Tuy nhiên cũng đặt ra nhiều khó khăn, thách thức đối với công tác bảo vệ an ninh Tổ quốc trên KGM, an ninh mạng (ANM), an ninh dữ liệu quốc gia... Nhân Ngày ANM Việt Nam và kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân, Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) chia sẻ với phóng viên Báo Nhân Dân chung quanh vấn đề này.
ANM đang trở thành một yêu cầu, cấu phần không thể thiếu trong tiến trình phát triển đất nước, thưa Thiếu tướng?
ANM là tuyến phòng thủ không thể thiếu để bảo vệ chủ quyền số và bảo đảm trật tự xã hội trên KGM. Các cuộc tấn công mạng xuyên quốc gia, hành vi đánh cắp dữ liệu, làm tê liệt hệ thống thông tin, hay thao túng dư luận… gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhiều quốc gia. Thông tin sai lệch, xuyên tạc hay các hoạt động kích động trên mạng có thể dễ dàng lan truyền, gây chia rẽ xã hội, mất ổn định chính trị. Trong thế giới ngày càng vận hành bằng dữ liệu, ANM trở thành năng lực cốt lõi quốc gia, bệ đỡ vững chắc cho sự phát triển.
KGM giờ đây không chỉ là môi trường thông tin, mà là không gian sống thứ hai của xã hội hiện đại - nơi con người học tập, lao động, tương tác và hình thành các quan hệ xã hội mới, với nhiều tiện ích. Ngay ở vùng sâu vùng xa, đường sá xa xôi cách trở, người dân ở nhà khai hồ sơ trực tuyến vẫn làm được thủ tục hành chính, tới cơ sở y tế có thể được khám chữa bệnh từ xa, tiếp cận kiến thức kịp thời thông qua các khóa đào tạo trực tuyến, thưởng thức các chương trình nghệ thuật phát trực tiếp qua mạng. Qua KGM, các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng truyền tải rộng khắp và nhanh nhất, đầy đủ nhất đến với từng người dân, đồng thời mỗi người có thể tham gia giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, tạo động lực để mỗi cán bộ công chức nêu cao tinh thần trách nhiệm, phục vụ người dân tốt hơn. Thông qua các nền tảng trên KGM, nhu cầu tìm hiểu, chia sẻ thông tin của người dân, những vấn đề xã hội đang quan tâm được nắm bắt, từ đó giúp điều chỉnh kịp thời hoạt động quản trị xã hội.
Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương đúng đắn, kịp thời để bảo vệ chủ quyền số và an toàn thông tin quốc gia. Các chiến lược ANM quốc gia được triển khai đồng bộ. Các hạ tầng thông tin trọng yếu được bảo vệ an toàn. Việt Nam tích cực đóng góp kiến tạo một trật tự số nhân văn và công bằng cho cả cộng đồng quốc tế.
Xin đồng chí chia sẻ về vai trò bảo đảm ANM đồng hành triển khai thực hiện bốn Nghị quyết trụ cột đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới?
Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị xác định rõ bảo đảm chủ quyền quốc gia trên KGM; bảo đảm ANM, an ninh dữ liệu, an toàn thông tin của tổ chức và cá nhân là yêu cầu xuyên suốt, không thể tách rời trong quá trình phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Khi vận hành trên môi trường số, đặc biệt là tích hợp, liên thông hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của các cơ quan Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc từ Trung ương đến địa phương thành một hệ thống chung, vấn đề bảo đảm an ninh, an toàn mạng càng đặt ra cấp thiết. Cùng với đó, cần phát triển công nghiệp an ninh, trong đó tập trung nghiên cứu, phát triển các sản phẩm, ứng dụng về ANM, tiến tới tự chủ, cung cấp, xuất khẩu cho các quốc gia khác.
KGM không có khoảng cách và biên giới, đối tượng ở nước này có thể thực hiện hành vi tấn công nước khác. Duy trì và ổn định hệ thống mạng toàn cầu là huyết mạch để các quốc gia có thể vận hành và kết nối với nhau trên môi trường KGM. Trong hợp tác quốc tế, một trong những vấn đề quan tâm là hợp tác về an ninh và ANM được đặt lên hàng đầu.
Khi khoa học công nghệ phát triển, song hành với đó là bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin thì việc xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp luật, hành lang pháp lý đủ mạnh, đặc biệt là lĩnh vực mới như: công nghệ KGM, trí tuệ nhân tạo AI; phát minh trong đời sống 3D, công nghệ thực tế ảo, thực tế tăng cường; công nghệ Blockchain... cũng là yêu cầu đặt ra. Cùng với cơ chế chính sách và các quy định kỹ thuật ban hành phù hợp với thực tiễn số hóa, bảo đảm chặt chẽ, khả thi, đồng bộ và có tính dự báo cao, cần chủ động xây dựng các quy phạm đạo đức trên KGM.
Kinh tế tư nhân đóng vai trò quan trọng phát triển đất nước, do đó cần huy động và phát huy vai trò của các doanh nghiệp về công nghệ thông tin, khoa học công nghệ, ANM trong tạo dựng các hệ sinh thái an toàn, tạo động lực cho các doanh nghiệp chung tay góp sức.
Ngày ANM Việt Nam là dịp tăng cường nhận thức cho người dân, tập hợp, quy tụ những cá nhân, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước chung tay bảo vệ môi trường KGM an toàn và lành mạnh. Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng vẫn phải tiến hành thường xuyên, liên tục?
