Đưa nghệ thuật múa rối nước về Bến Tre

Mấy năm nay, nhiều người dân địa phương, du khách, nhất là học sinh, thiếu nhi, rất thích thú với các vở diễn mang đặc trưng vùng đất Nam Bộ của Đoàn nghệ thuật Múa rối nước Dừa Xanh. Đây là đoàn nghệ thuật múa rối nước duy nhất ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long được các nghệ nhân, diễn viên tâm huyết gây dựng, lưu giữ.
Nghệ nhân Tiến Hòa (trái) cùng các diễn viên trong đoàn chỉnh sửa con rối trước khi biểu diễn.
Nghệ nhân Tiến Hòa (trái) cùng các diễn viên trong đoàn chỉnh sửa con rối trước khi biểu diễn.

Người có công đầu đưa nghệ thuật múa rối nước độc đáo từ phía bắc về Bến Tre là Nghệ nhân Nguyễn Tiến Hòa, sinh năm 1957, ở thành phố Bến Tre, tỉnh Bến Tre. Năm 1988, nghệ nhân Tiến Hòa ra Hà Nội gặp các nghệ nhân múa rối nước nổi tiếng ở đây để học cách biểu diễn, chế tác con rối, viết kịch bản. Sau đó, ông về Bến Tre phát triển đoàn múa rối nước, nhưng chỉ khoảng vài năm phải giải thể vì nhiều lý do khác nhau.

Năm 2019, trong một lần gặp gỡ, nghệ nhân Tiến Hòa có kể cho anh Phạm Tấn Vũ, sinh năm 1990, cán bộ Bảo tàng tỉnh Bến Tre, nghe chuyện nghệ thuật múa rối nước từng xuất hiện ở Bến Tre. Anh Vũ rất muốn hồi sinh nghệ thuật độc đáo này ở vùng đất phương nam, hướng đến đối tượng phục vụ chính là thiếu nhi, học sinh và khách du lịch khi đến Bến Tre.

Nghệ nhân Tiến Hòa cho biết: “Khi nghe anh Vũ có ý định sẽ đầu tư để khôi phục lại nghệ thuật múa rối nước, tôi nhận lời ngay. Sau khi đặt mua 30 con rối từ Hà Nội về, tôi huy động anh em có sẵn tay nghề dạy cách biểu diễn và kiêm nhiều việc như: Cố vấn, viết kịch bản, dựng sân khấu, chế tác con rối. Năm 2019, Đoàn nghệ thuật Múa rối nước Dừa Xanh ra đời và duy trì hoạt động cho đến nay…”.

Trải qua hơn bốn năm hoạt động, Đoàn đã phục vụ hơn 50.000 lượt khách tại nhiều địa phương ở châu thổ sông Cửu Long. Tiêu biểu tại các sự kiện, như: Sắc xuân trên phố (thành phố Cần Thơ); Lễ kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Tôn Đức Thắng (An Giang); Lễ hội đường phố (Tiền Giang); Lễ kỷ niệm 200 năm Ngày sinh Danh nhân Văn hóa Nguyễn Đình Chiểu (Bến Tre)… Đoàn còn phục vụ tại các trường học ở các tỉnh Tiền Giang, An Giang; thành phố Cần Thơ và các khu du lịch trên địa bàn tỉnh Bến Tre.

Em Nguyễn Kim Thư, học sinh lớp 6 ở thành phố Bến Tre, cho biết: “Cháu đã ba lần được cha mẹ dẫn đi xem múa rối nước vào dịp lễ, cháu rất thích. Nhiều bạn đi xem chung ai cũng thích vì rất lạ mắt và được ngắm các con rối trên sân khấu thật chứ không phải xem qua màn ảnh ti-vi như trước đây”…

Các nghệ nhân, diễn viên đến với đoàn chủ yếu vì đam mê và hầu hết đều làm nghề khác để mưu sinh. Diễn viên Hồ Văn Bươn, sinh năm 1960, trước đây từng là diễn viên kịch cho biết: “Khi được anh Hòa mời về đoàn, tôi đảm nhiệm việc lồng tiếng, phụ trách âm thanh, mục đích chính là mang niềm vui cho trẻ em chứ thu nhập chẳng được bao nhiêu. Hiện, mỗi diễn viên diễn một suất khoảng 60 phút nhận thù lao 500 nghìn đồng, bao gồm cả việc dàn dựng, tháo lắp sân khấu và biểu diễn”.

