Những chủ nhân mới của “Nobel Xanh”

Nhà khoa học người Tây Ban Nha Teresa Vicente, giúp “giải cứu” đầm nước mặn lớn nhất châu Âu, vừa được vinh danh trong số những người đoạt giải “Môi trường Goldman” năm nay. Giải thưởng được ví như “Nobel Xanh”, vinh danh những nhà nghiên cứu, nhà hoạt động vì nỗ lực bảo vệ thiên nhiên trên khắp thế giới.
0:00 / 0:00
0:00
GS Teresa Vicente là một trong những người nhận giải “Nobel Xanh”. Ảnh: CNN
GS Teresa Vicente là một trong những người nhận giải “Nobel Xanh”. Ảnh: CNN

GS Teresa Vicente Giménez là Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu hợp tác và phát triển (CECODE) của Trường đại học Murcia (Tây Ban Nha). Bà sinh ra và lớn lên ở thành phố Murcia, phía đông nam Tây Ban Nha, là nơi có vùng đầm ngập mặn Mar Menor lớn nhất châu Âu. Từ một vùng đất ngập nước được ví là “viên ngọc xanh” về đa dạng sinh học, song tình trạng khai thác quá mức và xả chất thải nông nghiệp suốt hàng chục năm qua đã khiến khu vực này bị ô nhiễm nghiêm trọng. Theo AP, đỉnh điểm là vào năm 2019, hiện tượng cá chết hàng loạt đã được coi là một thảm họa môi trường của Tây Ban Nha.

Khi đó, bà Vicente đang làm nghiên cứu về chính sách bảo vệ tài nguyên thiên nhiên tại Trường đại học Reading ở Anh. Sau khi nhận thấy tình hình nguy cấp của vùng ngập mặn ở quê hương, bà đã khởi xướng chiến dịch hành động nhằm bảo vệ hệ sinh thái Mar Menor. Năm 2020, nhóm hành động do bà Vicente dẫn đầu đã giúp biên soạn và lần đầu trình lên Quốc hội Tây Ban Nha một dự luật kêu gọi bảo vệ Mar Menor. Dù trải qua một thời gian dài giãn cách vì dịch Covid-19, song dự luật vẫn nhận được sự quan tâm và ủng hộ của hàng nghìn tình nguyện viên trên khắp Tây Ban Nha.

Đầu năm 2022, dự luật bảo vệ vùng ngập mặn Mar Menor đã được Quốc hội Tây Ban Nha thông qua. Nhờ đó, người dân và các nhà quản lý địa phương có căn cứ pháp lý và được trao quyền để tham gia bảo tồn, khắc phục thiệt hại đối với “viên ngọc xanh” quý giá này. Vicente cho biết: “Rất nhiều người Tây Ban Nha đã tham gia ký tên kêu gọi bảo vệ Mar Menor, dừng những tác động tiêu cực với môi trường ở khu vực này. Mọi người hiểu rằng, họ là một phần của hệ sinh thái đó và rất hào hứng với ý tưởng có thể bảo tồn đa dạng sinh học, cũng là bảo vệ quyền lợi của mình”.

“Chúng tôi đã chứng kiến nhiều đóng góp, ủng hộ của cộng đồng cho đầm ngập mặn Mar Menor, mỗi sự ủng hộ đó là một phép màu để hồi sinh khu vực đa dạng sinh học này”, bà Vicente nói thêm. Với những đóng góp cho sự tiên phong của mình, GS Vicente là một trong 7 người đoạt giải Môi trường Goldman năm 2024, hay còn gọi là “Nobel Xanh”. Giải Môi trường Goldman do hai nhà từ thiện người Mỹ Richard và Rhoda H.Goldman thành lập vào năm 1989, với tiêu chí vinh danh những người đã có đóng góp tích cực và rõ rệt nhằm bảo vệ và cải thiện môi trường cho cộng đồng.

GS Vicente cho biết: “Giải thưởng thể hiện sự công nhận quốc tế rằng, chúng ta đang đứng trước một giai đoạn mới, khi con người hiểu mình là một phần của tự nhiên. Giải thưởng đã công nhận nỗ lực của mỗi người dân địa phương để bảo vệ đầm ngập mặn Mar Menor, cũng là sự đóng góp cho sự bảo tồn đa dạng sinh học toàn cầu”. Năm nay, giải Môi trường Goldman đã nhận được hơn 100 đề cử là các nhà hoạt động môi trường trên khắp thế giới. Trong đó, ban tổ chức đã lựa chọn ra bảy cá nhân có tác động lan tỏa rộng rãi tới cộng đồng để trao giải.

Những người đoạt giải khác làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như truyền thông, quan trắc môi trường hoặc là người dân địa phương đã nói lên tiếng nói bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Ông Marcel Gomes, Thư ký điều hành tổ chức truyền thông phi lợi nhuận Repórter Brasil, đã tổ chức chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức về nạn phá rừng trái phép ở Brazil; nhà hoạt động người Australia, Murrawah Maroochy Johnson đã ngăn chặn nạn xâm lấn khu bảo tồn thiên nhiên, cùng các nhà hoạt động tích cực khác đến từ Ấn Độ, Mỹ, Nam Phi.

Theo ông Michael Sutton, Giám đốc điều hành của Quỹ Môi trường Goldman, những người chiến thắng đã góp phần nâng cao nhận thức và hành động bảo vệ môi trường, hướng tới những mục tiêu phát triển bền vững và vì vậy có đóng góp mang ý nghĩa toàn cầu.