Nigeria chọn người ngồi “ghế nóng”

Tổng thống Nigeria, ông Bola Tinubu vừa đề cử luật sư Ola Olukoyede vào vị trí Chủ tịch Ủy ban Tội phạm kinh tế và tài chính (EFCC), cơ quan chịu trách nhiệm chống tham nhũng của nước này. Chiếc “ghế nóng” này đang là tâm điểm chú ý tại Nigeria vì mới bốn tháng trước, người đứng đầu EFCC khi đó là ông Abdulrasheed Bawa đã bị bắt giữ với cáo buộc tham nhũng.
0:00 / 0:00
0:00
Luật sư Ola Olukoyede. Ảnh: CNN
Luật sư Ola Olukoyede. Ảnh: CNN

Theo Thông tấn xã Nigeria (NAN), sau khi được Tổng thống Tinubu phê duyệt, quyết định đề cử Chủ tịch EFCC cần được gửi đến Quốc hội nước này xem xét. Nếu được Thượng viện thông qua, ông Olukoyede sẽ nắm quyền điều hành cơ quan chống tham nhũng của đất nước Bắc Phi. Trước nạn tham nhũng, hối lộ có chiều hướng tăng mạnh những năm vừa qua, giới chức Nigeria đã đặt mục tiêu coi đây là nhiệm vụ hàng đầu và EFCC được giao trách nhiệm điều tra, truy tố bất cứ trường hợp sai phạm nào.

Theo thông cáo báo chí của EFCC, ông Olukoyede là luật sư với hơn 22 năm kinh nghiệm và là chuyên gia pháp lý hàng đầu trong lĩnh vực quản lý gian lận, tình báo doanh nghiệp. Ông cũng có nhiều hoạt động đáng chú ý trong thời gian làm việc tại EFCC, từng giữ chức vụ Cố vấn trưởng cho Chủ tịch điều hành (nhiệm kỳ 2016-2018) và Thư ký Ủy ban (nhiệm kỳ 2018-2023). NAN đưa tin, ông Olukoyede đáp ứng yêu cầu theo luật định để được bổ nhiệm làm Chủ tịch EFCC với nhiệm kỳ là bốn năm có thể gia hạn.

Việc bổ nhiệm ông Olukayode diễn ra bốn tháng sau khi người tiền nhiệm của ông ở EFCC là Abdulrasheed Bawa bị đình chỉ chức vụ. Sau đó, Bộ Nội vụ Nigeria (DSS) đã bắt giữ ông Bawa để phục vụ điều tra về các cáo buộc tham nhũng. Trong những năm gần đây, hàng loạt quan chức cấp cao của Nigeria đã vướng vòng lao lý, trong đó có Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nigeria (CBN) Godwin Emefiele, bị cáo buộc nhận hối lộ trong thời gian tại nhiệm. Ngoài ra, cựu Bộ trưởng Dầu mỏ nước này là ông Diezani Alison-Madueke bị buộc tội nhận hối lộ dưới hình thức tiền mặt, xa xỉ phẩm, các chuyến bay trên máy bay tư nhân và tài sản đắt tiền ở Anh để đổi lấy những hợp đồng dầu mỏ.

Vụ án liên quan ông Diezani Alison-Madueke là một trong những án tham nhũng lớn nhất từng được phát hiện ở đất nước xuất khẩu dầu mỏ số một châu Phi. Nigeria cũng đang đối mặt hàng loạt thách thức về kinh tế trong những năm gần đây, như đồng nội tệ mất giá, giá cả hàng hóa tăng và nạn tham nhũng tràn lan.

Tham nhũng được xem là “căn bệnh trầm kha” đã hoành hành ở Nigeria suốt một thời gian dài. Tình trạng hối lộ, tham ô, quan liêu, cửa quyền và các hoạt động rửa tiền phi pháp của quan chức nhà nước đã ngấm sâu vào cơ cấu xã hội, gây khó khăn cho các doanh nghiệp hoạt động và đầu tư trong nước. Năm 2002, Chính phủ Nigeria thành lập EFCC với mục tiêu điều tra, truy tố và chịu trách nhiệm giám sát toàn bộ các vụ án tham nhũng và tội phạm tài chính. Từ đó tới nay, vị trí Chủ tịch EFCC đã nhiều lần thay đổi giữa nhiệm kỳ vì vướng phải cáo buộc tham nhũng hoặc bao che, thiếu trách nhiệm.

Tới nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Bola Tinubu đã cam kết quyết tâm quét sạch tệ nạn và làm trong sạch chính phủ, nhằm cải thiện tốc độ tăng trưởng kinh tế đang gặp khó khăn hiện nay. Trong bối cảnh đó, cải cách thể chế, tăng cường phòng, chống tham nhũng được xem là trụ cột trọng tâm trong chương trình nghị sự về đổi mới kinh tế của ông Tinubu. Những cải cách kinh tế sâu rộng này lại càng đặt ra thách thức lớn cho cơ quan hàng đầu là EFCC khi phải đứng trước yêu cầu tái cơ cấu và tăng cường hiệu quả giám sát.

Trong các bài phát biểu trước đây, Tổng thống Tinubu đã nhiều lần giao trọng trách cho ban lãnh đạo mới của EFCC, phải chứng minh và thể hiện sự tin tưởng khi được chính phủ trao cho một nhiệm vụ quốc gia quan trọng. Quốc gia xuất khẩu dầu lớn nhất châu Phi cũng được kỳ vọng sẽ đạt nhiều tiến bộ trong cuộc chiến chống tham nhũng, vì vậy dư luận Nigeria hy vọng việc bổ nhiệm người mới ngồi “ghế nóng” sẽ giúp EFCC hoạt động minh bạch và hiệu quả hơn trong thời gian tới.