Đúng vậy. Phải hình thành và nuôi dưỡng văn hóa ANM - nơi mỗi công dân số đều có trách nhiệm với hành vi của mình, tôn trọng cộng đồng và góp phần gìn giữ KGM quốc gia an ninh, an toàn, nhân văn, đáng tin cậy. Đẩy mạnh phong trào “Bình dân học vụ số”, trang bị kiến thức, kỹ năng cho học sinh, sinh viên để bảo vệ bản thân, đồng thời là cầu nối chia sẻ với người thân trong gia đình nâng cao nhận thức, đề cao cảnh giác trước những thông tin xấu độc, tích cực xây dựng xã hội số văn minh. Tập trung tuyên truyền đúng đối tượng, phù hợp độ tuổi, trình độ và năng lực tiếp cận, chú trọng những người thường xuyên tham gia trên KGM, các đối tượng yếu thế có nguy cơ bị tội phạm mạng lợi dụng. Từng bước hình thành thế trận an ninh nhân dân trên KGM vững chắc, thúc đẩy sự tham gia chủ động, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.
Bảo vệ an ninh Tổ quốc trên KGM đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Vậy cần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về ANM như thế nào nhằm đáp ứng kịp thời đòi hỏi từ thực tiễn?
Chủ quyền số chính là biên giới mới của quốc gia. Trong kỷ nguyên số hóa toàn cầu, xây dựng KGM quốc gia an toàn, tin cậy là yêu cầu chiến lược và sứ mệnh cấp thiết của mọi cấp, mọi ngành, toàn dân. Quốc hội đã thông qua Luật Dữ liệu, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật ANM 2018 sẽ được sửa đổi bổ sung là những nền tảng pháp lý tạo điều kiện vững chắc cho công tác bảo vệ an ninh Tổ quốc trên KGM.
Trong bối cảnh thách thức gia tăng, tội phạm mạng ngày càng tinh vi, nguy cơ mất an toàn dữ liệu cá nhân, lộ lọt bí mật nhà nước, và đặc biệt là sự lợi dụng KGM để chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao đối với bảo vệ ANM. Các lực lượng chuyên trách của các bộ, ngành bảo đảm ANM đã nỗ lực giữ môi trường KGM trong sạch và phát huy hiệu quả tốt nhất để phục vụ đời sống nhân dân và phát triển kinh tế-xã hội đất nước, tuy nhiên cần tiếp tục được đào tạo, bồi dưỡng để luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, am hiểu chuyên môn sâu, làm chủ công nghệ, phát hiện nhanh, ứng phó linh hoạt, chủ động ngăn chặn, xử lý kịp thời mọi nguy cơ, hành vi xâm phạm. Cùng với đó, tiếp tục phát triển các năng lực phòng thủ sâu, kiến trúc an toàn đa tầng và hệ thống giám sát thông minh, để tạo nên lá chắn vững chắc bảo vệ KGM quốc gia; xây dựng những công cụ đủ sức cảnh báo, phản ứng và phản công khi cần thiết - trên cơ sở pháp lý rõ ràng, minh bạch và có trách nhiệm.
Lực lượng ANM Bộ Công an đã khẳng định vai trò nòng cốt, xung kích trong bảo đảm an toàn KGM, tích cực tham mưu với Đảng, Nhà nước ban hành và lãnh đạo thực hiện các chủ trương, chiến lược về ANM. Theo Thiếu tướng, cần chú trọng những giải pháp gì để bảo vệ vững chắc an ninh Tổ quốc trên KGM trong bối cảnh mới?
Khoa học công nghệ phát triển rất nhanh đòi hỏi mỗi cán bộ chiến sĩ nhanh chóng thích nghi, cập nhật thường xuyên kiến thức mới, phương pháp, công cụ mới trong bảo đảm ANM. Cục phối hợp với Hiệp hội An ninh mạng quốc gia xây dựng liên minh chống tấn công mạng, huy động các tập đoàn, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin, về an ninh, an toàn mạng, bảo mật, xây dựng hệ thống giám sát, điều hành cùng tham gia bảo vệ, phòng thủ và giải quyết, khắc phục trong trường hợp xảy ra sự cố lớn liên quan đến ANM của quốc gia; ứng phó, ngăn chặn các nguy cơ mất ANM, xung đột, chiến tranh mạng có thể xảy ra.
Thời điểm chuẩn bị vận hành chính quyền địa phương hai cấp đặt ra nhiều vấn đề như công tác bàn giao trang thiết bị, tài liệu, chuyển giao công việc của những người đảm trách công tác liên quan đến hệ thống trọng yếu, hệ thống điều hành có thể phát sinh sơ hở để các thế lực thù địch, tội phạm mạng lợi dụng KGM xâm phạm an ninh trật tự. Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã khẩn trương rà soát toàn bộ lỗ hổng có khả năng bị xâm nhập, tấn công, tư vấn kịp thời cho lãnh đạo các tỉnh, thành phố triển khai đồng bộ các giải pháp chủ động phòng ngừa, củng cố hệ thống kết hợp đôn đốc, kiểm tra, do đó bảo đảm chỉ huy, điều hành thông suốt, vận hành trơn tru, an toàn, không gián đoạn.
Năm 2025, diễn ra nhiều sự kiện kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, tổ chức đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng. Dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã xây dựng các kế hoạch, triển khai phương án nghiệp vụ bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống mạng trọng yếu quốc gia - huyết mạch trong công tác lãnh đạo, chỉ huy; phát động toàn dân, nhất là những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội khơi dậy lòng yêu nước, khát khao cống hiến, lan tỏa tinh thần đoàn kết, cùng chung tay đóng góp xây dựng đất nước.
Trong thời gian tới, Cục tiếp tục thực hiện tốt trọng trách bảo vệ chủ quyền số của quốc gia, bảo vệ an ninh dữ liệu của quốc gia trên KGM, chung tay xây dựng một xã hội có trật tự và an toàn thông tin.
Xin cảm ơn đồng chí.
