Báo quốc tế: Hội đồng Nobel “quên” GS Cullis trong giải Y Sinh 2023

Được cả thế giới biết đến với Giải thưởng Chính VinFuture 2021 nhờ nghiên cứu đột phá về vaccine mRNA ngừa Covid-19, cùng với Giáo sư Karikó và Giáo sư Weissman, nhưng Giáo sư Pieter Cullis lại bất ngờ bị Hội đồng Nobel “bỏ quên” khi trao giải Y Sinh 2023.
Giáo sư Pieter Cullis đã tạo ra hệ thống đưa thành phần mRNA hoạt động của vaccine vào tế bào người. (Ảnh: BIV)
Giáo sư Pieter Cullis đã tạo ra hệ thống đưa thành phần mRNA hoạt động của vaccine vào tế bào người. (Ảnh: BIV)

Giới khoa học đánh giá, không có Giáo sư Cullis sẽ khó có thể có vaccine mRNA vào thời điểm cam go nhất của nhân loại 3 năm về trước.

Hội đồng Nobel tại Thụy Điển cuối tuần qua (giờ địa phương) đã công bố những người đoạt giải năm 2023 ở hạng mục Y Sinh. Chủ nhân giải thưởng danh giá gồm Katalin Karikó và Drew Weissman (Đại học Pennsylvania, Mỹ).

Đối với nhiều người trong cộng đồng Khoa học Sự sống, việc Giáo sư Karikó (người Hungary) và Giáo sư Weissman (người Mỹ) giành được giải thưởng lớn không phải là điều ngạc nhiên. Điều khó hiểu là cộng sự của họ, Giáo sư Pieter Cullis (quốc tịch Canada), đồng tác giả của công nghệ vaccine mRNA, không được xướng tên là người chiến thắng.

Bộ ba Karikó, Weissman và Cullis đã cùng tạo ra phát minh mang tính đột phá, đó là công nghệ mRNA - nền tảng mà Pfizer và BioNTech sử dụng cho sản xuất vaccine Covid-19, giúp cứu sống hàng triệu người khỏi đại dịch.

Lĩnh vực nghiên cứu chính của Giáo sư Karikó và Giáo sư Weissman là thiết kế RNA thông tin (mRNA), thành phần hoạt chất trong vaccine Covid-19. Trong khi đó, vai trò của Giáo sư Cullis là nghiên cứu ra các hạt nano lipid (LNP), được xem là công nghệ để đưa vaccine mRNA vào cơ thể người.

“Tôi cho rằng Hội đồng Nobel đã nghĩ rằng công nghệ này đã có từ lâu nhưng thật không may, họ không hoàn toàn hiểu rằng hệ thống phân phối này thực sự rất mới, cần thiết và là hệ thống duy nhất có thể đưa mRNA vào tế bào cơ thể người”, Mick Hope, người từng cộng tác với Giáo sư Cullis từ những năm 1970, nói.

Sự bỏ sót có thể đã xảy ra vì quy trình trao giải Nobel là các nhà khoa học phải được đề cử bởi những người đủ điều kiện. Người đề cử Giáo sư Karikó và Giáo sư Weissman cho Nobel Y sinh 2023 có thể chưa đánh giá đầy đủ vai trò đóng góp thiết yếu của Giáo sư Cullis trong việc khai sinh vaccine mRNA.

Trước đây, bộ ba Karikó, Weissman và Cullis từng cùng được trao các giải thưởng lớn như Giải thưởng Hoàng tử Mahidol của Thái Lan về y học, trị giá 100.000 USD. Cả ba cũng được vinh danh ở hạng mục Giải thưởng Chính VinFuture của Việt Nam trị giá 3 triệu USD.

Họ cũng giành được Giải thưởng của Quỹ Gairdner (Canada) trị giá 100.000 USD, Giải thưởng Tang của Đài Loan (Trung Quốc) trị giá 1,7 triệu USD và khoản tài trợ 350.000 USD cho việc nghiên cứu trong tương lai.

Các doanh nhân và nhà đầu tư lâu năm trong lĩnh vực Khoa học Sự sống ở British Columbia luôn tin rằng GS Cullis nhất định sẽ được trao giải thưởng Nobel vì ông hoàn toàn xứng đáng.

Ali Tehrani, người sáng lập Zymeworks, một trong những công ty công nghệ sinh học lớn nhất Canada, và hiện là đối tác của quỹ đầu tư mạo hiểm Amplitude Ventures, khẳng định: “Vấn đề không phải là liệu Giáo sư Cullis có được nhận giải Nobel hay không mà chỉ là nhận khi nào”.

Hiện Giáo sư Cullis chưa lên tiếng về vấn đề này.

