà còn phản biện tự tin, cho thấy khả năng vận dụng kiến thức STEM một cách linh hoạt và gần gũi với thực tiễn.
Theo PGS, TS Nguyễn Văn Biên, cuộc thi là sân chơi học thuật uy tín, nơi thầy và trò cùng nhau trải nghiệm những giá trị giáo dục hiện đại, bền vững, tri thức gắn liền với thực tiễn, những ý tưởng xanh, mô hình xanh và khát vọng kiến tạo tương lai xanh của học sinh được nuôi dưỡng và lan tỏa mạnh mẽ.
Tại lễ khai mạc, PGS, TS Nguyễn Đức Sơn, Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm Hà Nội nhấn mạnh: “STEM không chỉ là định hướng giáo dục tích hợp liên môn mà còn là chìa khóa giúp học sinh hình thành tư duy giải quyết vấn đề, nuôi dưỡng sáng tạo và sẵn sàng hội nhập trong thời đại mới. Thông qua đó khuyến khích các em đặt câu hỏi, khám phá thế giới bằng tinh thần khoa học và tìm ra những lời giải mới mẻ, nhân văn cho những thách thức của cuộc sống”.
PGS, TS Lê Huy Hoàng, Phó Vụ trưởng Giáo dục, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đánh giá cuộc thi có ý nghĩa thiết thực, nhất là trong bối cảnh Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Các chủ trương này đều xác định khoa học - công nghệ là động lực then chốt cho phát triển đất nước. Theo ông, việc đưa STEM vào nhà trường phổ thông sẽ giúp học sinh nuôi dưỡng đam mê khoa học, nâng cao thành tích học tập và hình thành năng lực đổi mới sáng tạo.
Theo Ban tổ chức, giá trị lớn nhất của cuộc thi HNUE Olympic STEM 2025 không nằm ở giải thưởng, mà ở quá trình học sinh tự hình thành ý tưởng, chế tạo sản phẩm và trưởng thành qua trải nghiệm. Cuộc thi quy tụ học sinh từ tiểu học đến lứa tuổi trung học phổ thông - những em đang đứng trước ngưỡng lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Việc đưa kiến thức vào đời sống giúp học sinh nhận ra giá trị của học tập thông qua trải nghiệm thực tiễn. Đồng thời qua đó nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo và nền tảng cho thế hệ trẻ bản lĩnh hơn với kiến thức và kỹ năng thành thạo để sẵn sàng hội nhập. Trên hết, sự hào hứng, sôi nổi và sức sáng tạo của hàng nghìn học sinh trên cả nước góp mặt tại nhà thi đấu đã cho thấy sức hút của sân chơi vừa mang giá trị học thuật vừa có ý nghĩa thực tiễn này.
