ESG - “Tấm hộ chiếu” cho đô thị của tương lai

Hơn nửa thế kỷ trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Rừng vàng, biển bạc, đất phì nhiêu”, lời dạy giản dị mà chứa đựng triết lý phát triển bền vững. Hôm nay, tư tưởng sinh thái ấy tiếp tục soi đường cho Việt Nam trên hành trình kiến tạo quốc gia xanh, độc lập sinh thái và trách nhiệm toàn cầu.

Đánh giá cao việc kết hợp giữa nguồn lực bản địa và tính khoa học nghiêm ngặt trong các dự án giảm phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi bò sữa và phát triển hệ thống nuôi trồng thủy sản thông minh, Giáo sư Ermias Kebreab chia sẻ, các nhà khoa học Việt Nam đang đi theo đúng hướng phát triển bền vững.

Trong bối cảnh hiện nay, từ châu Âu, bắc Mỹ đến châu Á, mô hình “đô thị xanh”- nơi kiến trúc, hạ tầng và hệ sinh thái tự nhiên được quy hoạch hài hòa - đã trở thành trụ cột trong chiến lược phát triển bền vững của nhiều quốc gia.

Để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2025, công nghệ số - vừa là công cụ hỗ trợ vừa là yếu tố nền tảng - sẽ quyết định sự thành công trong việc giảm phát thải, chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp, kinh tế tuần hoàn, đồng thời hỗ trợ tăng trưởng kinh tế cao hơn.

Rác thải nhựa đang trở thành thách thức môi trường toàn cầu. Trong bối cảnh đó, Việt Nam – một trong những quốc gia tiêu thụ và sản xuất nhựa lớn ở khu vực – đang “gồng mình” tìm kiếm những giải pháp xử lý hiệu quả, bền vững và phù hợp với điều kiện thực tế.

Cam kết chính trị mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero) đã và đang được hiện thực hóa. Giải pháp công nghệ giảm phát thải và loại bỏ khí nhà kính sẽ là đột phá chiến lược để đạt được mục tiêu Net Zero tại Việt Nam.

Việt Nam là quốc gia đầu tiên triển khai mô hình giảm phát thải trong trồng lúa với quy mô triệu ha, nhưng nếu không sớm hoàn thiện các chính sách về pháp lý, nguồn tài chính và nhân rộng mô hình trồng lúa giảm phát thải lên quy mô lớn toàn quốc, chúng ta sẽ mất nhiều cơ hội trên thị trường lúa gạo thế giới.

Trồng lúa giảm phát thải, giảm chi phí đầu vào, năng suất lúa chất lượng cao, ít sâu bệnh là hướng đi canh tác lúa bền vững của ngành nông nghiệp những năm qua.

Tận dụng tối đa tiềm năng kinh tế xanh, Việt Nam không chỉ đạt được tốc độ tăng trưởng GDP hai con số mà còn tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển bền vững. Phóng viên Báo Nhân Dân trao đổi với Giáo sư Đinh Đức Trường, Trưởng Khoa Môi trường, Biến đổi khí hậu và Đô thị, Đại học Kinh tế quốc dân, về vấn đề này.

Trong bối cảnh Việt Nam thúc đẩy lộ trình chuyển đổi xanh và thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, nhu cầu phát triển hệ sinh thái tài chính xanh và thị trường tín chỉ carbon ngày càng rõ nét.

Logistics hay còn gọi là hệ thống vận chuyển và quản lý hàng hóa – là một trong những ngành dịch vụ tăng trưởng nhanh và ổn định nhất tại Việt Nam, có đóng góp quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế đất nước.

Giữa bối cảnh chuyển đổi xanh là xu thế của nhiều quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang đứng trước cơ hội thay đổi mang tính bước ngoặt. Xác định tăng trưởng xanh phải góp phần thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế, nước ta hướng tới một nền kinh tế bền vững, góp phần trung hòa carbon và giảm gia tăng nhiệt độ toàn cầu.

Trong kỷ nguyên Net Zero, phát triển bền vững không còn là sự lựa chọn mà đã trở thành điều kiện sống còn với doanh nghiệp. Tại Việt Nam, Nestlé là một trong những doanh nghiệp FDI đi đầu trong việc tích hợp các tiêu chí môi trường, xã hội và quản trị (ESG) vào toàn bộ chuỗi hoạt động của mình.

Báo cáo từ WorldBank, để thực hiện lộ trình tăng trưởng xanh, đến năm 2040 Việt Nam cần phải thêm tới 6,8% GDP đầu tư hàng năm, tức là khoảng 368 tỷ USD.

Tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam đã tăng hơn 2 lần trong giai đoạn 2000-2016 (từ 150,9 triệu tấn lên 316,7 triệu tấn CO2 tương đương) và dự báo có thể tăng gấp 3,26 lần vào năm 2030 nếu không có giải pháp phù hợp.

Thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ hướng tới những mô hình phát triển ít phát thải, do vậy, nền kinh tế carbon thấp đang dần trở thành “luật chơi” mới định hình lại cả cấu trúc sản xuất lẫn thương mại toàn cầu.