Giáo sư Pieter R. Cullis FRSC là Giám đốc Viện Khoa học Sự sống tại Đại học British Columbia (UBC).

Trong sự nghiệp nghiên cứu, Giáo sư Cullis được giới khoa học toàn cầu biết đến thông qua thành tựu đột phá trong việc khởi tạo, tải và định hướng mục tiêu cho các hệ thống hạt nano lipid (LNP) để đưa vào tĩnh mạch các loại thuốc phân tử nhỏ và thuốc đại phân tử như RNA can thiệp nhỏ (siRNA).

Công trình này đã đóng góp cho 3 loại thuốc được các cơ quan quản lý ở Mỹ và châu Âu chấp thuận để điều trị ung thư và các biến chứng.

Đặc biệt, thành quả nghiên cứu trong suốt 25 năm của Giáo sư Cullis về LNP đã giúp rút ngắn quá trình phát triển vaccine Covid-19 từ vài năm xuống chỉ còn vài tháng, mở ra hy vọng cứu sống hàng trăm triệu người trên thế giới trong đại dịch.

Với nghiên cứu đột phá này, ông cùng với Giáo sư Karió và Giáo sư Weissman đã được VinFuture - một trong những giải thưởng khoa học công nghệ toàn cầu có giá trị lớn nhất - vinh danh với Giải thưởng Chính năm 2021, trị giá 3 triệu USD.

Có thể bạn quan tâm

Giải thưởng Chính VinFuture 2025 đã được trao cho Tiến sĩ Douglas R Lowy, Tiến sĩ John T Schiller, Tiến sĩ Aimée R Kreimer và Giáo sư Maura Gillison – Vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Công nghệ đột phá: Một liều vaccine phòng nhiều bệnh ung thư

HPV không chỉ gây ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, mà còn gây ra các bệnh nguy hiểm khác như ung thư hậu môn, cũng như các bệnh ảnh hưởng đến nam giới. Thành tựu nghiên cứu vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra đã và đang giúp thế giới giải quyết các vấn đề của toàn nhân loại.

Bên lề Đại hội, các đại biểu tham quan gian hàng của Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco).

Doanh nghiệp khoa học-công nghệ: Củng cố nội lực để bứt phá

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức, với những đột phá mạnh mẽ về trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, cộng đồng doanh nghiệp khoa học-công nghệ đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới tư duy, tái cấu trúc nguồn lực và đầu tư chiều sâu để tạo ra năng lực cạnh tranh mới.

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo không chỉ là khung pháp lý cho một công nghệ mới mà là bước đi chiến lược giúp Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội của kỷ nguyên số. Khi được ban hành, luật sẽ tạo nền tảng để AI phát triển an toàn nhân văn và hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Các diễn giả trao đổi tại Diễn đàn. (Ảnh: Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài)

Thúc đẩy hợp tác khoa học-công nghệ, kinh tế xanh và chuyển đổi số vì tương lai bền vững

Diễn đàn Tây Australia -Việt Nam “Tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ vì tương lai bền vững” là cơ hội để lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam và Australia chia sẻ tầm nhìn, tăng cường hiểu biết và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khoa học-công nghệ, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số.

Đại biểu tham dự hội thảo.

Vĩnh Long: Phối hợp chuyển giao ứng dụng khoa học-công nghệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội

Chiều 4/12, Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ tại miền nam phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ Vĩnh Long tổ chức Hội thảo với chủ đề “Phối hợp giữa Bộ Chủ trì Chương trình Khoa học-công nghệ cấp quốc gia với các địa phương trong chuyển giao ứng dụng kết quả nghiên cứu phục vụ phát triển kinh tế- xã hội khu vực phía nam”.

Ảnh minh họa.

Cảnh báo chiến dịch ‘Hanoi Thief’ tấn công mạng doanh nghiệp Việt Nam

Hàng loạt email giả mạo hồ sơ xin việc, đính kèm tệp “Le Xuan Son CV.zip”, được gửi đến các doanh nghiệp lớn, nhỏ tại Việt Nam. Đây là lớp vỏ ngụy trang cho chiến dịch tấn công mạng mang tên Hanoi Thief, với mục tiêu xâm nhập mạng nội bộ, chiếm quyền hệ thống và đánh cắp dữ liệu khách hàng, bí mật doanh nghiệp.

Toàn cảnh tọa đàm.

Những nghiên cứu mới hỗ trợ ngành nông nghiệp giảm phát thải, chăn nuôi bền vững

Các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, bao gồm việc áp dụng công nghệ gene, hệ vi sinh vật, nông nghiệp chính xác, AI và IoT để cải thiện năng suất, giảm hóa chất và phát thải, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu vừa được giới thiệu tại tọa đàm “Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm”.