100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam

Về nơi ra đời Báo Thanh Niên ở Quảng Châu

Ngày 21/6/1925, tại thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Ðông (Trung Quốc), lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và các thành viên của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã tổ chức viết bài, biên soạn, in ấn, phát hành số 1 - báo Thanh Niên.

Báo Thanh Niên số 71, ra ngày 28/11/1926.
Báo Thanh Niên số 71, ra ngày 28/11/1926.

Cơ quan ngôn luận đầu tiên của Cách mạng Việt Nam đã được ra đời chính tại “địa chỉ đỏ” có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Hai căn nhà ba tầng kề sát nhau tại số 248-250 (số 13 cũ) đường Văn Minh, quận Việt Tú, thành phố Quảng Châu vốn là trụ sở của lớp huấn luyện chính trị thanh niên Việt Nam và trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên - nay là “di tích bảo tồn văn vật của tỉnh Quảng Đông”, do Bảo tàng Lịch sử Cách mạng Quảng Đông quản lý. Nơi đây còn lưu giữ nhiều hiện vật, dấu tích về quãng thời gian lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc hoạt động ở Quảng Châu (Trung Quốc). Tháng 11 năm 1924, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đại diện cho Quốc tế Cộng sản, từ Mát-xcơ-va tới Quảng Châu để tổ chức lực lượng Cách mạng Việt Nam tại đây. Tháng 6 năm 1925, Người sáng lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên với mục đích: “hy sinh tính mệnh, quyền lợi, tư tưởng để làm cuộc cách mạng dân tộc (đập tan bọn Pháp và giành lại độc lập cho xứ sở”. Nhằm tuyên truyền cho các hoạt động của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lê-nin, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã quyết định thành lập báo Thanh Niên - tờ báo tiếng Việt đầu tiên của Cách mạng Việt Nam. Thời khắc lịch sử của báo chí cách mạng Việt Nam đã diễn ra đúng ngày 21/6/1925, khi tờ báo Thanh Niên in roneo khổ 18x24cm chính thức hiện diện sau quá trình chuẩn bị công phu, vượt qua nhiều khó khăn trở ngại của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc cùng các cộng sự. Một “phòng in báo Thanh Niên” với những công cụ thô sơ phù hợp cho các bản in roneo từ trăm năm trước vẫn hiển hiện tại khu di tích, như còn vương vấn dấu tay của lãnh tụ cách mạng tiền bối.

Theo các tài liệu, hiện vật trưng bày tại di tích Lớp huấn luyện chính trị thanh niên Việt Nam và Trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, Báo Thanh Niên in được 88 số, mỗi số chừng 100 bản. Nguyễn Ái Quốc là cây bút chủ lực của báo, Người thường ký các bút danh: Đội trưởng, Hạ sĩ, Hương Mộng, HT, HL… Cùng Nguyễn Ái Quốc, các tên tuổi như Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu, Trương Vân Lĩnh, Lê Duy Điếm… cũng thường xuyên viết bài cho báo. Bút danh Đội trưởng xuất hiện ngay trên số 1 - Báo Thanh Niên với bài viết mang tiêu đề: Nhiệm vụ của một người lính. Báo có nhiều chuyên mục như: tin tức quốc tế, tin tức trong nước, trả lời câu hỏi của độc giả, vấn đáp tri thức, từ điển cách mạng... Măng-sét được in bằng chữ Việt và chữ Hán kèm theo ngôi sao 5 cánh mà giữa những cánh sao có chữ số chỉ dấu từng số báo. Trên số báo 71 ra ngày 28/11/1926 có chuyên mục Chuyện phụ nữ, chứng tỏ ngay trong thuở ban đầu của Cách mạng Việt Nam, Bác Hồ đã rất chú trọng vận động, tuyên truyền tới đối tượng chị em phụ nữ.

Báo Thanh Niên đã khiến chính quyền thuộc địa “nóng mắt”, Chánh mật thám Pháp tại Đông Dương thời đó - Louis Marty - từng đánh giá: “Đọc qua 88 số báo này (từ tháng 6/1925 đến tháng 4/1927) do người lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tự tay soạn thảo bài vở và sửa chữa, ta thấy rõ ràng kỹ thuật mà ông ta dùng. Người viết báo đã cố gắng dùng những danh từ Hán - Việt quen thuộc… giúp người đọc dần dần hiểu lý thuyết cộng sản. Nguyễn Ái Quốc - người chủ biên báo Thanh Niên đã tỏ ra rất kiên nhẫn”.

tham-phong-in.jpg
Đồng chí Lê Quốc Minh và đoàn cán bộ Hội Nhà báo Việt Nam thăm “Phòng in Báo Thanh Niên” tại Di tích Trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên.
tang-di-tich.jpg
Đồng chí Lê Quốc Minh tặng khu di tích ấn phẩm đặc biệt kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam của Báo Nhân Dân. Ảnh trong bài | SƠN HẢI

