Năm lao đao của châu Á

Tình trạng biến đổi khí hậu (BĐKH) gây bão, lũ lụt, sạt lở đất đang tàn phá hệ thống nước và điện trên khắp châu Á, đẩy hàng triệu người vào nguy hiểm và buộc các quốc gia phải chi hàng nghìn tỷ USD để duy trì các dịch vụ thiết yếu. Tương lai của châu lục này phụ thuộc hoàn toàn vào cách mà các chính phủ đầu tư ứng phó với BĐKH.

Bão Ditwah gây lũ lụt trên diện rộng tại Sri Lanka. Ảnh: NEWS NATION
Bão Ditwah gây lũ lụt trên diện rộng tại Sri Lanka. Ảnh: NEWS NATION

Theo Reuters, Cơ quan Quản lý thảm họa quốc gia Indonesia (BNPB) mới đây cho hay, số người thiệt mạng do lũ lụt và lở đất tại các tỉnh Bắc Sumatra, Aceh và Tây Sumatra của nước này đã tăng lên 950 người. Trong báo cáo cập nhật, BNPB nêu rõ, ngoài những người thiệt mạng còn có hơn 5.000 người bị thương và gần 300 người vẫn đang mất tích. Hơn một triệu người đã buộc phải rời bỏ nhà cửa.

Trong khi đó, Sri Lanka cũng đang phải đối phó với hậu quả của Ditwah - cơn bão tồi tệ nhất đổ bộ vào đảo quốc này trong thế kỷ 21. Trung tâm Quản lý Thảm họa (DMC) Sri Lanka xác nhận đã có hơn 630 người thiệt mạng và gần 200 người mất tích kể từ ngày 27/11 tới nay. Ngoài ra, hơn hai triệu người (tương đương 10% dân số) bị ảnh hưởng. Vùng trồng chè ở miền trung Sri Lanka là nơi chịu tác động nặng nề nhất, với gần 500 trường hợp tử vong.

Quân đội Sri Lanka thông báo đã tăng cường lực lượng hỗ trợ công tác khắc phục hậu quả của bão và cứu hộ. Tư lệnh Lục quân Lasantha Rodrigo nêu rõ, tổng cộng 38.500 nhân viên an ninh đã được triển khai để đẩy mạnh hoạt động dọn dẹp và sửa chữa đường sá, cầu cống cũng như làm sạch các giếng nước bị ô nhiễm. DMC cảnh báo mưa to và lở đất vẫn có nguy cơ xảy ra, đồng thời khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết.

Lũ lụt, mưa bão ở Indonesia và Sri Lanka là hậu quả của tình trạng BĐKH toàn cầu, trong đó châu Á là khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho hay, châu Á cần tới 4.000 tỷ USD cho nước sạch và vệ sinh trong giai đoạn 2025-2040, mức tương đương khoảng 250 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, chính phủ các nước mới đáp ứng khoảng 40% nhu cầu này.

Báo cáo chỉ ra rằng, dù 2,7 tỷ người - tương đương khoảng 60% dân số khu vực - đã được đáp ứng phần lớn nhu cầu cơ bản về nguồn nước sạch, song vẫn có hơn bốn tỷ người vẫn phải tiếp xúc với nguồn nước không an toàn, hệ sinh thái bị suy thoái và các rủi ro khí hậu ngày càng tăng. Giai đoạn 2013-2023, khu vực châu Á - Thái Bình Dương hứng chịu 244 trận lũ lớn, 104 đợt hạn hán và 101 cơn bão mạnh.

Nhiều hệ sinh thái nước nhiều quốc gia châu Á được đánh giá đang xấu đi nhanh chóng do phát triển đô thị thiếu kiểm soát, ô nhiễm và chuyển đổi mục đích sử dụng đất. ADB mô tả đây là “câu chuyện hai mặt”: Tiến bộ lớn về cấp nước nông thôn nhưng đối mặt ba mối đe dọa, đó là áp lực môi trường, đầu tư thấp và BĐKH. Nghiên cứu của tổ chức Asia Investor Group on Climate Change (AIGCC) cho thấy, các nhà máy điện tại châu Á - Thái Bình Dương đã mất khoảng 6,3 tỷ USD mỗi năm do nắng nóng, lũ lụt và thiếu nước. Con số này có thể vượt 8,4 tỷ USD vào năm 2050 nếu không tăng cường các biện pháp thích ứng.

