Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Lễ ký. Ngay sau nghi lễ cấp cao, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đã thay mặt Chính phủ Việt Nam ký Nghị định thư.
ASEAN và Trung Quốc ký Hiệp định khung về Hợp tác kinh tế toàn diện tháng 11/2002. Trên cơ sở Hiệp định khung, hai bên tiếp tục đàm phán và ký kết các Hiệp định về Thương mại Hàng hóa (có hiệu lực từ tháng 7/2005), Hiệp định về Thương mại Dịch vụ (có hiệu lực từ tháng 7/2007), Hiệp định về Đầu tư (có hiệu lực từ tháng 2/2010), qua đó thiết lập Khu vực thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc, gọi tắt là Hiệp định ACFTA.
Hiệp định ACFTA đã mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho Việt Nam, các nước ASEAN và Trung Quốc, góp phần mở rộng thị trường, giảm chi phí sản xuất và thúc đẩy hợp tác doanh nghiệp trong khu vực, tạo nền tảng cho hợp tác kinh tế ổn định và bền vững.
Kể từ khi có hiệu lực năm 2005, kim ngạch thương mại ASEAN-Trung Quốc đã tăng gần chín lần, đạt 968 tỷ USD vào năm 2024. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN từ năm 2009, đồng thời là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ ba vào khu vực. Riêng với Việt Nam, Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu với tổng kim ngạch hai chiều năm 2024 đạt hơn 205 tỷ USD.
Năm 2020, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động và thay đổi, ASEAN và Trung Quốc đã thống nhất nâng cấp Hiệp định ACFTA. Hai bên chính thức khởi động đàm phán nâng cấp vào ngày 11/1/2022 trên cơ sở tuyên bố của các Lãnh đạo Cấp cao ASEAN và Trung Quốc tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 25 diễn ra tại Campuchia.
Sau 9 phiên đàm phán chính thức trong 2 năm, ngày 10/10/2024, ASEAN và Trung Quốc đã tuyên bố thống nhất hoàn tất nội dung đàm phán nâng cấp tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 27 diễn ra tại Lào. Theo đó, các nước tiến hành rà soát pháp lý Nghị định thư để có thể triển khai các thủ tục nội bộ cho việc ký Nghị định thư.
Nghị định thư nâng cấp Hiệp định ACFTA 3.0 được ký vào dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị Cấp cao liên quan có ý nghĩa quan trọng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của các nước thành viên đối với tiến trình hội nhập kinh tế khu vực, thúc đẩy kết nối các chuỗi cung ứng, đóng góp cho phát triển kinh tế của các nước thành viên.
Về phía Việt Nam, Nghị định thư nâng cấp Hiệp định ACFTA được kỳ vọng sẽ giúp củng cố hơn nữa hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và một trong những đối tác kinh tế truyền thống, quan trọng nhất trong khu vực, tạo thuận lợi hơn nữa cho thương mại, đầu tư giữa hai nước, thúc đẩy phát triển bền vững và thịnh vượng cho người dân.
