Khai thác tiềm năng du lịch từ làng nghề ở Hà Nội

Hà Nội là địa phương có nhiều làng nghề nhất cả nước, với khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó có 327 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được Ủy ban nhân dân thành phố công nhận. Không chỉ là nơi sản xuất, làng nghề còn trở thành điểm du lịch văn hóa, góp phần phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương.

Thứ Ba, ngày 30/09/2025 - 11:15

Người dân làng gốm Bát Tràng (Hà Nội) vận chuyển sản phẩm gốm trên đường là một hình ảnh rất quen thuộc của du khách khi tới tham quan. (Ảnh: TTXVN)

Hà Nội có nhiều làng nghề truyền thống với lịch sử hình thành và phát triển hằng trăm năm được du khách trong nước và quốc tế biết đến như: gốm Bát tràng, lụa Vạn Phúc, sơn mài Hạ Thái, mây tre đan Phú Vinh, may áo dài Trạch Xá, khảm trai Chuyên Mỹ, tò he Xuân La...

Phát huy lợi thế, nhiều làng nghề truyền thống đã kết hợp khai thác du lịch, thu hút đông đảo khách trong nước và quốc tế tới tham quan, đóng góp cho phát triển kinh tế địa phương. Trong đó, mô hình du lịch làng nghề gốm sứ Bát Tràng và làng nghề dệt lụa Vạn Phúc đã vinh dự được công nhận là thành viên Mạng lưới thành phố thủ công sáng tạo thế giới.

Chị Ngô Thị Hằng, phường Phú Thượng (Hà Nội) cho biết: "Cuối tuần chúng tôi thường đưa các con sang làng gốm Bát Tràng chơi, nơi đây giống là một bảo tàng sống về văn hóa và lịch sử. Thay vì nghe kể về một làng nghề trăm tuổi, các con tôi được tận mắt nhìn thấy những di sản văn hóa của làng nghề, được tự tay nặn những món đồ gốm yêu thích. Những chuyến đi như này giúp các con tôi có thêm hiểu biết về văn hóa, quy trình làm ra một sản phẩm gốm cũng như giá trị của sức lao động".

Để góp phần bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị của các nghề truyền thống, làng nghề, làng nghề truyền thống thông qua hoạt động du lịch, thời gian qua thành phố Hà Nội đã xây dựng tuyến du lịch và các sản phẩm trải nghiệm đặc thù gắn với các làng nghề và làng nghề truyền thống như: “Con đường di sản Nam Thăng Long-Hà Nội”, xây dựng sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe “Chữa lành-Tịnh tâm-Dưỡng tuệ”... giúp kết nối, thúc đẩy phát triển du lịch làng nghề.

Tại các địa phương, nhiều mô hình bảo tồn và phát triển làng nghề đã được xây dựng và triển khai có hiệu quả, điển hình như đề án bảo tồn, phát triển làng nghề kết hợp với du lịch đối với ba làng nghề truyền thống, gồm: xôi Phú Thượng, đào Nhật Tân, quất cảnh Tứ Liên.

Việc bảo tồn và phát triển làng nghề có vai trò quan trọng trong thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động nông thôn, tạo việc làm và nâng cao đời sống của người dân, góp phần đẩy nhanh sự nghiệp xây dựng nông thôn mới của thành phố.

Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội cho biết, sau 15 năm nỗ lực phấn đấu, mới đây, thành phố Hà Nội đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới cấp thành phố. Được biết, giá trị sản xuất nông nghiệp của Hà Nội tăng hơn 3%/năm; xuất khẩu nông lâm sản vượt 2 tỷ USD. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng từ 13 triệu đồng (2010) lên 74,3 triệu đồng (2024), đứng đầu cả nước. Hà Nội không còn hộ nghèo.

Hạ tầng nông thôn phát triển đồng bộ, hiện đại với 100% đường xã, liên thôn được bê tông hóa, nhựa hóa. 100% trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia; trên 95% người dân có bảo hiểm y tế; trên 96% trường học đạt chuẩn; hơn 95% hộ dân sử dụng nước sạch; hệ thống thủy lợi bảo đảm tưới tiêu cho trên 95% diện tích đất nông nghiệp…

Nhờ những kết quả đó, năm 2024, 100% xã của Hà Nội đạt chuẩn nông thôn mới. Trong đó, 229 xã đạt chuẩn nông thôn nâng cao (60%); 109 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (29%); 18/18 huyện, thị xã hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới (100%), trong đó có 6/17 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (35%).

