Nâng cao năng lực kiểm soát khí thải phương tiện giao thông

Phương tiện giao thông là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính, bụi mịn và các loại khí độc ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Sự gia tăng nhanh chóng của các loại phương tiện giao thông đặt ra yêu cầu nâng cao năng lực kiểm soát khí thải phương tiện của lực lượng chức năng…

Camera AI có thể tính toán điều tiết đèn tín hiệu, góp phần giảm ùn tắc và phát thải.
Camera AI có thể tính toán điều tiết đèn tín hiệu, góp phần giảm ùn tắc và phát thải.

Theo thống kê của Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an), hiện tại cả nước có hơn 7,2 triệu xe ô-tô và 80,6 triệu xe máy, mô-tô (xe máy) đã đăng ký. Trong đó, số lượng xe cũ sử dụng từ 5 năm trở lên rất lớn, nhất là các phương tiện xe máy đã được lưu hành nhiều năm nhưng không được kiểm định chất lượng, bảo dưỡng thường xuyên, là đối tượng phát thải khí nhà kính rất nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc kiểm soát khí thải đối với các loại phương tiện này, nhất là ở các đô thị, nơi tập trung số lượng lớn phương tiện, chưa hiệu quả.

Liên quan khí thải phương tiện giao thông, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan; Quyết định số 19/2024/QĐ-TTg ngày 15/11/2024 quy định lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp; Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường…

Trên cơ sở đó, Bộ Công an đã đầu tư, trang bị đồng bộ hàng nghìn phương tiện chuyên dùng hiện đại cho lực lượng cảnh sát giao thông, như: Cân kiểm tra tải trọng xe cơ giới; thiết bị ghi đo bức xạ; thiết bị đánh dấu hóa chất; phương tiện đo độ ồn; phương tiện đo nồng độ khí thải; phương tiện đo độ khói..., những thiết bị này đã giúp lực lượng chức năng trực tiếp phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm về khí thải phương tiện giao thông và gây ô nhiễm môi trường.

Chỉ tính trong 3 tháng đầu triển khai Chỉ thị số 20/CT-TTg, lực lượng cảnh sát giao thông đã lập biên bản xử lý hàng nghìn phương tiện vi phạm quy định về khí thải, gây ô nhiễm, góp phần giảm thiểu những tác hại đối với môi trường.

Nguyên nhân việc phát hiện, xử lý vi phạm liên quan đến khí thải phương tiện giao thông còn gặp khó khăn do các quy định về quy trình kiểm tra, đo lường nồng độ khí thải còn chưa cụ thể; các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải cho phương tiện chưa được áp dụng đồng bộ; trang thiết bị phục vụ đo khí thải còn thiếu; công tác phối hợp về kiểm soát, xử lý vi phạm liên quan đến khí thải phương tiện giữa các cơ quan chức năng chưa chặt chẽ, đồng bộ; chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe đối với một số loại tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường; thiếu đồng bộ giữa quy định của pháp luật về môi trường với hạ tầng kỹ thuật, dân sinh…

Những hạn chế nêu trên cho thấy yêu cầu nâng cao năng lực kiểm soát khí thải phương tiện giao thông của lực lượng chức năng là điều cần thiết và cấp bách trong bối cảnh cả nước tập trung thực hiện mục tiêu Net Zero.

Để giải quyết những khó khăn đó, các cơ quan chức năng cần triển khai một số giải pháp đồng bộ và tập trung giải quyết các vấn đề cụ thể.

Thứ nhất, về cơ chế, chính sách: Cần sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách đặc thù, đột phá tháo gỡ các điểm nghẽn, bảo đảm cho lực lượng chức năng công cụ pháp lý để giải quyết kịp thời, hiệu quả các vi phạm về môi trường.

Thứ hai, cần nâng cao năng lực thực thi pháp luật của lực lượng chức năng; thay đổi phương thức tuần tra, kiểm soát; quy định và gắn trách nhiệm đối với đơn vị, cá nhân nếu để xảy ra vi phạm kéo dài. Bên cạnh đó, cần trang bị phương tiện, thiết bị phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tế về kiểm tra, kiểm soát phương tiện tham gia giao thông.

