Tháng 7/2001, Lê Tiến Toàn tốt nghiệp Trường đại học Cảnh sát. Chàng Thiếu úy trẻ 23 tuổi được phân công về quê nhà và công tác tại Công an huyện Yên Thế (Bắc Giang) trong Đội Hình sự.
Xứng danh chàng trai đất cụ Đề
Từ năm 2001-2003, thị trấn Bố Hạ, huyện Yên Thế không yên về tệ nạn buôn bán và sử dụng chất ma túy. Thị Nga nổi lên là một người buôn bán ma túy có hạng. Từ tin quần chúng tố giác, bằng các biện pháp nghiệp vụ, công an đã nắm được, nhưng phải bắt quả tang. “Đi đêm lắm có ngày gặp ma”. Trong một lần mua bán, công an ập vào. Thị Nga ngỡ ngàng tra tay vào còng.
Lúc này nhiều người mới để ý khu phố của mình mấy hôm trước xuất hiện một thanh niên cao gầy, da rám nắng, mũ cối xùm xụp che kín cả mặt, mặc quần bò đi dép tông Lào, làm nghề xe ôm. Anh “xe ôm” ấy chính là Thiếu úy công an Lê Tiến Toàn, hóa trang để thu thập bằng chứng góp phần cho chuyên án thắng lợi.
Tuổi trẻ, chiến công ban đầu là động lực giúp Toàn say mê công tác, nhận thức rằng bài giảng trong nhà trường là điều kiện cần nhưng chưa đủ để thành một công an giỏi. Bởi thực tế diễn ra muôn hình muôn dạng, Toàn khiêm tốn học hỏi kinh nghiệm của các anh, các chú trong cơ quan. Chưa vợ con, nhà cách đơn vị vài trăm mét, nhiều hôm chủ nhật được nghỉ anh vẫn xung phong trực cơ quan cho người khác về thăm nhà, rồi anh thường xuyên lăn lộn tới bản làng xa xôi trong huyện nắm tình hình.
Lính mới, các đối tượng trộm cắp, nhất là buôn bán ma túy chưa biết mặt, dáng Toàn lại pha chút “bụi bụi”. Nhớ lần đó cuối năm 2003, Toàn cùng anh Đội trưởng Hình sự Công an Yên Thế mặc thường phục theo dõi đối tượng buôn bán ma túy bí danh Hồng Cối ở thị trấn Bố Hạ trên chuyến xe khách sáng di chuyển từ Bố Hạ đi Bắc Ninh và chiều từ Bắc Ninh về Bố Hạ. Biết chắc trong người ả có ma túy. Các anh đã điện cho một tổ công an Yên Thế đón lõng tại Bố Hạ. Khi Hồng Cối vừa bước từ xe xuống thì công an đã ập đến bắt.
Toàn tâm sự: “Năm 2004, cháu xây dựng gia đình, vợ cháu bảo ngày lễ, ngày Tết, người ta vợ con vui vẻ bên nhau đi chơi xuân rồi về thăm nội ngoại, anh thì bận trực cơ quan, còn em cứ thui thủi một mình nhiều hôm chồng đi phá án trằn trọc cả đêm không ngủ được. Em “nhầm” mới lấy anh đấy”. Đấy là vợ trách yêu Toàn, thôi. Nhầm gì mà bây giờ con trai lớp 11, con gái lớp 5, đều ngoan, học giỏi. Vợ Toàn làm điện lực Yên Thế, gia đình thật hạnh phúc.
Cũng từ năm ra trường về Yên Thế công tác, 2001 đến 2012, Toàn làm Bí thư Chi đoàn Công an huyện, cũng ngần ấy năm, chi đoàn tổng kết hằng năm, phong trào đều vào tốp đầu của huyện, nhiều năm được nhận Giấy khen của huyện đoàn, tỉnh đoàn.
