Nan giải chống ngập
Liên quan diễn biến phức tạp của tình hình biến đổi khí hậu, ông Diệp Nguyên Thịnh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV thoát nước đô thị TP Hồ Chí Minh bày tỏ lo lắng khi diễn biến mùa mưa có chiều hướng phức tạp hơn.
Thậm chí, vào cuối mùa mưa, lại bước vào đợt triều cường, lượng nước thấm trong đất đã đầy, no, nên kết cấu đất không còn thấm được nữa. Trong khi đó, các hồ chứa thượng nguồn như hồ Dầu Tiếng, hồ thủy điện trên hệ thống sông Đồng Nai xả lũ. Cộng thêm đáy sông, kênh rạch không thường xuyên được duy tu nạo vét nên cạn dần, bờ sông, kênh rạch ngày càng bị lấn chiếm, thu hẹp dòng chảy. Hệ quả là mực nước sông Sài Gòn tại trạm Phú An liên tục tăng, nhanh hơn cả mực nước biển dâng tại Vũng Tàu, dẫn đến ngập nặng một số khu vực trung tâm thành phố. “Vừa rồi công ty cũng cho lắp đặt các hố ga, ngăn mùi. Năm 2017 đã ứng dụng trên ba tuyến đường: Vĩnh Khánh (quận 4), Trương Định (quận 1, 3), Lê Đức Thọ (Gò Vấp). Ngoài ra, còn có ứng dụng chỉ đường trên điện thoại thông minh để người dân biết được các tuyến đường nào ngập nên tránh” ông cho biết thêm.
Theo ông Nguyễn Ngọc Minh Phú, Phó trưởng phòng Cấp nước TP Hồ Chí Minh, ngập do mưa lớn đã là một vấn đề nan giải. Tuy nhiên, địa hình nhiều quận, huyện tương đối thấp (+1,5m), nhưng đỉnh triều cao nhất tại các sông Sài Gòn, Nhà Bè, Đồng Nai đã chạm mức +1,7m. Do đó, triều cường dâng cao, nước không thoát kịp, dẫn đến ngập úng. TP Hồ Chí Minh đã nâng cấp, cải tạo hơn 500 km đê bao sung yếu; lắp đặt hơn 1.000 van ngăn triều tại cửa xả, xây dựng 13 cống kiểm soát ngăn triều lớn, lắp đặt 26 trạm bơm. Mới đây TP Hồ Chí Minh còn thuê thiết kế hệ thống bơm nước vận hành thông minh, thí điểm trên tuyến đường trũng Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh). Theo ông Phú, không chỉ riêng các nỗ lực của thành phố, Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) từ năm 1998 đến 2000 cũng đã hỗ trợ thành phố trong việc nghiên cứu, lập quy hoạch tổng thể thoát nước cho thành phố đến năm 2020.
Theo bản quy hoạch thoát nước TP Hồ Chí Minh, phạm vi quy hoạch gần 600 km2 được chia làm các vùng thoát nước, gồm vùng trung tâm, bắc, tây, nam, đông bắc. “Tuy nhiên, quy hoạch này chưa cập nhật các tác động của biến đổi khí hậu. Và, do đó, các thông số tính toán ban đầu như lượng mưa, mực nước triều đã thay đổi theo hướng tăng so với số liệu tính toán trước đây”, ông Phú cho biết. Như vậy, thành phố cần điều chỉnh lại quy hoạch thoát nước cho phù hợp.
Được biết, việc chống ngập của thành phố bước đầu tạm cải thiện tình trạng ngập tại các xã Bình Mỹ (huyện Củ Chi); xã Nhị Bình (huyện Hóc Môn); các phường Thạnh Xuân, Thạnh Lộc, An Phú Đông (quận 12); các phường Hiệp Bình Chánh, Hiệp Bình Phước (quận Thủ Đức); khu vực phường Tân Định (quận 1); vòng xoay Cây Gõ quận 6, Kinh Dương Vương (quận 6, quận Bình Tân); Mễ Cốc (quận 8); các khu vực bán đảo Thanh Đa, phường 21, 22, 25 (quận Bình Thạnh)… Tuy nhiên, vẫn cần phải có tiếp những giải pháp khả thi mới khắc phục được tình trạng ngập do triều (kết hợp mưa lớn).
Giải quyết dứt điểm ngập nặng do triều
Thành phố đã và đang triển khai hai nhóm giải pháp để chống ngập, ngăn triều. Ông Đỗ Tấn Long, Trưởng phòng Quản lý hệ thống thoát nước (Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập TP Hồ Chí Minh) cho rằng, yếu tố quyết định chính là phải cải tạo lại hệ thống thoát nước đã xuống cấp, lạc hậu. Trong đó, các hồ điều tiết kết hợp trạm bơm thông minh như khu vực đường Nguyễn Hữu Cảnh, Thanh Đa (quận Bình Thạnh), Mễ Cốc (quận 8); trạm bơm Phú Lâm, Cầu Mé và Đầm Sen được kỳ vọng sẽ tạo ra các chuyển biến lớn trong công tác chống ngập của TP Hồ Chí Minh.
Hiện nay dự án ”Giải quyết ngập do triều cho khu vực TP Hồ Chí Minh có xét đến biến đổi khí hậu, giai đoạn I” đã được thực hiện. Nếu khả thi, dự án sẽ hoàn thành vào ngày 30-4-2018, góp phần giải quyết dứt điểm tình trạng ngập do triều cường, với một lưu vực rộng lớn là 550 km2. Đại diện Phòng Quản lý hệ thống thoát nước cho biết, các phương án đều đã được tính đến, kể cả những khu vực nào chưa thể đắp đê bao cũng sẽ được thực hiện lại.
Vào kỳ họp cuối năm nay, ông Nguyễn Tấn Tuyến, Phó Trưởng ban Đô thị thuộc HĐND TP Hồ Chí Minh khẳng định, thành phố quyết tâm giải quyết tình trạng ngập do triều một cách căn cơ. Ngoài công tác quản lý, sẽ kiểm soát chặt chẽ, không để tình trạng lấn chiếm san lấp kênh rạch trên địa bàn tồn tại nhiều năm qua. Ngoài ra, để chống ngập, thành phố cần nhiều quỹ đất kênh rạch để xây dựng hệ thống thoát nước và khẩn trương khơi thông hệ thống mương rạch thoát nước để tăng lưu lượng dòng chảy, tăng dung tích chứa nước tại các kênh rạch.
