Xuất khẩu trực tuyến là xu hướng tất yếu
Theo Bộ Công thương, năm 2025, quy mô thương mại điện tử Việt Nam ước đạt 31 tỷ USD, tăng trưởng trên 25%, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Việt Nam giữ vững vị trí trong Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới và đứng thứ 3 về quy mô thị trường ở ASEAN (sau Indonesia và Thái Lan).
Giai đoạn 2026-2030 được đánh giá là thời điểm bản lề để Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm xuất khẩu thương mại điện tử của khu vực, trong đó thương mại điện tử xuyên biên giới giữ vai trò đặc biệt quan trọng.
Tại Diễn đàn Thương mại điện tử xuyên biên giới 2025 tổ chức ngày 18/12 tại Hà Nội, các chuyên gia thống nhất cho rằng, xuất khẩu trực tuyến là xu hướng tất yếu, song để phát triển bền vững cần đồng bộ hạ tầng logistics, hoàn thiện thể chế, đơn giản hóa thủ tục và tăng cường vai trò kết nối của các hiệp hội, qua đó giúp hàng hóa Việt Nam vươn xa hơn trên thị trường toàn cầu.
Ông Lã Hoàng Trung, Vụ trưởng Vụ Bưu chính (Bộ Khoa học và Công nghệ) khẳng định, dịch vụ bưu chính-chuyển phát chính là “xương sống” của thương mại điện tử xuyên biên giới. Hiện nay, Việt Nam có hơn 77 doanh nghiệp bưu chính được cấp phép, với năng lực xử lý khoảng 750-760 nghìn bưu gửi mỗi ngày.
Về chất lượng dịch vụ, thời gian chuyển phát của Việt Nam đã tiệm cận nhiều nước phát triển, trong đó chuyển phát nhanh trong nước đạt 1-2 ngày, quốc tế từ 3-5 ngày tùy thị trường. Tuy nhiên, ông Lã Hoàng Trung cũng chỉ ra những rào cản lớn, bao gồm hạ tầng logistics và giao thông, thủ tục thông quan-thuế giữa các quốc gia, cũng như bài toán logistics ngược trong thương mại điện tử xuyên biên giới.
Theo ông, để thúc đẩy xuất khẩu trực tuyến, cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục thông quan, minh bạch quy trình và rút ngắn thời gian xử lý, đồng thời có cơ chế ưu tiên cho doanh nghiệp thương mại điện tử.
Từ góc độ doanh nghiệp logistics, ông Nguyễn Xuân Hùng, Trưởng Ban Logistics thương mại điện tử (Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam) cho rằng, chi phí logistics và năng lực cạnh tranh quốc tế hiện vẫn là mối quan tâm lớn nhất của doanh nghiệp xuất khẩu trực tuyến.
Ông Nguyễn Xuân Hùng đề xuất doanh nghiệp cần tận dụng đa dạng các dịch vụ logistics, trong đó có logistics hàng không, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và kết nối dữ liệu giữa quản lý đơn hàng, thanh toán, logistics và hải quan.
Bên cạnh đó, việc hợp tác với các doanh nghiệp bản địa tại thị trường nước ngoài để phát triển giao hàng chặng cuối được xem là giải pháp quan trọng nhằm giảm chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Ở góc độ người trực tiếp bán hàng, ông Trịnh Hoàng Linh, CEO Sky Bros America, nhà sáng lập và quản lý cộng đồng Amazon Sellers Việt Nam cho rằng, rào cản lớn nhất đối với doanh nghiệp nhỏ và cá nhân bán hàng xuyên biên giới hiện nay là thủ tục pháp lý, chứng từ xuất khẩu, thanh toán quốc tế và rủi ro khi làm việc với các đối tác trung gian nước ngoài.
Theo ông Trịnh Hoàng Linh, cần sớm hình thành các điểm hỗ trợ tập trung tại các trung tâm lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ để hướng dẫn doanh nghiệp về pháp lý, chuẩn hóa sản phẩm, mã số, mã vạch, đồng thời hỗ trợ thanh toán và kết nối nền tảng quốc tế. Các mô hình này có thể triển khai linh hoạt, kết hợp trực tuyến và trực tiếp, quan trọng là có đầu mối rõ ràng và đáng tin cậy.
Gắn xuất khẩu trực tuyến với chiến lược quốc gia
Đặt thương mại điện tử xuyên biên giới trong tổng thể chiến lược phát triển xuất nhập khẩu, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển dịch quan trọng về tư duy phát triển. Năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt khoảng 920 tỷ USD, mức cao kỷ lục từ trước đến nay.
Theo ông Trần Thanh Hải, chiến lược đến năm 2030 không chỉ hướng tới mở rộng quy mô, mà còn tập trung vào tính bền vững, cân đối thị trường và nâng cao giá trị gia tăng. Trong bối cảnh đó, thương mại điện tử xuyên biên giới được xem là công cụ quan trọng để doanh nghiệp chuyển từ gia công sang bán hàng trực tiếp, từng bước xây dựng thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.
Chiến lược phát triển xuất nhập khẩu giai đoạn mới cũng đặt mục tiêu hình thành các trung tâm logistics quốc tế, khu thương mại tự do tại một số địa phương như Đà Nẵng, Hải Phòng, đồng thời khai thác vai trò của các trung tâm logistics hàng không như sân bay Long Thành, Chu Lai, tạo thuận lợi cho xuất khẩu trực tuyến, đặc biệt với hàng hóa giá trị cao, khối lượng nhỏ.
Theo bà Nguyễn Thúy Anh, Phó trưởng Phòng Chuyển đổi số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), tốc độ tăng trưởng nhanh của thương mại điện tử xuyên biên giới vừa mở ra dư địa lớn cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường toàn cầu, vừa đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện khung khổ pháp lý để quản lý hiệu quả, bảo vệ người tiêu dùng và tạo môi trường cạnh tranh công bằng.
Bà Thúy Anh cũng thông tin, giai đoạn 2026-2030, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục phối hợp với các nền tảng thương mại điện tử quốc tế, đẩy mạnh đào tạo, cung cấp tài liệu số và hướng dẫn pháp lý, giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực tuân thủ và khai thác hiệu quả thương mại điện tử xuyên biên giới.