Sau khi in ấn tại Quảng Châu, một phần trong những ấn bản báo Thanh Niên đã được bí mật chuyển về nước, kịp thời đến tay những người dân đang rên xiết dưới xích xiềng nô lệ, mặc dù mật thám Pháp tìm đủ mọi cách theo dõi, ngăn chặn và tiêu hủy. Con đường để những tờ báo chứa đựng ánh sáng cách mạng tới tận tay người đọc ở quê nhà cũng chông gai, vất vả bội phần và hành trình gian nan đã được sự giúp sức của Công đoàn Thủy thủ do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo. Khi những tờ báo quý giá xuất hiện tại Việt Nam, nhiều cơ quan, cá nhân, hội nhóm đã tổ chức in lại hoặc chép tay các bài báo, trang báo và tiếp tục phổ biến rộng rãi tới mọi tầng lớp nhân dân, góp phần đưa chủ nghĩa Mác-Lê-nin tới Việt Nam.

Từ các căn nhà cũ, xuống cấp theo thời gian, Trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên - nơi ghi nhận sự ra đời của báo Thanh Niên - đã được chính quyền và nhân dân Quảng Châu sửa chữa, tu bổ. Ngay từ tháng 4 năm 1961, Bộ Văn hóa Trung ương Trung Quốc đã phê duyệt bảo tồn và bảo vệ trụ sở này. Tháng 11/1971, Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai đã tháp tùng Thủ tướng Việt Nam Phạm Văn Đồng tới tham quan. Tháng 3/1973, trụ sở được Quốc vụ viện Trung Quốc phê chuẩn triển khai công tác sửa chữa khôi phục. Tháng 7/1999, trụ sở được công bố là di tích bảo tồn văn vật của thành phố Quảng Châu. Tháng 11/2008, trụ sở được công bố là di tích bảo tồn văn vật của tỉnh Quảng Đông, được người dân Quảng Đông trông coi, giữ gìn như một biểu tượng của tình hữu nghị Việt-Trung… Các cán bộ, nhân viên của Bảo tàng lịch sử Quảng Đông được giao nhiệm vụ trông coi di tích Trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên hầu hết đều còn trẻ, nhiệt huyết và trân trọng, yêu mến công việc của mình, luôn chu đáo, tận tình khi có khách viếng thăm, nhất là những đoàn khách từ Việt Nam. Toàn cảnh khu di tích khang trang, được trưng bày khoa học, đẹp, có chỉ dẫn thuyết minh tiếng Việt và đặc biệt có tương tác với du khách bằng sự hỗ trợ của công nghệ, để du khách có cơ hội trải nghiệm vào lớp huấn luyện chính trị thanh niên Việt Nam cả thế kỷ trước…

Đúng vào dịp kỷ niệm 100 năm Ngày báo chí Cách mạng Việt Nam, Đoàn công tác của Hội Nhà báo Việt Nam do đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà Báo Việt Nam dẫn đầu đã tới thăm di tích lịch sử này. Tại trụ sở có gắn bó mật thiết với những người làm báo Việt Nam, đồng chí Lê Quốc Minh xúc động bày tỏ: “Được trực tiếp xem hình ảnh, hiện vật, được giới thiệu về sự ra đời, quá trình tổ chức sản xuất các ấn phẩm của Báo Thanh Niên năm xưa, chúng tôi - những người đã và đang tiếp bước hành trình nghề nghiệp - như được tiếp thêm sức mạnh. Chính từ những câu chuyện về Người, đội ngũ những người làm báo hôm nay càng thêm trân quý nghề nghiệp, có thêm động lực để tiếp tục hành trình, sứ mệnh của người làm báo cách mạng. Những người làm báo Việt Nam luôn bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đến công lao của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người đặt nền móng khai sinh ra nền Báo chí Cách mạng Việt Nam”... Thay mặt Đoàn công tác, đồng chí Lê Quốc Minh đã tặng khu di tích sách và các ấn phẩm đặc biệt của Báo Nhân Dân: Ấn phẩm đặc biệt kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam: Đồng hành, kiến tạo và phụng sự đất nước; phụ san kỷ niệm 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ; phụ san kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước...

Có thể bạn quan tâm

Hội Người cao tuổi Việt Nam tổ chức Hội nghị lấy ý kiến góp ý vào Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng. Ảnh | TTXVN

Lý luận về đường lối đổi mới

Gần 40 năm, kể từ tháng 12/1986, công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã viết nên kỳ tích phát triển chưa từng có trong lịch sử dân tộc. Bước vào Đại hội XIV, dấu mốc mở ra kỷ nguyên phát triển mới, Đảng ta lần đầu khẳng định, lý luận về đường lối đổi mới là một bộ phận cấu thành nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trụ sở mới của Bộ Ngoại giao được xây dựng tại số 2 Lê Quang Đạo (phường Từ Liêm, thành phố Hà Nội).