Thứ ba, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông. Xây dựng các trung tâm dữ liệu, tăng cường khả năng phân tích dữ liệu lớn; sử dụng trí tuệ nhân tạo và kết nối các cơ sở dữ liệu liên quan… nhằm phát hiện, cảnh báo sớm đối với các phương tiện có dấu hiệu vi phạm hoặc quá hạn kiểm định.

Đối với các đô thị lớn cần triển khai hệ thống đèn tín hiệu giao thông thông minh, sử dụng các camera cảm biến điều khiển theo thời gian thực và tình hình giao thông thực tế giúp giảm thời gian dừng, đỗ, từ đó giảm tiêu hao nhiên liệu và phát thải từ các phương tiện.

Ngoài ra, để thực hiện giải pháp chuyển đổi phương tiện hiệu quả, cần xem xét thực hiện các giải pháp và chính sách hỗ trợ đối với người dân như miễn, giảm lệ phí, thuế, bán xe trả góp… đối với các loại phương tiện xanh, thân thiện môi trường. Đồng thời, tăng thuế, phí đối với các loại phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch đăng ký mới; phí trông giữ phương tiện trong khu vực trung tâm… Ngoài ra, cần tăng tốc hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho hoạt động của phương tiện xanh, các phương tiện giao thông công cộng ở các đô thị lớn.

Để thực hiện tốt các giải pháp nêu trên, cơ quan chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền về ứng dụng giao thông xanh, sử dụng phương tiện xanh trên các phương tiện thông tin đại chúng; các nền tảng ứng dụng công dân do cơ quan nhà nước quản lý và các nền tảng mạng xã hội. Xây dựng và vận hành hiệu quả hệ thống phương tiện công cộng. Kiến nghị các ngành chức năng, tham mưu, đề xuất ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp phương tiện sử dụng năng lượng sạch cũng như doanh nghiệp phát triển hạ tầng phục vụ hoạt động của phương tiện sử dụng năng lượng sạch.

Có thể bạn quan tâm

Mô hình nông nghiệp xanh tại An Giang: Trồng sen kết hợp nuôi cá trê vàng.

An Giang ứng dụng công nghệ, chuyển sản xuất nông nghiệp xanh

Là tỉnh đầu nguồn sông Cửu Long, An Giang có lợi thế phát triển nông nghiệp nhưng cũng chịu tác động của biến đổi khí hậu, lũ thất thường, hạn hán và xâm nhập mặn. Tỉnh chuyển sang nông nghiệp “thuận thiên”, tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và các mô hình sinh thái, hướng tới nền nông nghiệp xanh, phát thải thấp.

Những sản phẩm có bao bì làm từ phụ phẩm nông nghiệp như vỏ cà-phê, tinh bột sắn, ngô.

Giảm rác thải nhựa, mở lối cho kinh tế tuần hoàn

Lâu nay, phần lớn chất thải là túi ni-lông và các sản phẩm nhựa dùng một lần vẫn nằm lẫn với rác thải rắn, bị chôn lấp, đốt hoặc thất thoát ra sông, hồ, biển. Trong khi đó, khung pháp lý về quản lý chất thải nhựa ngày càng đầy đủ, nhưng để biến quy định thành thói quen xã hội còn rất nhiều việc phải làm.

Các chuyên gia, diễn giả tham gia đối thoại. (Ảnh: HNV)

Đột phá công nghệ xanh, đưa đô thị tiến biển

Một trong những xu hướng quan trọng nhất của thế kỷ 21 chính là tiến biển bằng đô thị với các tiêu chuẩn ESG (môi trường-xã hội và quản trị) nâng cao, trong đó, trường hợp điển hình đầy triển vọng của Việt Nam hiện nay chính là Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh.

Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 áp dụng nhiều biện pháp công nghệ và quản lý môi trường tiên tiến. (Ảnh: PHONG SƠN)

Giảm phát thải khí mê-tan, vấn đề cấp thiết

Trong việc ứng phó biến đổi khí hậu, khí CO2 thường được nhắc đến nhiều nhưng khí mêtan (CH4) mới là tác nhân chính làm tốc độ nóng lên toàn cầu nhanh chóng, gấp khoảng 80 lần khí CO2 trong 20 năm đầu tồn tại trong khí quyển.

