Lời giải cho “đám mây” bụi trấu
Ở ngôi làng nơi Pooja Pal sinh ra, những chiếc máy tuốt lúa hoạt động hằng ngày nhả ra những “đám mây” bụi trấu dày đặc. Không gian sống bị ảnh hưởng nặng nề tới mức các bạn cùng lớp Pooja cũng thường xuyên ho dữ dội trong giờ học. Chính việc tiếp xúc bụi trấu gây tổn hại nghiêm trọng cho hệ hô hấp, dẫn đến viêm phế quản mạn tính, hen suyễn, suy giảm chức năng phổi... Thậm chí, các hạt bụi siêu mịn có thể xâm nhập sâu vào phổi, gây viêm nhiễm, tổn thương các mô phổi, thậm chí có thể đi vào máu, ảnh hưởng đến tim và hệ tuần hoàn.
“Khung cảnh bụi trấu mờ mịt cứ bám vào tâm trí tôi. Nó không ổn chút nào. Tôi luôn tự hỏi bản thân mình: Có thể làm gì đó để ngăn chặn tình trạng này không?”, Pooja chia sẻ.
Với sự tò mò cùng quyết tâm hành động vì những người chung quanh, Pooja “vào cuộc”. Dù không có phòng thí nghiệm hiện đại, cô nữ sinh lớp 8 vẫn miệt mài học hỏi từ những người thợ hàn trong làng cũng như sự hướng dẫn tận tình từ giáo viên khoa học của mình. Cô tận dụng những tấm thiếc cũ và các vật liệu dễ tìm, nhằm chế tạo một chiếc máy tuốt lúa mới “sạch” hơn.
“Tại sao em lại làm việc này? Em sẽ được gì từ đống sắt vụn kia? Người dân trong làng đã nhiều lần chê cười nhưng tôi nhất quyết bỏ ngoài tai. Tôi đã quyết tâm làm và sẽ kiên trì tiếp tục tới khi có kết quả", Pooja nhớ lại.
Sau vô số lần thử nghiệm và thất bại, nguyên mẫu mới đã ra đời. Từ lúc nghiên cứu tới khi vận hành trơn tru, chiếc máy đã ngốn tới 3.000 rupee (gần 900 nghìn đồng) - số tiền lớn với gia đình Pooja.
Đó là một cỗ máy nhỏ gọn nhưng hiệu quả, hoạt động dựa trên một nguyên lý thông minh: Sử dụng một khoang chứa nước để giữ lại các hạt trấu, thay vì thải chúng ra không khí. Chuyển động quay của máy sẽ hút bụi và trấu vào khoang chứa, nơi các hạt này bị nước giữ lại và lắng xuống. Một giải pháp an toàn hơn, sạch hơn, không tiêu tốn thêm điện hay nhiên liệu, mà vẫn mang lại lợi ích kép cho sức khỏe của dân làng và môi trường.
Vượt khó từ mái nhà tranh
Pooja lớn lên trong một gia đình có năm anh em. Bố của Pooja - ông Puttilal, là một công nhân làm công nhật. Mẹ em - bà Sunila Devi làm trong bếp ăn tại một trường công lập. Cả gia đình sống trong một ngôi nhà vách đất mong manh làm từ bùn và rơm. Suốt nhiều năm, nơi đây không hề có điện. Tuổi thơ của Pooja được thắp sáng bởi ánh đèn dầu leo lét. Song, giữa muôn vàn thiếu thốn, nơi sự sống còn luôn là ưu tiên hàng đầu với mọi người, bố mẹ Pooja vẫn tin rằng, giáo dục là con đường duy nhất để thoát nghèo.
Pooja lớn lên trong một gia đình có năm anh em. Bố của Pooja - ông Puttilal, là một công nhân làm công nhật. Mẹ em - bà Sunila Devi làm trong bếp ăn tại một trường công lập. Cả gia đình sống trong một ngôi nhà vách đất mong manh làm từ bùn và rơm. Suốt nhiều năm, nơi đây không hề có điện. Tuổi thơ của Pooja được thắp sáng bởi ánh đèn dầu leo lét. Song, giữa muôn vàn thiếu thốn, nơi sự sống còn luôn là ưu tiên hàng đầu với mọi người, bố mẹ Pooja vẫn tin rằng, giáo dục là con đường duy nhất để thoát nghèo.