CHỐNG LÃNG PHÍ PHẢI BẮT ÐẦU TỪ XÁC LẬP ÐÚNG ƯU TIÊN

Lãng phí không chỉ nằm ở tiêu xài hoang phí, mà còn ẩn trong cách ra quyết định, thiết kế chính sách, tổ chức bộ máy và sử dụng nguồn lực. Một trong những nguyên nhân sâu xa nhất chính là việc xác lập sai thứ tự ưu tiên, dẫn đến đầu tư dàn trải, chính sách chồng chéo và những lựa chọn kém hiệu quả.

Đường phố rực rỡ cờ hoa trong những ngày diễn ra Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh, nhiệm kỳ 2025-2030.

Đổi mới hình thức tuyên truyền, lan tỏa niềm tin

Công tác tuyên truyền Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng được tổ chức triển khai sâu rộng, đồng bộ với nhiều hình thức đa dạng, cách làm sáng tạo ở nhiều địa phương trong cả nước.

Đồng chí Tạ Quang Trường, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Xuân Hòa, tỉnh Đồng Nai.

Ðiểm sáng chuyển đổi số ở Ðồng Nai

Sau bốn tháng triển khai, hoạt động mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại tỉnh Đồng Nai ngày càng phát huy hiệu quả. Phóng viên Báo Nhân Dân đã có cuộc phỏng vấn đồng chí Tạ Quang Trường, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Xuân Hòa - một điểm sáng về chuyển đổi số (CĐS).

Các đại biểu nghiên cứu tài liệu trên thiết bị điện tử tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Ảnh | Xuân Trường

Đại hội Đảng bộ cấp tỉnh: Lan tỏa tinh thần đổi mới

Đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2025-2030 thành công tốt đẹp. Ngay sau đại hội, các chương trình hành động được khẩn trương triển khai, thể hiện quyết tâm đưa Nghị quyết nhanh chóng đi vào cuộc sống, kỳ vọng một nhiệm kỳ mới nhiều khởi sắc.

Bỏ phiếu bầu Ban Chấp hành khóa mới tại Đại hội đại biểu lần thứ XV Đảng bộ tỉnh Lai Châu, nhiệm kỳ 2025-2030. Ảnh | TRẦN TUẤN

“Giữ mình chờ thời”

Mỗi dịp đại hội đảng, bầu cấp ủy, làm quy trình quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ, thường có hiện tượng “im lặng khó hiểu”, “im lặng đáng sợ”, rồi bên ngoài râm ran, tiếng bấc tiếng chì, nhưng vào hội nghị thì người ta rất ngại nêu chính kiến.

Công nhân Công ty TNHH một thành viên Dệt 8-3 vận hành dây chuyền sản xuất sợi.

Thoát bẫy lao động giá rẻ

“Bẫy lao động giá rẻ” là tình trạng một quốc gia quá dựa vào nhân công rẻ để thu hút đầu tư và duy trì sức cạnh tranh.

Đại hội Đảng bộ phường Thượng Hồng (tỉnh Hưng Yên) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025- 2030.

Bớt tính hàn lâm, tăng tính thực tiễn

Ðó là điều mà đại hội đảng bộ các cấp luôn luôn chú ý. Ðại hội nhiệm kỳ 2025-2030 càng phải chú ý hơn, vì đây là mốc son đánh dấu một thời kỳ mới - kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, hùng cường của đất nước.

Nhà Việt Nam học - GS, TS Furuta Motoo

Tôi thấy mình đã thật sự “thuộc về” Việt Nam

Là một học giả Nhật Bản, GS, TS Furuta Motoo đã dành hơn 50 năm của cuộc đời mình gắn bó với Việt Nam. Ông nổi danh là nhà Việt Nam học chuyên sâu trong các lĩnh vực lịch sử chính trị, văn hóa, đặc biệt là về Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và nạn đói năm 1945 đã cướp đi sinh mạng của 2 triệu người Việt Nam.

Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Ảnh | ĐĂNG KHOA

Tháng Tám, hướng về Ngày hội lớn

Hằng năm vào dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9, trong lòng mỗi người dân đất Việt lại trào dâng những cảm xúc mới mẻ. Mùa thu năm 2025 gợi lên nhiều ý nghĩ về non sông, đất nước, về cuộc chuyển mình mang tầm vóc thời đại trong thế kỷ 20.

Đại hội Đảng bộ phường Kỳ Lừa (Lạng Sơn) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.