Tôi hỏi Toàn tố chất của một người công an là gì. Anh bảo tố chất thì cần nhiều nhưng không thể thiếu sự nhanh nhẹn, quyết tâm khắc phục khó khăn, sự gương mẫu của người lãnh đạo, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ để làm gương cho mọi người. Và tố chất ấy được thử thách ngay khi người đội trưởng hình sự mới nhận nhiệm vụ. Đó là điều tra một vụ án hiếp dâm trẻ em ở xã Đồng Kỳ (Yên Thế) xảy ra vào tháng 5/2015, đối tượng Nguyễn Đức Chí sau khi gây án đã lẩn vào tận xã Đắk Ngo, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Lắk, một xã hẻo lánh giáp biên giới Campuchia ẩn náu.
Nhận được tin báo, anh xin phép lãnh đạo ngay buổi chiều, một mình lặn lội vào Tuy Đức xin Công an huyện cử lực lượng phối hợp truy bắt. Bốn anh em đi trên hai chiếc xe máy, đội mưa lặn lội đường đất lầy thụt vượt gần 40km từ trung tâm huyện vào tận nơi Chí đang ở. Khi bị bắt, đối tượng Chí còn không tin, tưởng nơi ẩn nấp này thì kín vô cùng làm sao công an biết được.
Năm 2013, anh được bổ nhiệm Đội trưởng Hình sự Công an huyện. Tháng 7/2016, anh được bổ nhiệm Phó trưởng Công an huyện phụ trách công tác hình sự, kinh tế, ma túy, điều tra tổng hợp và kỹ thuật hình sự. Trách nhiệm cao hơn, để hoàn thành tốt nhiệm vụ, anh luôn nhắc nhở anh em phải say nghề, đoàn kết, công an phải phối hợp chặt chẽ với cả hệ thống chính trị từ huyện đến xã và nhất là làm sao cho dân tin tưởng, sẵn sàng cung cấp tin tố giác tội phạm. Từ năm 2020 đến nay, hằng năm các anh tiếp nhận và giải quyết từ 180 đến 200 tin tố giác tội phạm, thụ lý khởi tố 70-80 vụ án.
Chỉ tấm Bằng khen được Bộ trưởng Công an trao tặng năm 2018, treo trang trọng trên tường, anh bảo, cũng nhờ tin báo có giá trị của người dân mà công an huyện đã phối hợp cùng công an tỉnh nhà và công an tỉnh Lào Cai, chỉ trong một tuần đã tóm gọn được đối tượng trộm cắp.
Đó là một đối tượng rất liều lĩnh. Lợi dụng ngày nghỉ, trụ sở UBND huyện Yên Thế vắng người, hắn ăn mặc bảnh bao, lịch sự xách cặp đi ô-tô con thẳng vào, cạy cửa các phòng lấy đi một số tài sản có giá trị. Vụ mất cắp đã gây hoang mang trong quần chúng nhân dân, không ít lời bàn ra nói vào: “Đấy, trụ sở nơi làm việc của huyện còn mất cắp nữa là nhà dân”. Nhận được tin báo, các anh khẩn trương phối hợp các đơn vị nghiệp vụ của Sở Công an Bắc Giang. Nhưng manh mối vụ án rất ít.
Đúng lúc này, có nguồn tin của người dân ở gần trụ sở huyện: trước khi xảy ra vụ mất cắp, có một chiếc xe con hiệu như thế che biển số, đi vài vòng rồi chạy thẳng vào trụ sở… Từ các biện pháp nghiệp vụ, đối tượng đã lộ chân tướng là Phạm Văn Khoa. Sau khi gây án ở Yên Thế, hắn có mặt ở Lào Cai. 11 giờ đêm, Toàn dẫn đầu một tổ chạy xe xuyên đêm lên phối hợp Công an Lào Cai bắt gọn và dẫn giải hắn về Bắc Giang. Thành tích ấy đã góp phần quan trọng để cuối năm Công an huyện được Bộ Công an tặng cờ thi đua.
