VinGroup bước vào nghệ thuật
Khi Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn VinGroup tự tin phát biểu rằng: “Tôi muốn bán một kinh nghiệm sống mới cho người Việt”, thì điều đó hàm nghĩa sẽ là một cơ cấu kinh doanh trọn gói về cách ăn, ở, giải trí cho đến thưởng thức văn hóa của người Việt.
Người xưa nói, phải giàu rồi mới đến sang, đủ ăn đủ mặc rồi mới nghĩ việc chơi. Và việc lập Trung tâm nghệ thuật đương đại là một bước tiến tuần tự của cơ cấu đó. VinGroup khởi động với một vài dự án sưu tập tranh nhỏ hơn để trang trí cho các chung cư mới, hay các tòa biệt thự ở Quảng Ninh và vài nơi khác. Dự án VCCA có mức đầu tư gấp nhiều lần, được chuẩn bị từ hơn một năm nay với cách thức tìm đến những người có kinh nghiệm. Từ việc chọn người truyền thông, báo chí, tổ chức dự án triển lãm, cho đến những việc tìm kiếm “bầu ngoại” là các chuyên gia mỹ thuật từ nước ngoài. Triển lãm “Tỏa” khai trương không gian VCCA là một kiểu như vậy, là một “bữa cỗ” tập hợp các “món ngon” đã được khẳng định từ nhiều phương trời khác nhau.
Đầu tiên là một “mảnh” của dự án “Cây ước” của nghệ sĩ đương đại nổi tiếng Yoko Ono (sinh năm 1933, vợ ca sĩ John Lennon). Bài viết giới thiệu triển lãm của một tác giả nước ngoài. Giám đốc nghệ thuật của Trung tâm là Mizuki Endo, một chuyên gia trẻ người Nhật Bản, với sự phối hợp của 20 nghệ sĩ đủ mọi lứa tuổi, có cả trong nước lẫn Việt kiều, nghệ sĩ nước ngoài. Chiến lược của VCCA được công bố chia làm hai mảng lớn gồm: Mảng phi lợi nhuận là triển lãm; xây dựng không gian sáng tạo nghệ thuật cộng đồng; giáo dục mỹ thuật. Mảng kinh doanh nghệ thuật sẽ bao gồm từ việc mua bán, ký gửi tác phẩm nghệ thuật cho tới tổ chức hội chợ nghệ thuật và đấu giá tác phẩm; cung cấp các dịch vụ tổ chức sự kiện nghệ thuật và chia sẻ không gian văn hóa… Việc công bố một chiến lược trọn gói từ một tập đoàn với nguồn đầu tư không nhỏ bộc lộ tham vọng thúc đẩy và cùng tạo ra một trường nghệ thuật thương mại về lâu dài song hành với thị trường tài chính - tiền tệ như đã thấy ở các trung tâm nước ngoài.
Sách Đông A “quay về” với mỹ thuật
Khởi đầu từ năm 2004 với việc kinh doanh xuất bản, họa sĩ Trần Đại Thắng từng gây tiếng vang với việc làm bìa sách văn học và xuất bản sách dưới thương hiệu sách Đông A. Sau một thời gian dài kinh doanh tại TP Hồ Chí Minh, Trần Đại Thắng quay ra Hà Nội, mở nhà sách mang thương hiệu Nhà sách Cá Chép thứ ba (Nhà sách Cá Chép I, II trước đó đặt tại TP Hồ Chí Minh).
Việc mở không gian gallery Đông A nhắm tới triển lãm và bán tranh cho các họa sĩ trẻ, là một việc như Trần Đại Thắng tâm sự là “trả nợ với giới mỹ thuật”, nơi xuất thân đào tạo của anh. Triển lãm đầu tiên cũng tập hợp tám nghệ sĩ, có mặt đủ cả ba miền gồm Đỗ Hiệp, Phạm Tuấn Tú, Lương Đức Hùng, Tạ Huy Long, Lê Thúy (Hà Nội); Nguyễn Văn Hè (Huế); Bùi Tiến Tuấn và Lã Huy (TP Hồ Chí Minh). Việc kinh doanh nghệ thuật Gallery Tầng Ba hướng tới một phân khúc khiêm tốn hơn, bán tranh ở tầm giá trung bình, gắn với sử dụng văn hóa. Việc chủ gallery tuyên bố nơi này sẽ mua lại tác phẩm đã bán (40% giá trị đã bán) cũng là một cách bảo đảm sự độc bản và giá trị tác phẩm của các tác giả trẻ.
Việc các tập đoàn lớn hay các công ty cổ phần tư nhân “tiến” vào nghệ thuật, mỗi đơn vị tùy tầm của mình mà hướng tới các phân khúc lớn nhỏ của thị trường một cách bài bản, là dấu hiệu đáng mừng của xã hội hóa thị trường nghệ thuật. Từ phân khúc hướng việc kinh doanh mỹ thuật như một mặt khác, một hàn thử biểu của thị trường tài chính, tiền tệ. Hoặc việc mua bán tác phẩm mỹ thuật như một cách tiêu dùng văn hóa phổ thông. Đều xuất phát từ nguyên do thực tại tập trung vào khách mua, mà dấu hiệu tự phát trong vài năm nay cho thấy: người Việt trong nước có các điều kiện sở hữu đang lên.
Đó là dấu hiệu tốt cho đời sống mỹ thuật khi nó bắt đầu nhấc chân khỏi sự hoang dã, “bóng đá đường phố” trước đây, chỉ trông chờ vào khách du lịch, hoặc các gallery nhỏ của thị trường nước ngoài. Nhưng để “đâu vào đấy” vẫn là một quá trình dài, khi thị trường nghệ thuật theo đúng quy luật cần sự đồng bộ hóa của luật pháp - giới sáng tác - và cơ chế tài chính minh bạch.
