Theo quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) hiện hành, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở xuống thuộc trường hợp không phải nộp thuế GTGT và không phải nộp thuế thu nhập cá nhân theo quy định pháp luật. Trong trường hợp doanh thu vượt ngưỡng này, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế trên doanh thu mà không được trừ chi phí hợp lý bao gồm thuế GTGT với thuế suất từ 1-5% và thuế thu nhập cá nhân với thuế suất 0,5-2% được xác định dựa theo từng lĩnh vực, ngành nghề mà hộ kinh doanh hoạt động.
Quá thấp so với thực tế
Kinh doanh đồ quần áo tại phố Hàng Buồm (Hà Nội) hơn chục năm nay, bà Sao Thị Ánh Vi chia sẻ, mọi chi phí từ điện, nước, nguyên liệu đầu vào đến thuê mặt bằng... đều tăng từng năm. Do vậy, ngưỡng doanh thu năm hơn 100 triệu đồng phải nộp thuế GTGT như hiện nay không còn phù hợp, đặc biệt, sau dịch Covid-19 thì hoạt động kinh doanh rất khó khăn. Bà Vi mong nâng mức chịu thuế lên để các hộ kinh doanh đỡ khó khăn ở giai đoạn này.
Tương tự, anh Quốc Dũng, chủ tạp hóa cho biết, từ sau dịch Covid-19, người kinh doanh nhỏ lẻ sống chật vật, đúng nghĩa là lấy công làm lãi. Trong khi đó, người làm công ăn lương được nâng mức giảm trừ gia cảnh hai lần, từ 4 lên 9 rồi lên 11 triệu đồng, còn doanh thu của người kinh doanh 10 năm qua vẫn đứng nguyên. Không chỉ vậy, bất cập còn ở chỗ cá nhân kinh doanh không được tính giảm trừ gia cảnh như người làm công ăn lương. “Cần điều chỉnh ngưỡng doanh thu tính thuế lên cho phù hợp với mặt bằng giá cả hiện nay và có cơ chế điều chỉnh phù hợp, tránh trường hợp giá lên mà thuế đứng yên như thời gian qua”, anh Dũng bày tỏ quan điểm.
Chỉ ra những bất cập của Luật Thuế GTGT hiện hành, PGS, TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia tài chính cho rằng, ngưỡng đóng thuế của hộ kinh doanh hiện nay đang quá thấp so với thực tế. Bởi, năm 2014, GDP bình quân đầu người ở mức khoảng 40 triệu đồng/người. Trong khi năm 2023, con số này ở mức 101,9 triệu đồng/người, gấp khoảng 2,5 lần. Vì vậy, việc nâng ngưỡng chịu thuế cho hộ kinh doanh là rất cần thiết nhằm động viên, khuyến khích hộ kinh doanh và các doanh nghiệp siêu nhỏ nhanh chóng ra nhập thị trường, thành lập doanh nghiệp.
Tại khoản 25, Điều 5, dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 200 triệu đồng trở xuống, trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức doanh thu tại khoản này phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ. Đây là tin vui đối với hàng triệu hộ kinh doanh trên toàn quốc, khi mà ngưỡng chịu thuế hiện tại có hiệu lực từ năm 2014 cho đến nay đã lạc hậu.
 |
Các hộ kinh doanh mong muốn điều chỉnh ngưỡng doanh thu tính thuế lên cho phù hợp mặt bằng giá cả hiện nay. Ảnh: NAM HẢI |
Cần cân nhắc tăng mức doanh thu lên 400 triệu đồng
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, thảo luận về dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi), ĐBQH Lê Thị Song An, đoàn Long An nhất trí với việc điều chỉnh nâng tổng mức doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân kinh doanh vào đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, theo tỷ lệ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) và CPI bình quân đầu người hiện nay thì mức quy định như dự thảo luật cũng chưa thật sự phù hợp. Do vậy, đại biểu đề nghị quy định nâng mức này lên hơn 200 triệu đồng cho phù hợp tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, giúp giảm áp lực thuế và tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh nhỏ, lẻ có thêm nguồn lực để tái đầu tư, mở rộng sản xuất, kinh doanh. Điều này có thể tạo ra động lực tích cực cho phát triển kinh tế địa phương và Nhà nước có thể tập trung nguồn lực quản lý vào các đối tượng có doanh thu lớn hơn, bảo đảm hiệu quả thu ngân sách. Việc này không chỉ giúp giảm chi phí quản lý thuế mà còn giảm các chi phí xã hội liên quan đến việc hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ cùng các hộ kinh doanh.
Đồng quan điểm, ĐBQH Phạm Văn Hòa, đoàn Đồng Tháp cũng cho rằng, việc điều chỉnh quy định về ngưỡng doanh thu hằng năm thuộc diện không chịu thuế GTGT là chính sách rất nhân văn. Tùy theo tình hình, thời gian, Chính phủ trình Thường vụ Quốc hội cho phép có thể không áp dụng thuế GTGT đối với những trường hợp sản xuất, kinh doanh trên dưới 300 triệu đồng hoặc 400 triệu đồng cho những năm tới. GDP tăng thì doanh thu của doanh nghiệp tăng lên, việc không áp dụng thuế rất phù hợp, người dân rất đồng tình. “Nếu được như vậy, chúng ta có 620.000 hộ sản xuất, kinh doanh không phải chịu thuế. Đặc biệt, GDP của năm 2023 đã hơn 4.000 USD/người và khả năng năm 2024 GDP chúng ta cao hơn nữa, chúng ta tăng gấp đôi so với năm 2022, không có lý do nào chúng ta lại áp thuế GTGT thấp”.
Theo tính toán của Bộ Tài chính, nếu xây dựng mức doanh thu không chịu thuế là 200 triệu đồng/năm thì số lượng hộ, cá nhân kinh doanh thuộc diện nộp thuế GTGT sẽ giảm 620.653 hộ, số thu ngân sách nhà nước sẽ giảm khoảng 2.630 tỷ đồng.
Trong khi đó, đại biểu Trình Lam Sinh, đoàn An Giang cho rằng, đối tượng không chịu thế quy định hàng hóa, dịch vụ của hộ cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 200 triệu đồng trở xuống là hơi thấp. Nếu lấy 200 triệu đồng chia ra cho 12 tháng, doanh thu chỉ khoảng 16 triệu đồng/tháng, doanh thu hơn 500.000 đồng/ngày. Do đó, đại biểu Sinh đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc tăng mức doanh thu tối thiểu hằng năm phải hơn 200 triệu đồng. Việc điều chỉnh này sẽ rất quan trọng, bởi vì thuế ảnh hưởng lớn đến đời sống hằng ngày của các hộ kinh doanh cá thể, luật chúng ta nên hướng đến việc tạo điều kiện thuận lợi cho họ để phát triển kinh tế hộ gia đình.
Còn theo chuyên gia Đinh Trọng Thịnh, trong tổng số khoảng 5 triệu hộ và cá nhân kinh doanh của cả nước, tỷ lệ hộ và cá nhân kinh doanh là người buôn bán nhỏ lẻ, kinh doanh chỉ đủ ăn chiếm khá lớn. Do vậy, khi nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế các đối tượng này không phải chịu thuế GTGT sẽ nhiều hơn, đây là cơ hội để khu vực kinh tế này lớn lên. Khi thành lập công ty, doanh nghiệp, thì mô hình chịu thuế và mô hình kinh doanh sẽ được nâng tầm lên, đồng nghĩa họ sẽ đóng góp nhiều hơn vào ngân sách nhà nước. Dự kiến, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi) ngày 26/11 tới đây.