Châu Á hiện chiếm 60% công suất điện toàn cầu và vẫn phụ thuộc lớn vào than đá. Nghiên cứu trên 2.422 nhà máy tại Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Indonesia, Malaysia, Hàn Quốc và Hong Kong (Trung Quốc) chỉ ra rằng, nắng nóng cực đoan là gây tốn kém nhất, chiếm hơn một phần hai thiệt hại dự kiến vào năm 2050. Theo đó, các công ty điện lớn như NTPC (Ấn Độ), PLN (Indonesia) hay Tenaga Nasional (Malaysia) đều đối mặt nguy cơ cao do hiệu suất giảm và quá tải lưới điện do nắng nóng khiến nhu cầu sử dụng điện làm mát tăng cao. Tình trạng giảm dòng chảy tại các lưu vực sông lớn cũng đe dọa nguồn nước và vận hành đập thủy điện, trong khi mưa lớn và lũ lụt lại gây rủi ro cho các nhà máy ven biển.

Dù rủi ro gia tăng, phần lớn doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng vẫn chưa có kế hoạch thích ứng được tài trợ đầy đủ. Trong 11 công ty được phân tích, chỉ năm đơn vị tính toán và công bố tác động tài chính của các kịch bản khí hậu tương lai. Các báo cáo của ADB nhấn mạnh rằng, khi châu Á bước vào giai đoạn xây dựng cơ sở hạ tầng mới với quy mô tương đương hai thế kỷ trước cộng lại, khu vực này sẽ phải đối mặt trách nhiệm định hình những hệ thống đủ sức chống chịu tương lai khí hậu đầy biến động.

Có thể bạn quan tâm

Tổng thống Nga V.Putin (bên trái) tiếp Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff tại Moscow. Ảnh: GETTYIMAGES

Sự lạc quan thận trọng

Đề cập kết quả cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Đặc phái viên Tổng thống Mỹ Steve Witkoff, Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov cho hay "hòa bình không còn là điều xa vời". Tuy nhiên, tuyên bố này cho thấy sự thận trọng của Moscow về triển vọng chấm dứt xung đột với Kiev.

Hải quân Mỹ bắt giữ một tàu ngầm chở ma túy tại Caribe. Ảnh: ABC NEWS

Ăn miếng trả miếng

Viện Hàng không dân dụng quốc gia (INAC) Venezuela thông báo “cấm cửa” một loạt hãng hàng không quốc tế, sau khi các hãng này dừng các chuyến bay đi và đến quốc gia Nam Mỹ.

Biếm họa: FAHD BAHADY

Tiến trình không thể đảo ngược

Ngày 25/11, Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres nhấn mạnh quyền thành lập nhà nước là quyền cơ bản của người Palestine, đồng thời nhắc lại lời kêu gọi chấm dứt tình trạng chiếm đóng bất hợp pháp lãnh thổ Palestine.

EUC công bố Hiệp ước Địa Trung Hải sau khi phê chuẩn ngày 20/11. Ảnh: EU NEWS

Tầm nhìn gắn kết Địa Trung Hải

Hiệp ước Địa Trung Hải ra đời vào thời điểm Liên minh châu ÂU (EU) và các nước láng giềng phía nam kỷ niệm 30 năm ngày thông qua Tuyên bố Barcelona về quan hệ đối tác, hòa bình và thịnh vượng chung.

Biếm họa: ARCADIO ESQUIVEL

Cuộc chiến toàn cầu

Ngày 18/11 vừa qua, Chương trình Lương thực thế giới của LHQ (WFP) cảnh báo, năm 2026, gần 320 triệu người có nguy cơ đối mặt nạn đói nghiêm trọng, tăng hơn gấp đôi so con số ghi nhận hồi năm 2019. Nếu không hành động khẩn cấp, cuộc khủng hoảng đói nghèo sẽ còn lan rộng ở cấp độ toàn cầu trong thời gian tới.

