Chiến dịch “bàn tay sắt” của El Salvador

Tổng thống El Salvador, ông Nayib Bukele thông báo quyết định triển khai 10.000 cảnh sát tới huyện Soyapango ở ngoại ô Thủ đô San Salvador nhằm trấn áp các băng đảng tội phạm đang hoành hành. Nhiều người đã ủng hộ chiến dịch mạnh tay để chấm dứt vấn đề bất ổn an ninh dai dẳng ở quốc gia này.
0:00 / 0:00
0:00
Lực lượng an ninh được triển khai tới Soyapango. Ảnh: AFP
Lực lượng an ninh được triển khai tới Soyapango. Ảnh: AFP

Soyapango nằm cách Thủ đô San Salvador 13 km về phía tây, là nơi sinh sống của 290.000 người. Soyapango từ lâu được biết đến là “thành trì” của các băng đảng bạo lực, trong đó có hai băng đảng lớn nhất là Mara Salvatrucha và Barrio 18. Theo AP, lực lượng an ninh đã phong tỏa tất cả con đường dẫn đến thành phố, đồng thời tiến hành lục soát nhiều ngôi nhà để tìm các thành viên băng đảng. Những người muốn ra, vào thành phố cũng cần xuất trình giấy tờ tùy thân và thông báo lý do cho cơ quan chức năng.

Hoạt động này là một phần trong cuộc trấn áp quy mô lớn đối với các băng đảng bắt đầu từ cuối tháng 3. Khi đó, chính quyền Tổng thống Nayib Bukele đã ban bố tình trạng khẩn cấp và triển khai chiến dịch nhằm chặn đứng tình trạng bạo lực gia tăng tại quốc gia Trung Mỹ. Giới chức El Salvador đã ra lệnh bắt giữ hơn 58.000 thành viên băng đảng tội phạm từ đó đến nay. Con số này đã chiếm gần 1% ở đất nước 6,5 triệu dân.

Do số đối tượng bị bắt giữ tăng đột biến từ đầu năm đến nay, các nhà tù của El Salvador đã quá tải, khiến Tổng thống Bukele phải yêu cầu xây dựng thêm nhà tù mới. Dù vậy, phe đối lập đã chỉ trích mạnh mẽ “cuộc chiến chống lại các băng đảng” của ông là quá mạnh tay. Nhiều người phản đối cũng cho rằng các quy định cho phép cảnh sát bắt giữ nghi phạm mà không cần lệnh đã dẫn đến việc giam giữ tùy tiện. Có trường hợp tòa án tổ chức xét xử tới 300 bị cáo cùng lúc; các luật sư công đang phải làm việc quá sức và nhiều bị cáo không có cơ hội để kháng án.

Mặc dù cuộc chiến chống băng đảng của chính quyền Tổng thống Bukele còn gây ý kiến trái chiều, song không thể phủ nhận sự ủng hộ của công chúng với các chiến dịch đặc biệt này. Điều này được giải thích là do người dân đã quá bất an vì nạn bạo lực băng đảng và tỷ lệ tội phạm cao kéo dài nhiều năm qua. Các băng đảng ở El Salvador hình thành từ trong cộng đồng người nhập cư El Salvador ở Los Angeles (Mỹ) vào những năm 70 và 80 của thế kỷ trước, sau đó nhanh chóng đưa mạng lưới tội phạm trở lại El Salvador. Chúng cưỡng bức tuyển dụng trẻ em vận chuyển ma túy và các loại hàng bất hợp pháp, thậm chí thủ tiêu những người không tuân theo. Chúng ngang nhiên tống tiền chủ doanh nghiệp nhỏ cho đến cả người bán hàng rong, đến mức nhiều người đã không thể làm ăn, kinh doanh nếu không được một băng nhóm nào đó “bảo kê”.

Các Tổng thống tiền nhiệm đã triển khai bắt giữ được nhiều trùm băng đảng khét tiếng ở El Salvador. Tuy nhiên, ngay cả khi tên trùm đang ngồi tù thì mạng lưới “chân rết” của chúng vẫn hoạt động, khiến bạo lực băng đảng đã trở thành vấn đề gây bất ổn dai dẳng ở quốc gia này và là một trong những thách thức lớn nhất đối với ông Bukele khi lên nắm quyền. Trước đó, El Salvador đã phải cảnh báo làn sóng bạo lực đã lên đến đỉnh điểm khi báo chí địa phương đưa tin, chỉ tính riêng ngày 26/3/2022 đã có tới 62 vụ giết người, thanh toán lẫn nhau giữa các thành viên băng đảng.

Theo hãng tin AFP, ông Guadalupe Perez - một người dân Soyapango nói rằng cuộc trấn áp tại Soyapango là đáng hoan nghênh. “Cảnh sát theo dõi từng người và yêu cầu xuất trình giấy tờ tùy thân để xác minh nơi sống, nhưng điều đó không sao, tất cả là vì sự an toàn của người dân”,

người đàn ông 53 tuổi cho biết. Trong tháng 11, công ty thăm dò ý kiến Gallup đã công bố một cuộc khảo sát cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông Bukele là 86%. Một cuộc thăm dò khác vào tháng 8, có 95% người dân El Salvador coi các chiến dịch an ninh là tích cực, 84% cho biết an ninh đã được cải thiện trong bốn tháng trước đó và 85% bày tỏ ủng hộ thực hiện các biện pháp mạnh tay hơn đối với các băng đảng.