Khát khao vực dậy trang phục truyền thống
Trong ngôi nhà được gọi là “Hệ sinh thái di sản Vạn house” (quận Đống Đa, Hà Nội), những ngày này các bạn trẻ đang tất bật chuẩn bị trang phục, phụ kiện truyền thống để đem đến cho khách tham quan hoạt động trải nghiệm cổ phục tại các sự kiện văn hóa, du lịch. Người sáng lập không gian di sản ấy là nhà thiết kế Nguyễn Thị Nga (nghệ danh Coco). Từ khi còn ngồi trên ghế giảng đường đại học, chị Nga đã dành niềm yêu thích đặc biệt cho cổ phục truyền thống Việt Nam và đau đáu tìm cách “hồi sinh” một số mẫu hoa văn, thiết kế trang phục cung đình xưa, chia sẻ để mọi người biết đến nhiều hơn. Năm 2022, chị cùng một số người bạn có chung đam mê thành lập Vạn Thiên Y. “Từ những địa phương khác nhau như Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Thanh Hóa… cả nhóm đến với nhau như một cái duyên, có chung tình yêu về văn hóa, chung điểm chạm với ước mơ. Mỗi thành viên đều có thế mạnh riêng, nhưng hơn hết, ở họ luôn tràn đầy lòng nhiệt huyết, năng động, sẵn sàng làm hết mình, mang góc nhìn trẻ vào từng sản phẩm”, chị Nga chia sẻ.
Phụ trách nghiên cứu và phát triển sản phẩm tại Vạn Thiên Y là Nguyễn Văn Hiệu. Mỗi khi có ý tưởng, Hiệu thường cùng cộng sự đến nhiều địa điểm, trực tiếp trải nghiệm, tìm kiếm yếu tố lịch sử, sau khi soi chiếu nhiều tài liệu và đã bảo đảm được độ chính xác, các thành viên bắt đầu thảo luận chọn chất liệu tiêu biểu cho trang phục, xác định kiểu dáng cổ phục. “Một trong những khó khăn của việc phỏng dựng lại trang phục truyền thống chính là nguồn tư liệu vô cùng hiếm hoi, tìm qua sách vở cổ sẽ không đủ, mà cần sự dày công tìm kiếm trực tiếp ở nhiều tỉnh thành. Hiện tại những bộ trang phục tại Vạn Thiên Y có nhiều loại trang phục truyền thống số lượng khác nhau”, Hiệu cho biết.
Đưa di sản vào đời sống đương đại
Thấy được giá trị, ý nghĩa của cổ phục nói riêng và văn hóa truyền thống nói chung, bằng sức sáng tạo và nhiều lợi thế của người trẻ, Vạn Thiên Y thường xuyên có những hình thức quảng bá, tương tác đa dạng như trình diễn thời trang tại trường học, tham gia lễ hội, triển lãm, hoạt động tái hiện văn hóa cung đình và đưa lên nhiều nền tảng mạng xã hội.
Sau hai năm thành lập, các thành viên Vạn Thiên Y đã có những thành công đáng kể, các sản phẩm làm ra được xuất hiện trên các sân khấu, hoạt động văn hóa như chương trình nghệ thuật “Thăng Long Huyền Vũ - Hành trình lan tỏa văn hóa Việt”; Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023; show diễn “Kế vãng khai lai”; triển lãm “Hành trình vàng son” trong chuỗi sự kiện ngoại giao văn hóa “Ngày Việt Nam ở nước ngoài 2023” tại ba quốc gia Pháp, Nhật Bản, Nam Phi với các trang phục như long bào triều phục, áo lập lĩnh ngũ thân tay chẽn, áo nhật bình đỏ thêu họa tiết rồng phượng trình diễn kết hợp với âm nhạc cổ truyền, giúp khách tham quan mặc thử, check-in cùng cổ phục Việt. Mới đây nhóm cũng chính thức mở gian hàng trưng bày, cung cấp dịch vụ trải nghiệm cổ phục tại khu di tích Hoàng thành Thăng Long, thu hút đông đảo du khách khi đến tham quan, chụp hình, đặc biệt là vào các dịp cuối tuần hay lễ, Tết. Cũng chính những hình ảnh đẹp mắt và ấn tượng ấy khiến du khách quốc tế thêm hứng thú, yêu thích và mong muốn tìm hiểu kỹ hơn.
Do sự hiếm, khó của việc thu thập, đối chiếu tư liệu lịch sử, hiện nay số lượng cổ phục được khôi phục mới chỉ là một phần nhỏ, bên cạnh đó các làng nghề tơ lụa, thêu thùa xưa cũng mai một dần. Tuy nhiên, nhà thiết kế Nguyễn Thị Nga bày tỏ niềm tin mạnh mẽ vào sự trở lại và phát triển của cổ phục: “Mình mong muốn có nhiều người, nhiều đội hơn nữa chung sức đồng lòng tham gia việc hồi sinh cổ phục Việt. Vạn Thiên Y dù còn non trẻ nhưng chúng mình cũng may mắn được công chúng ủng hộ, điều này tiếp thêm động lực cho những người trẻ trên con đường gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa nghệ thuật dân tộc”.
