Vun đắp mối quan hệ đặc biệt
Triển lãm do Bảo tàng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam, Câu lạc bộ Mãi mãi tuổi 20 và Công ty TNHH Media 21 tổ chức.
Bà Nguyễn Thị Tuyết, Giám đốc Bảo tàng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, chia sẻ: "Triển lãm mong muốn kể lại một cách giản dị nhưng sâu sắc chặng đường 65 năm nghĩa tình giữa hai dân tộc. "Nghĩa tình thủy chung" không chỉ nằm trong những sự kiện ngoại giao lớn được ghi vào lịch sử, mà còn hiện diện trong những câu chuyện rất đỗi đời thường thông qua những tấm ảnh, những kỷ vật được giữ gìn suốt hàng chục năm…".
Theo Đại sứ Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes, triển lãm nằm trong chuỗi hoạt động Năm hữu nghị Việt Nam - Cuba 2025, đánh dấu nhiều sự kiện quan trọng và các hoạt động giao lưu, hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Đại sứ khẳng định, triển lãm là “lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế”. Ông cũng nhấn mạnh thêm vai trò của những nữ anh hùng đã góp phần định hình mối quan hệ đặc biệt này, đó là bà Melba Hernández - nữ Đại sứ Cuba đầu tiên tại Hà Nội và là người dẫn dắt phong trào ủng hộ Việt Nam; cùng nữ Tướng Nguyễn Thị Định, Phó Tư lệnh Lực lượng Giải phóng miền nam Việt Nam, sau này là Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba.
Không gian trưng bày được thiết kế thành bốn phần theo dòng chảy thời gian. Phần mở đầu “Chung một ngọn cờ” giới thiệu những nét tương đồng trong khát vọng độc lập và tự do, cùng dấu mốc Việt Nam và Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1960. Phần “Hai trái tim…” khắc họa sự đồng hành trong những giai đoạn khó khăn nhất: Cuba ủng hộ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ; Việt Nam nỗ lực hỗ trợ Cuba vượt qua thời kỳ bị cấm vận cuối thế kỷ 20. Phần “Chung nhịp đập” tiếp tục nhấn mạnh quyết tâm của hai Đảng, hai Nhà nước trong việc duy trì và mở rộng hợp tác toàn diện trên các lĩnh vực. Trong khi đó, phần kết “Vun đắp tình hữu nghị” cho thấy sự tiếp nối giữa các thế hệ thông qua hoạt động của Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba, các sự kiện kỷ niệm và chương trình giao lưu thanh niên.
Năm hữu nghị Việt Nam - Cuba 2025 cũng ghi nhận nhiều sáng kiến chung, trong đó có chiến dịch ủng hộ nhân dân Cuba do Hội Chữ thập đỏ và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động. Chiến dịch nhận được hàng triệu đóng góp của người dân, thể hiện tinh thần sẻ chia, nhất là khi diễn ra song song với các hoạt động hỗ trợ đồng bào vùng mưa lũ. Đại sứ Cuba xúc động nhắc tới dòng chữ của một người dân: “Một nửa trái tim tôi hướng về Cuba, nửa còn lại dành cho đồng bào đang chịu ảnh hưởng của lũ lụt”.
Mạch nguồn được nối tiếp
Tại triển lãm, nhiều hiện vật quý lần đầu ra mắt công chúng, như bức trướng của bà Melba Hernández nhân dịp sinh nhật lần thứ 75; áp-phích cổ động của họa sĩ Cuba những năm 1970 thể hiện sự ủng hộ Việt Nam; chiếc áo của Lãnh tụ Fidel Castro tặng nữ Tướng Nguyễn Thị Định hay các kỷ vật ghi dấu hoạt động của phong trào đoàn kết quốc tế trong giai đoạn chiến tranh.
Bên cạnh trưng bày, triển lãm còn có hoạt động giao lưu với những nhân vật gắn bó nhiều năm, đóng góp cho quan hệ Việt Nam - Cuba. Đạo diễn Nguyễn Hà Tiệp, một trong những người thực hiện bộ phim “Hai trái tim chung nhịp đập”, chia sẻ về hành trình ghi lại những ký ức, câu chuyện gắn kết hai dân tộc. Ông Manuel Enrique Montañé Enriquez, Phó Giám đốc Công ty liên doanh dược phẩm Genfarma và là cháu trai của bà Melba Hernández, nhắc lại vai trò của bà trong hoạt động đoàn kết với Việt Nam từ những năm 1960.
Từ TP Hồ Chí Minh ra dự sự kiện, nhà báo Huỳnh Dũng Nhân chia sẻ rằng tình yêu Cuba của ông bắt đầu từ thời thơ bé, khi còn sống tại khu tập thể Báo Nhân Dân gần Đại sứ quán Cuba và được ngắm nhìn những hình ảnh trưng bày trước cổng về Cuba, về Chủ tịch Fidel Castro và tình đoàn kết hai dân tộc. Ông là con trai nhà báo Huỳnh Hùng Lý - Bí thư báo chí của Chủ tịch Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam Việt Nam Nguyễn Hữu Thọ, Thư ký Tòa soạn Báo Nhân Dân miền nam, Ủy viên Ban Biên tập Báo Nhân Dân. Hai thế hệ làm báo trong gia đình ông Huỳnh Dũng Nhân cũng đã nhiều lần viết về Cuba - đất nước anh em từng “quyết hiến dâng cả máu mình” vì Việt Nam. Gia đình ông sở hữu bức tranh quý được lãnh tụ Fidel Castro tặng trong dịp đoàn Việt Nam công tác tại Cuba năm 1966, nay trao tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Với bà Phương Song Liên, cựu du học sinh Trường đại học Nông nghiệp La Habana (1967-1973), quãng thời gian học tập tại Cuba đã thay đổi cuộc đời. Bà kể: “Chúng tôi được dặn phải cố gắng học tập thật tốt để sau này trở về xây dựng đất nước khi hòa bình lập lại. Khi trở về năm 1973 cũng là lúc Hiệp định Paris được ký kết”. Những bức ảnh thời sinh viên luôn gợi nhắc bà về “một thời tuổi trẻ được đất nước Cuba nuôi dưỡng và rèn giũa”. Từ nền tảng kiến thức được đào tạo bài bản, bà tự hào đã đóng góp cho sự phát triển của ngành nông nghiệp Việt Nam sau khi trở về.
“Nghĩa tình thủy chung” vì thế trở thành cầu nối giữa lịch sử và những giá trị đang tiếp tục được bảo tồn: Lòng son sắt, sự tin cậy và tình cảm anh em Việt Nam - Cuba trong bối cảnh thế giới nhiều biến động. Triển lãm mở cửa đến hết ngày 12/12 tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, số 36 Lý Thường Kiệt, Hà Nội.