Còn diễn viên Lê Thanh Hải, sinh năm 2002 cho biết: “Nghề nghiệp chính của tôi là lái xe nhưng vì đam mê cho nên tham gia học nghề biểu diễn múa rối nước từ năm 2019 đến nay. Hiện, mỗi tháng chỉ diễn vài suất, mỗi suất vài trăm nghìn cho nên anh em diễn viên đều có nghề khác để mưu sinh, khi có sự kiện lớn hay đơn vị nào mời sẽ tập hợp lại để biểu diễn”.

Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn về kinh phí để duy trì hoạt động, nhưng anh em trong đoàn luôn tâm huyết giữ gìn nghệ thuật độc đáo của cha ông. Anh Phạm Tấn Vũ, Quản lý Đoàn nghệ thuật Múa rối nước Dừa Xanh cho biết: “Hiện, đoàn có hai đội biểu diễn với tổng số 16 diễn viên mưu sinh chính bằng nhiều nghề khác nhau như: Giáo viên, kỹ sư, lái xe, nhân viên bán hàng và cả cán bộ về hưu… Trong đó, nhiều bạn trẻ chỉ mới tuổi đôi mươi nhưng rất nhiệt huyết với nghệ thuật múa rối nước”.

Để làm mới các vở diễn mang đặc trưng của Bến Tre cũng như các tỉnh Nam Bộ, nghệ nhân Tiến Hòa đã dàn dựng nhiều kịch bản sử dụng những câu hò, điệu lý gần gũi với đời sống hằng ngày của người dân địa phương.

Nghệ nhân Tiến Hòa tâm sự: “Hồn cốt các vở diễn của Đoàn Dừa Xanh là các vở diễn học được từ phía bắc, tuy nhiên, có biến tấu để phù hợp với người dân địa phương. Chẳng hạn, múa rối nước ngoài bắc có “Chú Tễu” thì tôi thay bằng nhân vật “Ba Phì” gắn liền với đời sống sông nước của người đi khai hoang, lập ấp. Chất liệu làm con rối ngoài bắc là cây sung, tôi thay thế bằng cây quao có nhiều ở Bến Tre cũng nhẹ, dễ chế tác… Các em thiếu nhi rất thích các vở diễn như: Sự tích Chú Cuội; Thánh Gióng; sự tích Táo quân; trích đoạn “Lục Vân Tiên đánh Phong Lai cứu Nguyệt Nga” (trong tác phẩm nổi tiếng Lục Vân Tiên)… mang đặc trưng riêng của xứ dừa”.

Hiện nay, Đoàn được hai điểm du lịch tại địa phương đặt hàng để khi khách du lịch có nhu cầu sẽ đến biểu diễn. Các tỉnh trong khu vực biết tiếng cũng thường xuyên mời Đoàn đến biểu diễn trong các dịp lễ hội hoặc cho học sinh xem trải nghiệm. Theo lịch diễn sắp tới, Đoàn sẽ phục vụ Lễ hội Ok Om Bok tại Trà Vinh và Kiên Giang; Lễ kỷ niệm 94 năm ngày mất cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc tại Đồng Tháp và Sắc xuân trên phố (thành phố Cần Thơ)…

Có thể bạn quan tâm

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Lân khấm khá nhờ trồng cây nhãn xuồng đặc sản của địa phương.

Bình yên trên đất Cồn Tàu

Hơn trăm năm trước, Cồn Tàu (xã Phú Thuận, tỉnh Vĩnh Long) nằm giữa sông Tiền được những bậc tiền nhân chọn là điểm dừng chân để khai khẩn đất, lập nghiệp. Trải qua bao thế hệ, vùng đất Cồn Tàu được phù sa bồi lắng trở nên trù phú để người dân có cuộc sống bình yên, giản dị giữa sông, tách biệt với đôi bờ.