Biếm họa: LIU RUI

Lộ trình tươi sáng

Mỹ đang chuẩn bị trình Hội đồng Bảo an LHQ một dự thảo nghị quyết mới, trong đó đề xuất thành lập Lực lượng ổn định quốc tế (ISF), rút quân đội Israel khỏi Dải Gaza và hướng tới “lộ trình tươi sáng” về thành lập Nhà nước Palestine.

Biếm họa: KAMAL SHARAF

Cần biến cam kết thành hành động

Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của LHQ về biến đổi khí hậu (COP30) đã chính thức khai mạc tại thành phố Belém của Brazil ngày 10/11 vừa qua, tập trung nỗ lực toàn cầu nhằm ngăn chặn tình trạng nóng lên của Trái đất.

Biếm họa: SONG CHEN

“Lằn ranh đỏ” với nhân loại

Trước thềm Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của LHQ về biến đổi khí hậu (COP30), Tổng Thư ký LHQ nhắc lại: Giới hạn Trái đất nóng lên ở mức 1,5 độ C vẫn là “lằn ranh đỏ” đối với nhân loại.

Biếm họa: PARESH NATH

Lối thoát khó tìm

Chính phủ liên bang Mỹ đã bước qua ngày đóng cửa thứ 35 liên tiếp, vốn được xem kỷ lục dài nhất trong lịch sử được ghi nhận trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump, khi hai đảng Cộng hòa và Dân chủ tiếp tục đổ lỗi cho nhau về tình trạng bế tắc tại Quốc hội liên quan gói ngân sách tài trợ cho chính phủ liên bang.

Biếm họa: PARESH NATH

Khẳng định chủ quyền số

Bốn quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU), gồm Pháp, Đức, Italy và Hà Lan, đưa ra sáng kiến mang tên “Digital Commons” (tạm dịch là “Tài sản chung kỹ thuật số”) nhằm phát triển các công nghệ “thuần châu Âu”.

Biếm họa: MEDDY

Nguy cơ chệch hướng

Liên hợp quốc (LHQ) vừa cảnh báo, các quốc gia có thể chỉ cắt giảm được khoảng 10% lượng khí thải theo như cam kết cho đến năm 2035, quá ít để đáp ứng các mục tiêu khí hậu, chủ yếu do tiến độ chậm chạp trong việc biến các cam kết thành hành động thực tiễn.

Nhiều đối tượng lừa đảo bị bắt giữ tại KK Park. Ảnh: CNN

Vấn đề cấp bách của khu vực

Các quốc gia tại khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là Campuchia, Thái Lan và Myanmar đang phối hợp hành động trong nỗ lực trấn áp các tổ chức lừa đảo qua mạng. Với nhiều thủ đoạn tinh vi, các trung tâm lừa đảo quy mô lớn đã khiến hàng chục nghìn nạn nhân sập bẫy và rất nhiều người bị cưỡng bức lao động.

Biếm họa: GUFFO

Vai trò đầu tàu

Ủy ban châu Âu (EC) mới công bố chiến lược quốc tế về khí hậu và năng lượng, với mục tiêu củng cố vai trò đầu tàu của “lục địa già” trên thị trường toàn cầu. Thông qua chiến lược này, Liên minh châu Âu (EU) cũng muốn khẳng định vị thế dẫn dắt quá trình chuyển đổi xanh, ứng phó biến đổi khí hậu và an ninh năng lượng.

Xây dựng lại Gaza cần nhiều nguồn lực và sự giúp sức của cộng đồng quốc tế. Ảnh: REUTERS

Thách thức về tái thiết

Ngày 14/10, các quan chức của Liên hợp quốc (LHQ) cùng các tổ chức nhân đạo quốc tế nhấn mạnh công cuộc tái thiết Dải Gaza vẫn còn nhiều thách thức chờ đợi ở phía trước. Việc mở rộng viện trợ cũng như đáp ứng nhu cầu nhân đạo cấp bách cho người dân ở dải đất này là những nhiệm vụ khó khăn nhất.

Biếm họa: ADÁN LGLESIAS TOLEDO

Căng thẳng vì mục tiêu của NATO

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa đưa ra ý tưởng gây tranh cãi, khi đề xuất “trục xuất” Tây Ban Nha khỏi Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, vì Tây Ban Nha phản đối mục tiêu ngân sách quốc phòng mới của liên minh quân sự. Tuyên bố của ông Trump đẩy căng thẳng suốt nhiều tháng qua giữa hai thành viên NATO lên đỉnh điểm.