Thành tích nổi bật của Đội Hình sự Yên Thế là những năm gần đây đã đấu tranh quyết liệt với các băng, ổ nhóm tội phạm. Những năm gần đây, hằng năm các anh triệt phá từ 5-7 vụ đánh bạc, phá khoảng 10-12 vụ buôn bán, sử dụng chất ma túy, lập hồ sơ cho từ 5-7 đối tượng đi cai nghiện bắt buộc.
Làm sao để tội phạm tâm phục
Chị Mây ở thôn Cây Gạo, xã Đồng Lạc (Yên Thế) gương mặt khắc khổ trong một lần trò chuyện cùng tôi rơm rớm nước mắt kể về người chồng nghiện hút, trộm cắp Nguyễn Khắc Điệp. “Cháu khuyên nhủ anh ấy nhiều nhưng có nghe đâu, ra tù được vài hôm, nghe rủ rê lại chứng nào tật ấy. Chúng cháu ly hôn, mình cháu nuôi hai con khó khăn trăm bề, các cháu mặc cảm có bố đi tù không dám chơi với ai. Thế rồi chú Toàn đến, chú cùng cô giáo chủ nhiệm động viên các cháu. Chú bảo: Anh ấy có tội thì pháp luật giáo dục, còn chị với các cháu có tội gì đâu”. Bốn năm học từ lớp 6 đến lớp 9, cháu lớn Nguyễn Phương Anh năm nào cũng được chú mua sách giáo khoa cho. Nay cháu Nguyễn Phương Anh đã tốt nghiệp cao đẳng mẫu giáo, có công ăn việc làm”.
Còn Trần Xuân Kết ở Đồng Mơ (Tam Hiệp) túng làm liều, trộm cắp xe máy phải đi tù. Vợ ở nhà bỏ đi, để lại hai con nhỏ cho ông bà nội nuôi. Anh Toàn đã vận động anh em trong đội đóng góp mấy năm, cứ giáp Tết lại mua quần áo mới tặng các cháu. Cảm động trước tấm lòng của các anh, ra tù Kết chăm chỉ làm ăn, cuộc sống dần khá lên được mọi người chung quanh tin tưởng.
Tôi kể với Toàn về những nhân chứng mà tôi biết. Trầm ngâm một lát anh thổ lộ: “Cái lý, cái tình rạch ròi. Về lý, phạm tội thì phải trừng trị theo đúng khung hình phạt. Còn vợ con người ta có phạm tội đâu, ra tù làm ăn lương thiện thì vẫn được mọi người tôn trọng. Cháu luôn khuyên anh em mình làm thế nào để tội phạm khi chấp nhận hình phạt phải tâm phục khẩu phục mình”.
Với thành tích góp phần giữ tình hình an ninh trật tự tốt vào tốp đầu các huyện, thị trong tỉnh, năm 2021, Thượng tá Lê Tiến Toàn lại được Bộ Công an tặng Bằng khen và nhiều năm được Chủ tịch UBND huyện Yên Thế, Giám đốc công an tỉnh tặng Giấy khen. Thành tích của anh và công việc do anh phụ trách đã góp phần đưa phong trào hoạt động của công an huyện nhiều năm liên tục xếp loại tốt trở lên. Tháng 6/2022, do yêu cầu công tác, anh được điều về làm Phó Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang và tổng kết năm 2022, anh được Giám đốc Công an tỉnh tặng Giấy khen.
Tạm biệt, nắm bàn tay ấm nóng của anh, tôi nhớ mãi lời anh nói: “Cá nhân cháu thật nhỏ bé trước tập thể, có được thành tích hôm nay là sự chỉ bảo ân cần của những lớp người đi trước trong cơ quan, sự phối hợp của cả hệ thống chính trị trong huyện, cùng tinh thần đoàn kết chung sức, chung lòng của anh em trong đơn vị, nhất là tai mắt của quần chúng nhân dân đã kịp thời cung cấp tin báo tố giác tội phạm”.
