Luật Giáo dục năm 2019 đã đề ra nội dung: Học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục công lập không phải đóng học phí. Ngoài ra, ở địa bàn không đủ trường công lập, học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục tư thục được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng học phí. Mới đây, vào đầu tháng 9/2024, Chính phủ có Nghị định về trẻ mầm non học các trường công lập được miễn học phí. Đặc biệt, ngày 28/2/2025, Bộ Chính trị quyết định miễn toàn bộ học phí cho trẻ mầm non và học sinh phổ thông từ lớp 1 đến lớp 12, đang học tại trường công. Chính sách nhân văn này mang dấu ấn lịch sử, thể hiện Đảng và Nhà nước ta luôn hướng về thực tiễn, lấy dân làm gốc và mọi hành động đều vì dân, nhất là những gia đình có kinh tế còn thiếu thốn.
Mức thu học phí hằng tháng của một học sinh thường là 10 nghìn đồng đến gần 400 nghìn đồng, tùy từng cấp học. Đây là số tiền không nhỏ đối với những hộ gia đình có mức thu nhập thấp. Chính vì vậy, chính sách miễn học phí ngay lập tức được đón nhận tích cực.
Học phí là khoản tiền người học phải nộp để chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo. Trong đó, chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo gồm toàn bộ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý, chi phí khấu hao tài sản cố định phục vụ trực tiếp và gián tiếp hoạt động giáo dục theo chương trình giáo dục. Như thế, khoản tiền thu từ học phí rất quan trọng và thiết thực cho mỗi cơ sở giáo dục. Khi không thu học phí, Nhà nước phải bù thêm hằng năm khoảng 30 nghìn tỷ đồng để chi cho dịch vụ giáo dục ở các trường.
Việc tiếp cận giáo dục cần các yếu tố về bản thân trẻ, điều kiện gia đình, điều kiện xã hội và điều kiện về văn hóa, trong đó điều kiện về chính sách giáo dục và kinh tế gia đình là cực kỳ quan trọng. Hiện tượng học sinh bỏ học vì không có tiền đóng các dịch vụ giáo dục là không hiếm gặp, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Không thu học phí, trẻ đến trường sẽ đông hơn, giáo viên cũng thêm động lực dạy học, yêu nghề mến trẻ, tận tâm cống hiến cho nghề. Mục tiêu phổ cập giáo dục sẽ bớt khó khăn hơn và còn xóa được nghịch lý từ nhiều năm nay, phổ cập nhưng vẫn phải thu học phí người học, khiến tiêu chí tỷ lệ trẻ đúng độ tuổi đến trường chưa đạt ở các vùng khó khăn.
Dễ dàng hơn trong tiếp cận giáo dục sẽ góp phần giúp tiến tới hoàn thành mục tiêu bình đẳng trong giáo dục trên cả nước. Không phải nộp tiền học thêm, không phải mất học phí, cha mẹ và học sinh được hưởng "lợi kép" nhờ chính sách đầu tư cho giáo dục của Nhà nước ta. Cha mẹ từ đó có thể dùng số tiền tiết kiệm này vào việc cho con học thêm kỹ năng sống, rèn luyện thể chất, tham gia các câu lạc bộ văn học, nghệ thuật, các kỳ thi tài năng hay trải nghiệm sáng tạo. Điều này góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, đáp ứng mong muốn đạt được mục tiêu của Chương trình giáo dục năm 2018.
Miễn thu học phí còn là khía cạnh riêng của "Giáo dục miễn phí", một khuyến cáo mạnh mẽ mang ý nghĩa phát triển của UNESCO. Nhiều nước trên thế giới có chương trình quốc gia để thực hiện chính sách toàn cầu này, cho dù đó là nước có nền kinh tế phát triển, đang phát triển hay còn thấp kém.
Tuy nhiên, thực tế là miễn học phí ngoài việc trẻ sẽ vào trường công nhiều, còn thu hút một bộ phận đang học ngoài công lập chuyển sang. Đây là một thách thức không nhỏ khi mà số trường công đang thiếu và điều kiện dạy học còn cần cải thiện. Do vậy, đồng hành chính sách nhân văn thì thời gian tới, Nhà nước cần tiếp tục đầu tư nhiều hơn nữa vào cơ sở vật chất giáo dục để giáo dục tiếp tục phát triển và tạo đà cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc.
![[Video] Khẩn trương hoàn thành sửa chữa trường lớp, hỗ trợ sách vở cho học sinh vùng lũ trước 10/12](https://cdn.nhandan.vn/images/8f0e69cb696c03bfdf91ec30c3d24bbdb0706ec6c1731825a14a86562ff463d794c23a725f595ba3102163cc09ad8a7c6190c5d7ead4201e5c56a79cac74ecb1/hoc-sinh-vung-lu-4846.jpg.webp)