Việc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới không phải điểm dừng, mà là khởi đầu cho chặng đường mới. Sau khi Trung ương ban hành bộ tiêu chí nông thôn mới cho giai đoạn 2026-2035, Hà Nội sẽ rà soát, đánh giá mức độ hoàn thành của các xã để xây dựng bộ tiêu chí riêng cho Hà Nội trong giai đoạn 2026-2035, theo hướng cao hơn mức trung bình chung của cả nước.

Đối với vấn đề phát triển làng nghề gắn với du lịch, để phù hợp với phát triển kinh tế, xã hội của địa phương trong giai đoạn mới, thời gian tới thành phố Hà Nội sẽ tiếp tục rà soát, lập danh sách các nghề truyền thống, làng nghề truyền thống có tiềm năng phát triển du lịch. Từ đó, xây dựng các sản phẩm du lịch trải nghiệm gắn với làng nghề, hình thành các tour, tuyến du lịch kết nối các làng nghề trên địa bàn thành phố cũng như với các địa phương trên cả nước gắn với câu chuyện, quá trình ra đời và hình thành của các làng nghề; qua đó góp phần bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị của các làng nghề, làng nghề truyền thống và nghề truyền thống của Thủ đô.

Cùng với đó, đẩy mạnh công tác bảo tồn, trùng tu và phát triển các di tích văn hóa, lịch sử (vật thể), các hoạt động lễ hội truyền thống (phi vật thể) trong mỗi làng nghề góp phần làm phong phú thêm nội dung của các tour du lịch làng nghề. Hỗ trợ đào tạo nâng cao kiến thức, năng lực làm du lịch cho các tác nhân liên quan tại các làng nghề (ban quản lý làng nghề, doanh nghiệp, hợp tác xã, cá nhân tại các làng nghề gắn với du lịch).

Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn ngắn và dài hạn nâng cao trình độ và kỹ năng cho cán bộ làm công tác thuyết minh, hướng dẫn để họ mang đến cho du khách những giá trị văn hóa truyền thống và nguồn gốc hình thành phát triển của các làng nghề, ý nghĩa của từng sản phẩm làng nghề chứa đựng những giá trị lịch sử, nhân văn và nét đặc trưng của từng địa phương.

Đồng thời, gắn kết chương trình phát triển làng nghề với chương trình phát triển du lịch; tăng cường mở các tour, tuyến du lịch làng nghề, phố nghề vừa phục vụ du lịch, vừa trình diễn nghề và bán sản phẩm làng nghề để các sản phẩm làng nghề được tiếp cận với khách du lịch trong và ngoài nước.

Xây dựng địa điểm trình diễn sản phẩm, giới thiệu và bán hàng lưu niệm cho du khách, đồng thời nghiên cứu bảo tồn các di tích lịch sử của làng nghề như đền thờ tổ nghề, các lễ hội văn hóa truyền thống của làng; xây dựng các điểm sản xuất thử nghiệm cho du khách tham gia, xây dựng các hộ gia đình nghệ nhân tiêu biểu thành các điểm đón khách du lịch.

Bên cạnh đó, đẩy nhanh thực hiện chuyển đổi số du lịch làng nghề. Xây dựng cơ sở dữ liệu của các làng nghề gắn với phát triển du lịch. Số hóa các điểm đến, xây dựng bản đồ số mạng lưới các làng nghề gắn với phát triển du lịch trên địa bàn thành phố. Xây dựng và số hóa tài liệu tham chiếu du lịch cho du khách (sản phẩm dịch vụ cung cấp, quy trình đặt tour, tuyến, đầu mối liên hệ...). Chú trọng xây dựng danh mục sản phẩm OCOP của các làng nghề làm quà biếu, quà tặng cho du khách, đồng thời cung cấp dịch vụ kết nối sản phẩm làng nghề tại các làng nghề khác trong và ngoài thành phố để đáp ứng nhu cầu của du khách….

Thanh Huyền