ESG đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp muốn duy trì tính cạnh tranh, thu hút nhà đầu tư và phát triển bền vững. (Ảnh: Đỗ Bảo)

Thực hành ESG cần sự đột phá

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước liên tục ban hành các chủ trương, chính sách, định hướng quan trọng thúc đẩy kinh tế xanh và thực hành ESG (Môi trường-Xã hội-Quản trị); trong đó, nổi bật là Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I đang hoàn thiện các công đoạn cuối để đưa vào vận hành. Ảnh EVN

Nhiệt điện Quảng Trạch I: "Điểm tựa" an ninh năng lượng và lời giải cho bài toán chuyển đổi xanh

Với công nghệ siêu tới hạn tiên tiến và định hướng chuyển đổi xanh rõ ràng, Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I được ví như "cột sống" của hệ thống điện miền trung đang khẳng định lời giải thuyết phục cho bài toán kép: Vừa bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, vừa kiên định thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050

Rừng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).

Rừng xanh đến Net Zero

Trong chiến lược giảm phát thải và đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, rừng đóng vai trò quan trọng. Không chỉ là “lá phổi xanh” của hành tinh, rừng còn là nơi hấp thụ tự nhiên lượng khí CO₂, góp phần cân bằng khí nhà kính.

Các chuyên gia, diễn giả trong nước và quốc tế tại 1 trong rất nhiều phiên thảo luận khác nhau trong khuôn khổ diễn đàn. (Ảnh: HNV)

Việt Nam có khả năng vượt rủi ro nếu chuyển đổi xanh tích cực, hiệu quả

Hưởng ứng tinh thần “Tiên phong đổi mới, Kiến tạo tương lai” của Diễn đàn Kinh tế xanh (GEF) 2025 tại Hà Nội vào ngày 27/11 do Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) tổ chức, các đối tác quốc tế và Việt Nam đều nhận thức đây chính là thời điểm để dẫn dắt, để kiến tạo và hành động.

Những tán rừng ở thôn 3, xã Tiên An, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam (cũ), nay là xã Thạnh Bình (Đà Nẵng). (Ảnh TÙNG LÂM)

Giai đoạn mới cho thị trường carbon

Sau COP30, các thỏa thuận toàn cầu, đặc biệt là những quy định liên quan đến Điều 6 của Thỏa thuận Paris, đang mở ra một giai đoạn mới cho thị trường carbon. Việt Nam cũng đang khẩn trương chuẩn bị vận hành thị trường carbon trong nước từ 2028 và tăng cường hội nhập sâu rộng hơn với các cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế.

Toàn cảnh hội thảo.

Thúc đẩy vận hành hiệu quả thị trường carbon tại Việt Nam

Việc xây dựng và phát triển thị trường carbon cùng các cơ chế quản lý, trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon là giải pháp quan trọng nhằm thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và hoàn thiện cơ chế chính sách về lĩnh vực tín chỉ carbon hiện nay.

Kiểm tra và bảo dưỡng pin năng lượng mặt trời ở Nhà máy nước sạch Aquaone Hậu Giang. (Ảnh: QUỐC TUẤN)

Chuyển đổi kép trong doanh nghiệp

Trong dòng chảy của nền kinh tế số và xanh toàn cầu, chuyển đổi kép (chuyển đổi số và chuyển đổi xanh) không còn là khái niệm trừu tượng mà trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hướng tới phát triển bền vững. 

Mô hình trồng rừng keo ở Thanh Hóa giúp hấp thụ khí CO2, góp phần giảm phát thải khí nhà kính. (Ảnh: TTXVN)

Tạo “lợi thế cạnh tranh xanh”, nâng tầm nông sản Việt

Nhằm thúc đẩy chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao hiệu quả sản xuất và cải thiện sinh kế cho người dân, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050” (gọi tắt là Đề án)