Ðổi mới tư duy, nỗ lực bứt phá

Trong bối cảnh mới vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, công việc còn bộn bề, thời gian chuẩn bị gấp, nhưng các Ðảng bộ phường, xã ở nhiều địa phương nỗ lực quyết tâm, tập trung cao độ tổ chức thành công Ðại hội nhiệm kỳ 2025-2030.

Chiến sĩ Hoàng Thượng Lân ở chiến trường.

Những người bạn mãi mãi tuổi 20

“Sáng mát trong như sáng năm xưa”... Ngày Quốc khánh 2/9 sắp đến, tôi bỗng nhớ câu thơ của nhà thơ Nguyễn Ðình Thi: “Nước chúng ta, Nước những người chưa bao giờ khuất”...

Giáo sư Nguyễn Đức Khương

Giáo sư Nguyễn Ðức Khương: Tài năng Việt toàn cầu - sức mạnh và nguồn lực chiến lược cho phát triển bền vững

Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, một trong những chỉ đạo quan trọng của Tổng Bí thư Tô Lâm là xây dựng chính sách đãi ngộ đặc biệt để thu hút ít nhất 100 chuyên gia hàng đầu về nước làm việc.

Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng (mới) Hồ Văn Mười trao đổi với người dân khi đến làm thủ tục hành chính tại phường Xuân Trường - Đà Lạt.

Nỗ lực phục vụ người dân tốt hơn

Từ ngày 1/7/2025, 34 tỉnh, thành phố sau sắp xếp, sáp nhập cùng mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức được triển khai trên cả nước, mục tiêu cao nhất và xuyên suốt nhằm hướng tới nền hành chính quản trị hiện đại, sâu sát, gần dân, vì nhân dân phục vụ.

Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử-văn hóa cấp tỉnh Địa điểm tưởng niệm Thanh niên xung phong ga Núi Gôi.

Ký ức không quên

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ga xép Núi Gôi nằm trên tuyến đường sắt huyết mạch gắn liền với những chiến công oanh liệt, lòng dũng cảm, xả thân hy sinh bảo đảm thông suốt các chuyến tàu chở hàng hóa, vũ khí, đạn dược và những đoàn quân chi viện cho chiến trường miền nam.

Lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng (mới) trao các Quyết định bổ nhiệm Giám đốc và Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo. Ảnh | MAI VĂN BẢO

Sinh ra từ làng, lớn lên cùng đất nước

Ðã hơn nửa tháng trôi qua, kể từ ngày 1/7. Như con tàu rời ga không tránh khỏi chộn rộn, rung lắc lúc đầu, guồng máy lãnh đạo từ cơ sở đến tỉnh, thành phố đã từng bước làm quen mô hình mới - chính quyền địa phương hai cấp.

Các đại biểu bỏ phiếu bầu Ban Chấp hành Đảng bộ phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình (Hà Nội) khóa XIV.

Tiêu chuẩn và cơ cấu

Vẫn là câu chuyện tưởng như đã bàn tới bàn lui, nhưng lại luôn luôn nóng, nảy sinh nhiều tranh luận nhất. Vào “mùa” đại hội Ðảng các cấp, “mùa” sắp xếp tổ chức, bố trí lại cán bộ, chuyện dùng người càng trở nên cần kíp.

Nhiều bằng khen của các cấp, ngành là phần thưởng động viên chị Tạ Thị Thu Hương tiếp tục làm nhiều việc ý nghĩa cho cộng đồng.

Chị Hương “10 dìu 1”

Núi sông cách trở, người miền cao bên đỉnh núi Cà Ðam, núi Chúa gắn kết cộng đồng, chung tấm lòng chia ngọt, sẻ bùi dẫu cái ăn cái mặc đôi khi còn lo từng ngày, từng tháng.

Bác Hồ đọc Báo Nhân Dân tại chiến khu Việt Bắc. Ảnh | Tư liệu

Người sáng lập, người thầy vĩ đại của báo chí cách mạng Việt Nam

Bước vào làng báo từ năm 1917, nhờ thông minh và khổ luyện, chịu khó học hỏi, Bác Hồ đã trở thành một người viết báo xuất sắc. Những di sản quý báu của Người, trong đó có tư tưởng, đạo đức, phong cách báo chí Hồ Chí Minh sáng mãi trong lòng những người cầm bút, trong sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam.

Bài viết của đồng chí Nguyễn Văn Linh đăng trên Báo Nhân Dân ngày 29/5/1987.

Tiếp nối “Những việc cần làm ngay” trong kỷ nguyên mới

Cả nước ta vừa long trọng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và sắp tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam. Chúng ta không bao giờ quên công ơn trời biển của Bác Hồ - người đã đặt nền móng cho sự ra đời và xây dựng nền Báo chí cách mạng Việt Nam.