Biếm họa: KAMAL SHARAF

Tín hiệu tích cực

Tròn hai năm cuộc xung đột giữa Isreal và phong trào Hamas diễn ra (ngày 7/10/2023), để lại vết thương sâu sắc cho cả hai bên.

Biếm họa: JEHAD AWRTANI

Thế khó của Chính phủ Mỹ

Chính phủ Mỹ đã chính thức đóng cửa ngày 1/10 sau khi Quốc hội và Tổng thống Donald Trump không đạt được thỏa thuận ngân sách, do bất đồng về nguồn tài trợ chăm sóc y tế. Ước tính thiệt hại sẽ lên đến hàng tỷ USD nếu thời gian đóng cửa kéo dài.

Biếm họa: SHERIF ARAFA

Mục tiêu toàn cầu về AI an toàn

Có lợi ích to lớn, song trí tuệ nhân tạo (AI) cũng gây rủi ro nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Trước sự bùng nổ các công cụ AI, thế giới vẫn chưa thống nhất được cách thức để quản lý hiệu quả.

Biếm họa: FAHD BAHADY

Bước đi không thể đảo ngược

Làn sóng công nhận Nhà nước Palestine đang ngày càng dâng cao, phản ánh nỗ lực của cộng đồng quốc tế trong thúc đẩy hòa bình Trung Đông và giải pháp hai nhà nước.

Thượng viện Argentina bác bỏ quyền phủ quyết của Tổng thống Milei đối với ATN. Ảnh: BUENOSAIRES HERALD

Sức ép lớn với Chính phủ Argentina

Thượng viện Argentina vừa bỏ phiếu bác bỏ quyền phủ quyết của Tổng thống Javier Milei đối với đạo luật phân bổ tự động Quỹ Kho bạc quốc gia (ATN) cho các tỉnh. Hạ viện cũng đã bác bỏ quyền phủ quyết của ông Milei đối với hai đạo luật khác.

Biếm họa: EMAD HAJJAJ

Đe dọa triển vọng hòa bình

Hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp Liên đoàn Arab (AL) và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) vừa kết thúc tại Doha (Qatar), với tuyên bố chung lên án Israel, bác bỏ việc tái định cư người Palestine và kêu gọi cộng đồng quốc tế hỗ trợ tái thiết Dải Gaza.

Biếm họa: AGUS WIDODO

Giải pháp khả thi nhất

Đại hội đồng LHQ đã thông qua nghị quyết thúc đẩy giải quyết vấn đề Palestine và thực hiện “giải pháp hai nhà nước”, được coi là giải pháp khả thi nhất bảo đảm hòa bình Trung Đông.

Những người trên 75 tuổi tại Nhật Bản sẽ phải gánh chi phí y tế cao hơn. Ảnh: GETTY IMAGES

Thách thức từ “làn sóng bạc”

Biện pháp hỗ trợ đặc biệt về y tế cho người cao tuổi tại Nhật Bản kéo dài ba năm qua sẽ chấm dứt cuối tháng 9 này. Như vậy, hơn ba triệu người trên 75 tuổi sẽ phải gánh chi phí y tế cao hơn, gây áp lực lớn đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe của “đất nước mặt trời mọc”.

Các ứng cử viên Chủ tịch LDP cầm quyền tại cuộc tranh luận công khai gần đây. Ảnh: YOMIURI SHIMBUN

Thách thức ở phía trước

Ngày 9/9 vừa qua, ban bầu cử của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của Nhật Bản thông báo sẽ tổ chức cuộc bầu chọn lãnh đạo mới của đảng này vào ngày 4/10 tới nhằm tìm người kế nhiệm Thủ tướng Shigeru Ishiba - người vừa thông báo từ chức Chủ tịch LDP.

Biếm họa: EMAD HAJJAJ

Hệ lụy khó lường

Tình hình tại Yemen đang có những diễn biến đáng lo ngại, sau khi lực lượng Houthi đột kích các văn phòng LHQ tại Yemen, bắt giữ nhiều nhân viên. Trong khi đó, xung đột giữa quân đội Israel và Houthi cũng đang leo thang, có nguy cơ biến thành một điểm nóng địa-chính trị mới ở khu vực.