Khu tưởng niệm Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt, ngụ xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long.

Độc đáo Nhà trưng bày “Vườn ông Sáu Dân”

Nhân kỷ niệm 103 năm Ngày sinh Thủ tướng Võ Văn Kiệt, những ngày tháng 11 này, Khu tưởng niệm Thủ tướng tại xã Trung Thành, tỉnh Vĩnh Long đón nhiều đoàn khách trong và ngoài tỉnh đến dâng hương, tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính.

Một góc khu tái định cư Kênh Tư (ấp Lung Tràm, xã Khánh Hưng) bị ngập úng.

Chủ động, tích cực giúp người dân khắc phục hậu quả thiên tai

Người dân vùng sông nước Cà Mau vốn đã quen với con nước ròng, nước lớn, thế nhưng “cuộc hẹn” không mong muốn với thiên nhiên trong đợt triều cường hôm rằm tháng 9 âm lịch vừa qua vẫn khiến cho bao người ngỡ ngàng. Nước dâng cao bất thường, vượt mọi dự báo, nhấn chìm hy vọng và tài sản.

Vợ chồng ông Thạch Sang giã cốm dẹp cho khách du lịch xem.

Giữ nghề làm cốm dẹp của đồng bào Khmer

Nghề làm cốm dẹp ở tỉnh Vĩnh Long đã tồn tại hàng trăm năm, mang đậm nét văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer. Gần đây, một số hộ gia đình vẫn còn lưu giữ cách làm thủ công truyền thống, góp phần bảo tồn và phát triển sản phẩm du lịch địa phương.

Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long, điểm du lịch tiêu biểu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

Vĩnh Long: Hấp dẫn du lịch cộng đồng ở Cồn Chim

Nằm trên dòng chảy từ sông ra biển, cù lao Cồn Chim, xã Hòa Minh, tỉnh Vĩnh Long sở hữu vẻ đẹp tự nhiên, hệ sinh thái đa dạng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Đến đây, du khách được tận hưởng không gian xanh, sạch, trong lành và thưởng thức các món ăn dân dã, đậm chất quê Nam Bộ.

Thuyền du lịch đưa du khách tham quan Vườn quốc gia Tràm Chim.

Đi qua mùa nước nổi ở Tràm Chim

Vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp) - một vùng đất phèn của Đồng Tháp Mười xưa, giờ đang vào mùa nước nổi. Tại đây có hệ sinh thái đất ngập nước vô cùng đặc biệt mà gần như không nơi nào có trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Cán bộ Phòng Khoa học và Bảo tồn đất ngập nước, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng kiểm tra sinh trưởng cây lúa hoang.

Bảo tồn đa dạng sinh học lúa hoang

Giữa vùng đất ngập nước trù phú của Đồng bằng sông Cửu Long, Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ được ví như “kho tàng xanh” quý giá, nơi lưu giữ nguồn gen lúa hoang hiếm có.

Hàng rào phi lao dài hàng chục km là giải pháp "phi công trình" rất hiệu quả, giúp che chắn hoa màu và nhà cửa của người dân vùng Duyên Hải.

Mưu sinh nơi miền rừng chắn sóng

Về ấp Cồn Tàu, phường Trường Long Hòa thuộc vùng Duyên Hải, tỉnh Vĩnh Long, thấy con người và thiên nhiên hiện ra như hai mảng đối lập: một bên nhỏ bé, một bên kỳ vĩ. Nhưng nhìn kỹ, lại thấy rõ con người đang nương tựa vào thiên nhiên để sống và thiên nhiên cũng cần con người gìn giữ để không bị mất đi.

