ATMIS sẽ rút hết quân
Theo thông báo của ATMIS, cuộc họp được tổ chức tại Thủ đô Mogadishu của Somalia, với sự tham dự của các chỉ huy quân đội đến từ năm quốc gia có đóng góp binh sĩ là Kenya, Uganda, Djibouti, Ethiopia và Burundi. Ngoài vấn đề rút quân khỏi Somalia, cuộc họp cũng thảo luận các mối đe dọa an ninh do nhóm phiến quân al-Shabaab gây ra ở Somalia. Chỉ huy lực lượng ATMIS Sam Okiding cho biết, cuộc họp đã thảo luận chi tiết quá trình chuyển đổi, chủ yếu là giai đoạn rút quân đầu tiên và tác động của việc rút quân, cũng như năng lực và phương tiện của ATMIS cho các hoạt động tiếp theo.
Theo các nghị quyết của HĐBA LHQ, ATMIS đã rút 2.000 quân khỏi Somalia trước ngày 30/6 vừa qua và bàn giao sáu căn cứ quân sự cho lực lượng an ninh của quốc gia vùng Sừng châu Phi này. Cuộc họp tập trung bàn về việc rút 3.000 binh sĩ còn lại, dự kiến sẽ hoàn tất vào cuối tháng 9 tới. Các chỉ huy quân đội của ATMIS cũng cân nhắc những tác động về mặt an ninh khi các căn cứ quân sự được bàn giao cho Chính phủ Somalia trong giai đoạn rút quân thứ hai.
ATMIS hoạt động ở Somalia từ ngày 1/4/2022 thay thế Phái bộ của Liên minh châu Phi tại Somalia (AMISOM), với nhiệm vụ thực thi đầy đủ Kế hoạch chuyển tiếp Somalia (STP). Phái bộ này đã rút 2.000 quân khỏi Somalia cuối tháng 6 vừa qua và sẽ rút nốt 3.000 quân vào tháng 9 năm nay để tuân thủ các Nghị quyết 2628 và 2670 của HĐBA LHQ. Ngoài việc bàn giao các căn cứ quân sự, những nghị quyết trên cũng yêu cầu ATMIS phải bàn giao nhiệm vụ bảo đảm an ninh tại các khu vực đã được chấp thuận cho lực lượng an ninh Somalia.
An ninh vẫn bất ổn
Trong bối cảnh chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa ATMIS sẽ hoàn tất việc rút toàn bộ binh sĩ, tình hình an ninh tại Somalia vẫn bất ổn và các cuộc đánh bom liều chết liên tiếp xảy ra. Những tuần gần đây, các phần tử al-Shabaab tăng cường tấn công trong bối cảnh quân đội Somalia đang tạm dừng chiến dịch chống phiến quân để chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo.
Cuối tháng 7 vừa qua, một vụ đánh bom liều chết xảy ra trong khuôn viên Học viện quân sự Jale Siyaad ở Thủ đô Mogadishu làm ít nhất 13 binh sĩ thiệt mạng và 20 người bị thương. Vụ đánh bom diễn ra khi các binh sĩ đang tập trung xếp hàng để điểm danh. Ngay sau đó, nhóm phiến quân al-Shabaab thừa nhận là thủ phạm của vụ đánh bom, đồng thời tuyên bố vụ tấn công đã khiến 73 binh sĩ thiệt mạng và 124 người bị thương. Trước đó, cuối tháng 5/2023, các tay súng al-Shabaab cũng sát hại 54 binh sĩ của lực lượng gìn giữ hòa bình Uganda tại một căn cứ phía nam Mogadishu.
Nhóm al-Shabaab, chi nhánh của tổ chức khủng bố al-Qaeda ở Đông Phi, là nhóm thánh chiến kiểm soát các vùng nông thôn và thường nhắm vào các khu vực nổi tiếng của Thủ đô Mogadishu để tiến hành các cuộc tấn công khủng bố. Trong 15 năm qua, nhóm al-Shabaab đã đẩy mạnh các hoạt động chống Chính phủ Somalia. Mặc dù lực lượng của Liên minh châu Phi (AU) đã đánh bật các phần tử al-Shabaab khỏi các thị trấn và thành phố lớn của Somalia, nhưng nhóm này vẫn kiểm soát các vùng lãnh thổ rộng lớn ở khu vực nông thôn, đồng thời tiếp tục tiến hành các vụ tấn công nhằm vào các mục tiêu an ninh và dân sự.
Năm 2022, Somalia phát động một chiến dịch quân sự nhằm vào nhóm al-Shabaab, nhằm nỗ lực chiếm lại các vùng lãnh thổ do các phần tử cực đoan kiểm soát và dỡ bỏ hệ thống thuế, cũng như mạng lưới tài chính rộng lớn hỗ trợ các tay súng của nhóm này. Tuy nhiên, chiến dịch quy mô lớn của Chính phủ Somalia chưa thể quét sạch mạng lưới của nhóm al-Shabaab tại khu vực nông thôn của quốc gia vùng Sừng châu Phi.