Việt Nam đang từng bước triển khai các hành động cụ thể nhằm hiện thực hóa cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong tiến trình này, kinh nghiệm từ Liên minh châu Âu - đặc biệt là Đức, quốc gia đặt mục tiêu đầy tham vọng trở thành nước phát thải âm vào năm 2050 - mang lại nhiều bài học đáng tham khảo.

Ông Phạm Văn Duy, Chủ tịch Hội đồng quản lý, Viện Phát triển công nghệ, Hội Liên hiệp Khoa học kỹ thuật Việt Nam cho rằng, Net Zero 2050 thật ra không ở đâu xa, nó ngay trước mắt trong ngành nông nghiệp có đã có lịch sử từ khi hình thành dân tộc ta 4.000 năm trước.

Từ thuở lập làng, người Việt đã sống cùng cây lúa và tạo nên một nền văn minh. Nền văn minh lúa nước không chỉ là một hình thái kinh tế nông nghiệp, mà còn là lối sống, văn hóa, ký ức và bản sắc của người Việt.

Theo các chuyên gia, Việt Nam đang có cơ hội cơ để trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của khu vực, với điện gió ngoài khơi được xác định là trụ cột phát triển khi sở hữu tiềm năng kỹ thuật lên tới 600GW - dẫn đầu khu vực ASEAN.

Tọa đàm "Ô nhiễm không khí và giao thông: Cơ hội, thách thức cho Việt Nam và thế giới" diễn ra ngày 5/12 tại Hà Nội, các nhà khoa học hàng đầu thế giới đã cùng chia sẻ về thực trạng ô nhiễm không khí trên thế giới và cùng đề xuất giải pháp cho giảm thiểu ô nhiễm không khí, giao thông xanh.

Để bảo vệ đa dạng sinh học tại Việt Nam, các chuyên gia cho rằng cần sự kết nối chặt chẽ và lâu dài giữa các tổ chức trong và ngoài nước; đồng thời bảo đảm được các nguồn lực tài chính từ cả khu vực kinh tế công lẫn tư nhân.

"Dấu chân carbon" (carbon footprint) trong du lịch là tổng lượng khí nhà kính, chủ yếu là CO₂ được thải ra trong quá trình thực hiện một chuyến đi. Việc này bao gồm mọi hoạt động: Di chuyển tới điểm đến, ăn uống, lưu trú giải trí... Vì thế, du lịch tuy được gọi là ngành công nghiệp xanh, công nghiệp không khói nhưng vẫn chiếm một tỷ lệ phát thải khá lớn. Thậm chí, ngành công nghiệp không khói còn được dự báo có thể sinh ra 6,5 tỷ tấn khí thải carbon vào năm 2025 và chiếm khoảng 13% lượng khí thải nhà kính; trong đó, hàng không chính là nguồn phát thải lớn nhất với 25% tổng lượng khí thải CO2 của ngành du lịch.

“Phát triển giao thông xanh là nền tảng quan trọng để xây dựng một nền kinh tế xanh, do đó, Việt Nam rất cần sự hỗ trợ của quốc tế, không chỉ về vấn đề tài chính mà còn kinh nghiệm trong xây dựng và thực thi chính sách, từ đó, áp dụng vào Việt Nam sao cho phù hợp đặc thù trong nước và đặc thù từng lĩnh vực ngành”, Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng đã khẳng định quan điểm tại tọa đàm về phát triển giao thông xanh diễn ra ngày 21/8.

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, nhưng cũng là khu vực đang phải đối mặt nhiều thách thức do biến đổi khí hậu tác động đến tất cả các ngành, lĩnh vực, thành phần kinh tế. Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu phục vụ phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long.

Liên quan đến lộ trình xây dựng sàn giao dịch tín chỉ carbon nội địa, đại diện Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam cho hay, trước mắt, đơn vị này dự kiến sẽ niêm yết các sản phẩm tín chỉ carbon liên thông với các sở giao dịch hàng hóa lớn trên thế giới. Tất cả mọi công việc đều đã được chuẩn bị sẵn sàng và có thể triển khai được ngay trong quý IV này.

Kinh tế tuần hoàn có thể đem lại nhiều cơ hội theo đuổi đa dạng hóa kinh tế và tiếp cận các thị trường có giá trị cao hơn. Khi có cơ chế thử nghiệm, nhà đầu tư, doanh nghiệp sẽ yên tâm triển khai các ý tưởng, sáng kiến kinh tế tuần hoàn, đóng góp vào quá trình chuyển đổi xanh, phục hồi xanh.

Kinh tế tuần hoàn không chỉ góp phần gia tăng giá trị cho doanh nghiệp mà còn giúp giảm khai thác tài nguyên, hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường, hệ sinh thái và sức khỏe con người. Việc chuyển đổi từ kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn đang trở thành xu hướng và cũng là đòi hỏi tất yếu đối với tất cả các quốc gia trên thế giới, không ngoại trừ Việt Nam.