Động thái này của ông Trump nhằm khẳng định lời hứa bảo vệ việc làm cho người lao động Mỹ, giúp phục hồi ngành công nghiệp trong nước và giảm phụ thuộc nguồn cung bên ngoài.
Mặc dù mức thuế mới sẽ đem lại lợi ích ngắn hạn cho Mỹ, nhưng dài hạn có thể dẫn đến những hệ quả tiêu cực do lo ngại về sự đứt gãy chuỗi cung ứng, dư thừa nguồn cung cùng đà tăng giá kim loại,... đang bắt đầu phủ “bóng đen” lên thị trường thép toàn cầu.
Tuy thị trường Mỹ chỉ chiếm 14% tổng lượng xuất khẩu nhôm, thép của Việt Nam, với kim ngạch đạt khoảng 1 tỷ USD, nhưng không thể xem nhẹ mức thuế mới do Việt Nam vừa xuất khẩu vừa nhập khẩu thép, chắc chắn sẽ chịu tác động kép. Khi thuế tăng cao đột ngột sẽ kéo theo phản ứng dây chuyền, dẫn đến sự tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng, gây đảo lộn dòng chảy thương mại toàn cầu do các quốc gia có sản lượng thép lớn như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Canada, Mexico, thậm chí cả EU buộc phải tìm hướng xuất khẩu thay thế, giải phóng lượng hàng tồn kho. Khu vực ASEAN, trong đó có Việt Nam, được xem là điểm đến tiêu thụ tiềm năng lý tưởng do tăng trưởng kinh tế ổn định, nhu cầu xây dựng, công nghiệp cao.
![[Video] Mỹ chính thức áp thuế 50% đối với nhôm và thép nhập khẩu](https://cdn.nhandan.vn/images/6ccf977fcc4f27c598eb3acfd18ec3afadfb040dbc4e2e227402f3c3b4a73c091796b29351e2a70ea0038dea3372e2a6543484433c6102d71b3543419deb0b7e/avatar-of-video-845684.png.webp){kind=avatar}
Khi ấy, sự dư thừa nguồn cung trên thị trường sẽ dẫn tới vòng xoáy “phá giá”, trong khi chi phí nguyên liệu và sản xuất thép tại Việt Nam chưa được cải thiện tương xứng, khiến biên lợi nhuận của các doanh nghiệp trong ngành vốn eo hẹp sẽ tiếp tục bị “bóp nghẹt”. Từ đó, khả năng tái đầu tư, duy trì sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng, thậm chí có thể kéo các doanh nghiệp trong nước “vướng” vào những vụ kiện phòng vệ thương mại, chống lẩn tránh chống bán phá giá không đáng có.
Do đó, trước mắt, khi mức thuế 50% đã chính thức được áp dụng, các doanh nghiệp ngành thép Việt Nam cần nhanh chóng chủ động rà soát lại toàn bộ hợp đồng thương mại hiện có với đối tác Mỹ để đánh giá mức độ rủi ro, có kế hoạch điều chỉnh sản lượng xuất khẩu hoặc chuyển hướng sang các thị trường khác để giảm ảnh hưởng đến mức thấp nhất.
Nhìn xa hơn, dù được thực thi đầy đủ hoặc điều chỉnh trong thời gian tới hay không thì chính sách này cũng đang là lời cảnh báo về sự bất định, khó dự đoán của thương mại toàn cầu trong thời kỳ bảo hộ công nghiệp trỗi dậy.
Với những thành tựu đã đạt được, ngành thép Việt Nam không thể chỉ dừng lại ở việc ứng phó từng biến động nhất thời mà cần xây dựng một chiến lược phát triển dài hơi, bền vững; không chỉ dựa trên giá cả mà còn ở chất lượng, uy tín, củng cố nội lực, nâng cấp công nghệ, cải thiện quy trình sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Tiến tới đầu tư vào “thép xanh”, thép chế tạo cao cấp, thép cán nguội chất lượng cao,… đáp ứng tốt tiêu chuẩn khắt khe của thị trường mới chính là hướng đi tạo ra giá trị gia tăng, bền vững và lâu dài thay vì chỉ tập trung đơn thuần vào sản lượng.
Về phía Nhà nước, cùng với chủ động đàm phán song phương và đa phương để bảo vệ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp Việt Nam trước các rào cản thương mại phi thuế quan thì vai trò kiến tạo càng cần đặt lên ưu tiên hàng đầu thông qua việc ban hành các chính sách hỗ trợ tín dụng, khuyến khích đầu tư công nghệ, tháo gỡ các rào cản hành chính để doanh nghiệp ngành thép có thể nhanh chóng chuyển hướng sản xuất, đầu tư đổi mới theo hướng xanh và bền vững.
Có như vậy, chúng ta mới biến thách thức thành động lực, giúp ngành thép Việt Nam không chỉ đứng vững mà còn vươn xa, ngày càng khẳng định vị thế trên bản đồ thép thế giới.
