1/Khi chưa có nhà sinh hoạt cộng đồng thôn bản, đồng bào Vân Kiều, Pa Cô ở Quảng Trị tập trung tại nhà bản lợp lá được cất lên giữa cộng đồng. Hầu hết bản làng đều có mái nhà chung lợp lá mây, lá cọ. Bản làng nào không có, hoặc nhiều năm nhà bản hư hỏng thì đồng bào tập trung ở nhà trưởng bản, trưởng họ tộc để sinh hoạt, hội hè.
Hoạt động cộng đồng không diễn ra thường xuyên, chỉ vài ba lần/tháng. Nhưng số người đông nên nhà sinh hoạt cộng đồng là rất cần thiết. Ông Hồ Văn Đói, Trưởng thôn Hồ, xã Hướng Sơn (huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị) vui mừng: Từ nhà bản tạm thời nay chuyển sang nhà sinh hoạt cộng đồng được xây kiên cố, xây đẹp, đúng với kiến trúc nhà sinh hoạt của đồng bào, lại được trang bị điện, quạt mát, nước và nhà vệ sinh công cộng nên hoạt động cộng đồng được bảo đảm hơn nhiều, người dân đến đông hơn. Trẻ con thường đến chơi những trò chơi dân gian của đồng bào Vân Kiều, Pa Cô xưa nay vẫn được mọi người yêu thích.
Các tổ chức chính trị-xã hội ở thôn bản luân phiên cai quản, vệ sinh nên nhà sinh hoạt cộng đồng thôn Hồ được xây dựng gần 10 năm nay vẫn sạch đẹp. Nhân dân trồng cây bóng mát quanh khu vực. Các hoạt động văn hóa-xã hội cho cộng đồng, hoạt động tập huấn, trợ giúp pháp lý… đã mang đến cho đồng bào những thông tin bổ ích trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.
Chúng tôi đến thôn Nguồn Rào - Pin, xã Hướng Sơn (huyện Hướng Hóa) dự Hội diễn văn nghệ tuyên truyền, tư vấn, can thiệp Giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân tập trung chật kín cả sân nhà sinh hoạt cộng đồng thôn. Ông Hồ Văn Rứa, Bí thư Chi bộ thôn hồ hởi: Ở bản làng tuyên truyền hay hội họp chi mà có văn nghệ là đồng bào đến đông lắm. Đến không cần mời. Từ 19 giờ bà, con đã tập trung đông đủ khi nghe âm thanh loa máy.
2/Đại biểu Quốc hội Hồ Thị Minh, Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh Quảng Trị cho hay: Nắm được sự hào hứng của đồng bào miền núi khi xem văn nghệ, đặc biệt là xem kịch nên từ nhiều năm nay hoạt động tuyên truyền, tư vấn, can thiệp giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã được thực hiện bằng hình thức sân khấu hóa. Ban Dân tộc đã phối hợp trường học, chính quyền địa phương để thực hiện trên quy mô tất cả các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Những hoạt động như: tập huấn về dân ca, dân vũ, khôi phục dệt thổ cẩm, nhạc cụ truyền thống của đồng bào cũng được diễn ra ở nhà cộng đồng thôn bản trong thời gian qua. Mong rằng nhiều hoạt động khác cũng sẽ linh động, sáng tạo và nhà sinh hoạt cộng đồng ngày càng hiện đại, khang trang, duy trì được hoạt động tập thể có hiệu quả cao.
Để đáp ứng nhu cầu hiện đại thì nhà sinh hoạt cộng đồng thôn bản phải được đầu tư, trang cấp cao hơn. Ông Hồ Văn Đói mong muốn: Thôn bản cần loa máy tốt, có màn hình chiếu và đặc biệt có internet thì tốt hơn rất nhiều. Khi họp thôn, nếu có internet và màn hình thì chúng tôi có thể mở phim tuyên truyền về chính sách của Đảng và Nhà nước đối với đồng bào miền núi, các gương làm kinh tế giỏi, gương bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trong cộng đồng…
Ông Hồ Văn Rứa chia sẻ: Rất nhiều phim ảnh, hoạt động tuyên truyền từ huyện, tỉnh… đưa về cơ sở hầu như có trên truyền hình, có trên mạng internet với nội dung giống nhau hoặc tương đương. Nếu được trang cấp trang thiết bị và internet thì thôn bản có thể chủ động công tác tuyên truyền, hoạt động sẽ diễn ra thường xuyên hơn, ít tốn kém hơn cho ngân sách nhà nước.
