Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, xu thế chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông minh diễn ra mạnh mẽ, ngành nông nghiệp tỉnh Vĩnh Long đã vươn mình phát triển với nhiều mô hình, cách làm sáng tạo đang được nhân rộng.
Làm nông thời công nghệ
Trên cánh đồng lúa chín vàng ươm trải dài hút tầm mắt, nông dân ấp Phú Thạnh (xã Tân Xuân, tỉnh Vĩnh Long) vui mừng khi có thêm một vụ mùa bội thu. Từ năm 2023, cánh đồng sản xuất lúa tập trung rộng 40ha của 62 hộ dân tại đây thật sự thay da, đổi thịt nhờ hệ thống giám sát côn trùng thông minh.
Đây là mô hình được tài trợ từ dự án chuyển đổi số của tỉnh Bến Tre (cũ) với kinh phí hơn 550 triệu đồng giúp nhận diện đến 120 loại côn trùng, phân tích dữ liệu theo thời gian thực và hiển thị kết quả dưới dạng biểu đồ trực quan. Máy được lắp giữa cánh đồng, hoạt động bằng năng lượng mặt trời, khi tối đến sẽ có đèn phát sáng nhiều màu giúp dẫn dụ sâu, rầy để tiêu diệt. Điều đặc biệt, tất cả đều kết nối qua chiếc điện thoại thông minh.
Nông dân Trần Văn Công, 66 tuổi vui mừng bộc bạch: “Cả đời trồng lúa chưa bao giờ tôi nghĩ được cảnh làm lúa thông minh như hiện nay, khi nằm ở nhà cũng biết được loại sâu gì, mật độ bao nhiêu để có giải pháp xử lý phù hợp, tiết kiệm chi phí rất lớn. Các công đoạn khác đều có máy móc hỗ trợ như: máy cày, máy sạ lúa, máy phun thuốc, máy gặt đập liên hợp… cho nên tới ngày thu hoạch chỉ cần đem quyển sổ đến cánh đồng ghi chép, mang tiền về nhà mà không tốn quá nhiều công sức như trước đây...”.
Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Xuân Phan Tấn Đạt cho biết: “Hệ thống giám sát côn trùng thông minh giúp nông dân tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất, góp phần hướng đến nền nông nghiệp thông minh, phát triển bền vững. Từ hiệu quả mang lại, sắp tới, địa phương đề xuất nhân rộng thêm cánh đồng rộng 45ha, đồng thời lắp hệ thống bơm, tưới tự động tại đồng ruộng là hoàn thiện quy trình sản xuất hiện đại hóa theo hướng chuyển đổi số”.
Gần đây, phong trào nuôi tôm thẻ ứng dụng công nghệ cao, công nghệ thông minh phát triển rất mạnh mẽ. Đến nay, các xã ven biển tỉnh Vĩnh Long đang duy trì nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao với hơn 6.670ha, năng suất đạt từ 50 đến 70 tấn/ha, lợi nhuận từ 500 đến 700 triệu đồng/ha/vụ. Tại Hợp tác xã nông nghiệp Long Khánh (xã Long Thành, tỉnh Vĩnh Long), mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao đang giúp nông dân làm giàu.
Ông Trịnh Văn Thật, thành viên hợp tác xã cho hay: “Việc áp dụng mô hình nuôi tôm siêu thâm canh, thực hiện quy trình khép kín đã giúp gia đình tôi kiểm soát được các khâu chọn giống, xử lý môi trường nước, quản lý dịch bệnh trên diện tích hơn 1ha. Với mô hình này, gia đình tôi nuôi 3 vụ/năm, lợi nhuận hơn 1 tỷ đồng. Ngoài lót bạt đáy ao, một số công nghệ được ứng dụng phổ biến như quy trình cho ăn tự động dựa trên cảm biến, theo dõi lượng thức ăn trong ao nuôi, thiết bị theo dõi chất lượng môi trường nước ao nuôi…”.
“Hệ thống giám sát côn trùng thông minh giúp nông dân tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất, góp phần hướng đến nền nông nghiệp thông minh, phát triển bền vững. Từ hiệu quả mang lại, sắp tới, địa phương đề xuất nhân rộng thêm cánh đồng rộng 45ha, đồng thời lắp hệ thống bơm, tưới tự động tại đồng ruộng là hoàn thiện quy trình sản xuất hiện đại hóa theo hướng chuyển đổi số”.
Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Xuân Phan Tấn Đạt
Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Long Khánh Ngô Văn Đệ thông tin: “Từ năm 2019 đến nay, thành viên hợp tác xã mạnh dạn chuyển đổi sang nuôi thâm canh ứng dụng công nghệ cao tái sử dụng nước, để kiểm soát chất lượng tốt hơn, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và ứng dụng công nghệ IoT. Nhờ vậy, tôm nuôi đạt các tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGAP, BAP, ASC,… gắn với mã số vùng nuôi, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đáp ứng theo yêu cầu thị trường nội địa, xuất khẩu”.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, thời gian qua công tác chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông minh trong nông nghiệp trên địa bàn đạt nhiều kết quả khả quan. Trong đó, các nền tảng số phục vụ điều hành sản xuất, cảnh báo thiên tai, kết nối giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân ngày càng được ứng dụng rộng rãi. Đây là chìa khóa để nâng cao giá trị gia tăng, xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu...
Thay đổi tư duy, hướng đến phát triển bền vững
Nông nghiệp tỉnh Vĩnh Long đang chuyển từ tư duy “Làm trước bán sau” sang “Làm theo nhu cầu thị trường” để hướng đến phát triển bền vững. Trong đó, mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng của Công ty cổ phần Nông nghiệp 620 (xã Tân Lược, tỉnh Vĩnh Long) là một trong những mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao lớn nhất của tỉnh sản xuất theo nhu cầu của thị trường. Hiện công ty có tổng diện tích khoảng 20ha, gồm khoảng 5ha dưa lưới, còn lại là khoai lang.
Hiện công ty luân phiên sản xuất dưa lưới đáp ứng nhu cầu cung cấp cho các đối tác. Mỗi tuần xuống giống cho một hoặc hai nhà màng tùy theo nhu cầu đặt hàng. Trung bình mỗi tuần, công ty cung cấp ra thị trường từ 10 đến 12 tấn dưa lưới các loại.
Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp 620 Huỳnh Phú Lộc cho biết: “Công ty đã ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, hệ thống phun tưới và thuốc bảo vệ thực vật cũng đều có hệ thống tự động với công nghệ tiên tiến. Mỗi hệ thống lưới đều có ống cung cấp dinh dưỡng, các van đều tự động và điều chỉnh bằng điện thoại thông minh. Dù ở bất cứ nơi đâu, cũng có thể giám sát hành trình sinh trưởng của cây và chăm sóc cây thông qua phần mềm quản lý…”.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long Lâm Văn Tân chia sẻ: Tỉnh đang tập trung ứng dụng công nghệ số như: AI, IoT, Big Data, blockchain… vào sản xuất, chế biến, quản lý và tiêu thụ nông sản. Đồng thời, hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu nông nghiệp tập trung, giúp nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp truy cập và ra quyết định chính xác… Từ đó, góp phần giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm tài nguyên đất, nước, năng lượng để giúp nông nghiệp Vĩnh Long thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu, hướng đến mô hình sản xuất xanh, sạch, hữu cơ.
Tỉnh đang tập trung ứng dụng công nghệ số như: AI, IoT, Big Data, blockchain… vào sản xuất, chế biến, quản lý và tiêu thụ nông sản. Đồng thời, hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu nông nghiệp tập trung, giúp nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp truy cập và ra quyết định chính xác…
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long Lâm Văn Tân
Ngoài ra, ngành nông nghiệp tỉnh đang tập trung đưa công nghệ thông minh trở thành động lực phát triển nông nghiệp bền vững bằng việc chuyển biến về tư duy của người nông dân từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa. Bên cạnh đó, địa phương sẽ tập trung đào tạo kỹ năng số như: hướng dẫn nông dân sử dụng điện thoại, máy móc, thiết bị thông minh, ứng dụng quản lý mùa vụ, nhật ký điện tử. Tổ chức các lớp dạy về thương mại điện tử, cách bán hàng qua sàn nông sản điện tử.
Đồng thời, thí điểm các cánh đồng thông minh, trang trại, gia trại số, chuỗi nông sản số hóa, giúp nông dân “thấy tận mắt, làm theo”. Đào tạo tư duy “làm theo đơn đặt hàng” thay vì “làm trước bán sau” để hướng đến phát triển bền vững.