Các đầu bếp chế biến đặc sản Cà Mau tại phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Đặc sắc văn hóa ẩm thực Cà Mau

Cà Mau vừa tổ chức chuỗi sự kiện hưởng ứng Ngày Du lịch Thế giới với chủ đề “Cà Mau - địa đầu cực nam Tổ quốc, nơi hội tụ thiên nhiên và sự an lành”. Điểm nhấn của chuỗi sự kiện là “Ngày hội tinh hoa văn hóa ẩm thực Cà Mau” với phần thi “Đầu bếp tài năng”.

Khâu chọn giống cũng đóng vai trò quan trọng trong thành công của quá trình nuôi lươn không bùn.

Hiệu quả từ nuôi lươn không bùn

Nuôi lươn không bùn dễ làm, tận dụng được không gian hẹp, thị trường tiêu thụ rộng mở, giá bán tương đối ổn định. Vài năm gần đây, nhiều nông hộ ở thành phố Cần Thơ lựa chọn hình thức nuôi này để phát triển kinh tế gia đình.

Hướng dẫn người bệnh làm thủ tục hồ sơ bệnh án điện tử tại Bệnh viện đa khoa Trà Vinh.

Vĩnh Long hướng tới xây dựng hệ thống y tế thông minh

Thời gian qua, cùng với tiến trình chuyển đổi số của quốc gia, ngành y tế tỉnh Vĩnh Long cũng đã đồng bộ triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Đây được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa rất quan trọng trong đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh.

Trình diễn nhạc cụ truyền thống Khmer.

Chung tay giữ gìn di sản

Vùng đất biên thùy An Giang có các dân tộc Kinh, Hoa, Khmer, Chăm… cùng sinh sống, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu. Thời gian qua, cộng đồng các dân tộc nơi đây đã tích cực trao truyền kinh nghiệm, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, tránh nguy cơ mai một, đồng thời biến di sản thành nguồn lực cho phát triển bền vững.

Ông Nguyễn Hoàng Nam và bức tranh "Đua bò Bảy Núi".

Hồn tranh Bảy Núi

Tranh đá Bảy Núi của nghệ sĩ Nguyễn Hoàng Nam, ngụ xã Châu Phú, tỉnh An Giang đã góp phần làm tăng sự đa dạng trong dòng chảy văn hóa nghệ thuật của tỉnh.

Ông Thum vẫn thường xuyên đi qua các cây cầu ông xây ở Mỹ Thới để kiểm tra chất lượng.

Ông Ba Thum xây cầu từ thiện

Nhiều năm qua, ông Ba Thum tức Phạm Văn Thum, 75 tuổi, ngụ khóm Thới Thạnh, phường Mỹ Thới, tỉnh An Giang đến các vùng nông thôn xây cầu bê-tông miễn phí giúp người dân, nông dân qua lại thuận lợi.

Làm cá linh non ở xã Nhơn Hội

Nhộn nhịp mùa cá linh non

Mùa nước nổi hay còn gọi mùa nước lũ từ thượng nguồn sông Mê Công đã tràn vào các cánh đồng các xã vùng biên giới Nhơn Hội, Phú Hữu, Vĩnh Xương... tỉnh An Giang. Nước nổi mang theo tôm cá nước ngọt vào đồng, trong đó, có cá linh.

Nhiều khu đất lò gạch được người dân trồng cây xanh để phát triển du lịch.

Người dân mong sớm triển khai “Dự án Di sản đương đại Mang Thít”

Từ nhiều tháng qua, người dân xã Nhơn Phú, tỉnh Vĩnh Long mong chờ ngành chức năng và chính quyền địa phương sớm triển khai dự án bảo tồn khu lò gạch, gốm Mang Thít. Người dân nơi đây đồng tình ủng hộ, gìn giữ và bảo tồn những lò gạch cũ, nhưng thời gian trôi qua, nơi đây trở nên hoang vắng và xuống cấp.

