Theo AFP, kiện toàn các vị trí lãnh đạo chủ chốt là một trong những công việc ưu tiên hàng đầu tại Hội nghị cấp cao EU diễn ra tại Brussels (Bỉ) trong hai ngày 27 và 28/6 vừa qua. Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo của khối gồm 27 quốc gia thành viên cũng đã thông qua Chương trình nghị sự chiến lược, trong đó nêu rõ những kế hoạch nhằm định hướng công việc tương lai của ba vị trí được bổ nhiệm.
Cả ba nhân vật được chọn đều là những gương mặt quen thuộc với những người theo dõi chính trường châu Âu. Kể từ khi tuyên bố tái tranh cử vào tháng 2, “bà đầm thép” Ursula von der Leyen đã trở thành ứng cử viên dẫn đầu trong cuộc đua đến ghế Chủ tịch EC, nhờ uy tín cao mà bà đạt được khi chèo lái EU vượt qua đại dịch Covid-19 và những vấn đề nội bộ. Nhân chiến dịch tranh cử, bà đã cam kết xây dựng một liên minh trung dung mạnh mẽ trong nhiệm kỳ tiếp theo. Trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu (EP) hồi đầu tháng 6, đảng Nhân dân châu Âu (EPP) của bà Ursula von der Leyen cũng đã giành chiến thắng khi đạt được 190/720 ghế.
Ở vị trí thứ hai là đảng Xã hội & Dân chủ (S&D) theo đường lối trung tả có 136 ghế, với đại diện là cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa, người sẽ kế nhiệm ông Charles Michel làm Chủ tịch EUC. Trên cương vị mới, ông Costa đứng trước thách thức phải hàn gắn rạn nứt khi “lục địa già” đang chia rẽ trước sự trỗi dậy của phe cực hữu. Ông Costa bày tỏ mong muốn sẽ phối hợp chặt chẽ với bà Von der Leyen và bà Kallas trên tinh thần hợp tác chân thành giữa các thiết chế châu Âu. “Tôi cam kết thúc đẩy sự đoàn kết giữa tất cả 27 quốc gia thành viên và tập trung vào việc thực hiện Chương trình nghị sự chiến lược”, ông nói. Ngoài ra, ông Costa mang nửa dòng máu Pháp gốc Mozambique và nửa Ấn Độ, sẽ trở thành người không phải da trắng đầu tiên đảm nhận vị trí quan trọng trong lịch sử EU.
Nhấn mạnh bối cảnh quốc tế phức tạp, người dự kiến sẽ trở thành nữ lãnh đạo quyền lực thứ hai ở châu Âu, bà Kaja Kallas cho rằng: “Chiến tranh, sự bất ổn gia tăng trong khu vực lân cận và trên toàn cầu là những thách thức chính đối với chính sách đối ngoại của châu Âu. Đây là một trách nhiệm to lớn vào thời điểm căng thẳng địa-chính trị gia tăng”. Thủ tướng Estonia, Kaja Kallas ban đầu đối mặt những chỉ trích là quá thẳng thắn cho vị trí đóng vai trò là “tiếng nói chung của 27 quốc gia thành viên đối với cộng đồng quốc tế”. Tuy nhiên, bày tỏ vinh dự khi nhận đề cử làm Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại, bà nói thêm: “Tôi sẽ làm việc vì lợi ích chung, vì một châu Âu tự do, an toàn và thịnh vượng”.
Đề cử của bà Von der Leyen và bà Kallas vẫn cần được EP phê chuẩn trong một cuộc bỏ phiếu kín. Trong khi đó, cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha Costa sẽ đảm nhận cương vị mới từ ngày 1/12 tới. Với việc thống nhất được ba vị trí hàng đầu, giới chức EU bảo đảm sự phân bổ về địa-chính trị của khối, đồng thời phản ánh sự đa dạng cũng như duy trì cân bằng giới tính trong đội ngũ lãnh đạo.
Danh sách ban lãnh đạo mới cũng thể hiện sự tiếp nối những chính sách trung dung của liên minh, khi các đảng ủng hộ đường lối ôn hòa giữ những cương vị hàng đầu. Mặc dù vậy, dự đoán về sự trỗi dậy đáng lo ngại của phe cực hữu ở châu Âu cũng đang đặt ra bài toán khó cho các nhà lãnh đạo trong 5 năm tới. Đó là nhiệm vụ thiết kế một chương trình chung để tìm được tiếng nói thống nhất sự đa dạng ở “lục địa già”.