"Tôi từng học bài bằng đèn dầu. Sau này, chúng tôi dùng bóng đèn chạy bằng pin. Bố mẹ luôn nói: Chúng ta có thể ăn ít hơn, nhưng các con phải nỗ lực học tập, vì điều đó sẽ giúp các con thay đổi cuộc sống", Pooja chia sẻ.
Lời khuyên đó đã trở thành kim chỉ nam và không ngừng thắp sáng giấc mơ cho cô gái trẻ. Không những vậy, thầy giáo khoa học Rajiv Srivastav cũng nhìn thấy tiềm năng ở cô học trò nhỏ. Ông không ngừng giúp đỡ Pooja trong quá trình chế tạo, và sau đó đã giúp em gửi dự án của mình đến chương trình Inspire-Manak, một sáng kiến của Bộ Khoa học và Công nghệ Ấn Độ nhằm ươm mầm các tài năng khoa học tương lai.
Vượt qua hàng nghìn bài dự thi, sáng chế máy tuốt lúa không bụi của Pooja đã được vinh danh là một trong 60 công trình xuất sắc nhất toàn quốc năm 2023. Pooja là cá nhân hiếm hoi đến từ bang Uttar Pradesh. Bất ngờ hơn cả, sáng chế của em cũng tiếp tục được chọn tham gia chương trình trao đổi khoa học quốc tế danh giá của Trung học Khoa học Sakura tại Nhật Bản vào năm 2025.
Cô học sinh nghèo không thể tin rằng có ngày mình sẽ rời khỏi huyện Barabanki để đặt chân tới Tokyo, được thuyết trình trước các nhà khoa học và bạn bè cùng trang lứa xuất sắc đến từ khắp nơi trên thế giới. Chuyến đi mang đến những trải nghiệm khó quên, và những khai mở đầy tính thức tỉnh. “Em vẫn nhớ như in hình ảnh người tài xế xe buýt ân cần chuẩn bị sẵn ô cho từng học sinh khi trời mưa. Ở Nhật Bản, mọi thứ đều rất ngăn nắp, rất tôn trọng. Cảm giác thật đặc biệt!”, Pooja kể.
Thắp sáng tương lai
Trở về từ Nhật Bản, Pooja Pal không còn là cô bé rụt rè trước đó. Em bước tiếp với sự tự tin của một nhà khoa học trẻ được thế giới công nhận, cùng một mục tiêu rõ ràng: “Sau khi tốt nghiệp lớp 12, tôi muốn khởi nghiệp kinh doanh nhỏ. Bằng cách đó, tôi có thể tự trang trải học phí đại học và giúp đỡ bố mẹ về mặt tài chính. Hơn thế, tôi muốn phát triển nhiều chiếc máy hữu ích hơn để những người từng coi thường chúng tôi thấy được tiềm năng đích thực mà khoa học có thể mang đến cho cuộc sống”.
Câu chuyện của Pooja chứng minh: Nghiên cứu và các phát minh không nhất thiết phải bắt nguồn từ những phòng thí nghiệm đắt tiền, mà đến từ khả năng quan sát tinh tế, tấm lòng đồng cảm cũng như quyết tâm. Chiếc máy tuốt lúa không bụi là thí dụ điển hình cho mô hình đổi mới tiết kiệm, khẳng định rằng các giải pháp chi phí thấp cũng hoàn toàn có thể mang lại tác động lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp toàn cầu.
Hành trình của Pooja còn cho thấy tầm quan trọng của những nỗ lực giáo dục trong gia đình ở vùng nông thôn. Đặc biệt, việc tin tưởng và trao cơ hội tiếp cận STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) cho các nữ sinh hoàn toàn có thể tạo nên sự khác biệt, thông qua việc trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết, thúc đẩy tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề và củng cố lòng tự tin. Đây cũng là thí dụ điển hình về thành quả thực tế khi trẻ em được bảo đảm sự bình đẳng về cơ hội, cũng như không phân biệt giới tính trong giáo dục.
Nhưng trên hết, có lẽ, Pooja là một ẩn dụ: Chỉ cần trái tim đầy tình yêu thương cùng ý chí kiên định, bất cứ ai cũng có khả năng đóng góp những điều ý nghĩa cho cuộc đời.