Mưu sinh bên dòng sông Thom

Hai bên bờ sông Thom thuộc xã Mỏ Cày và Nhuận Phú Tân (tỉnh Vĩnh Long) từ lâu đã hình thành chợ nổi buôn bán duy nhất một mặt hàng là quả dừa. Chợ bên sông độc đáo này là nơi mưu sinh của hàng trăm con người sống nhờ vào quả dừa với các hoạt động như: lột dừa, se chỉ xơ dừa, vận chuyển dừa…

Nghề đẩy côn mùa nước tràn đồng

Mỗi năm, cứ vào mùa nước nổi, Đồng bằng sông Cửu Long lại khoác lên mình một vẻ đẹp riêng với những cánh đồng mênh mông trắng nước, phù sa cuồn cuộn bồi đắp, nguồn thủy sản dồi dào. Tạm gác việc đồng áng, nông dân nơi đây bước vào một mùa mưu sinh khác với nhiều phương thức đánh bắt cá truyền thống.

 Du khách tham quan làng bè ngã ba sông Châu Đốc.

Thăng trầm nghề nuôi cá bè

Tỉnh An Giang có hai dòng sông lớn gồm sông Tiền và sông Hậu cùng với nhiều dòng sông nhỏ, kênh, rạch tạo điều kiện cho nghề nuôi cá lồng bè phát triển. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, dọc theo sông Hậu, sông Tiền, sông Cái Vừng, sông Châu Đốc có 1.396 hộ nuôi lồng/ bè, với 3.738 bè.

Chị Nguyễn Hồng Phúc cặm cụi từng chi tiết cho những mô hình “nhà xưa” thu nhỏ để lưu giữ ký ức tuổi thơ.

Tìm lại ký ức qua những mô hình thu nhỏ

Miền Tây sông nước gắn liền với những bến sông, nơi có cây cầu khỉ, những rặng dừa đung đưa theo từng ngọn gió lùa. Ở đó còn có những nếp nhà mộc mạc, giản dị mang đậm nét quê, lẩn khuất phía sau là ao cá với hoa súng khoe sắc buổi sớm mai… Tuy nhiên, theo thời gian, những “mái nhà xưa” giờ chỉ còn là ký ức.

Niềm vui khi câu dính cá.

Thú vui mùa nước nổi miền Tây

Mùa nước nổi về mang theo nguồn cá tự nhiên vào kênh rạch, sông ngòi cho nên nhiều người dân ở An Giang mang cần câu ra sông, ra đồng kiếm cá. Có người câu cá vì nghiệp mưu sinh, có người lại thư giãn như một thú vui cuộc sống...

Ghe rời bến chợ quê Rạch Chanh, phường Mỹ Trà, tỉnh Đồng Tháp.

Đặc sắc bến chợ quê

Những khi có dịp đi ngang qua các chợ quê miền Tây Nam Bộ, chúng ta không khó bắt gặp ở đó hình ảnh bến sông mà những người mua bán thường hay gọi là bến chợ.

Quy trình đóng chai nước mắm Phú Quốc

Giữ gìn nghề nước mắm truyền thống Phú Quốc

Nước mắm Phú Quốc không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, đó là tinh hoa của đất trời, biển cả và bàn tay lao động cần mẫn của bao thế hệ người dân nơi “đảo ngọc”. Đây còn là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia với lịch sử hơn 200 năm, cần được giữ gìn và lưu truyền.

Cây thiên tuế tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản Việt Nam.

Bảo tồn cây di sản thiên tuế gần 200 năm tuổi

Cây thiên tuế cổ thụ gần 200 năm tuổi tại đình Phú Nhuận (phường An Hội, tỉnh Vĩnh Long) được công nhận là cây di sản vào đầu năm 2025. Cây gắn liền với sự hình thành và phát triển vùng đất Vĩnh Long, hiện được người dân chăm sóc, giữ gìn cẩn thận.

Văn Thánh Miếu - một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia ở Vĩnh Long đã được số hóa.

Vĩnh Long thúc đẩy số hóa để bảo tồn di sản

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, tỉnh Vĩnh Long đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa. Đây là bước đi phù hợp xu thế thời đại; thể hiện trách nhiệm, sự quan tâm của cấp ủy và chính quyền địa phương nhằm gìn giữ di sản văn hóa dân tộc.