Người mẹ nuôi lao công

Cánh cửa tối mầu của căn chung cư cũ khẽ kêu cót két. “Đây là mẹ nuôi của bố”... Nó chỉ kịp nghe loáng thoáng như vậy khi lọt vào vòng tay chặt đến nghẹt thở cùng với những âm thanh lạ lẫm của một thứ ngôn ngữ kỳ lạ.

Ảnh: SONG ANH
Ảnh: SONG ANH

Có thế một vài giây hoặc cũng có thể dài hơn thế nữa. Khi bà buông tay, đẩy nó ra ở khoảng cách vừa đủ ngắm nhìn… Hóa ra, chẳng phải đây là bà lao công đã có lần nó thấy dọn dẹp khuôn viên ký túc của bố?!

Vài ngày trước đó, nó đặt chân đến một đất nước xa lạ. Nếu đủ lớn để hiểu, nó đã biết nơi ấy cách quê hương mình nửa vòng trái đất. Máy bay hạ cánh tại sân bay quốc tế Moscow, quy trình nhập cảnh diễn ra nhanh chóng. Vừa bước chân ra cửa đã thấy một gương mặt thân quen, bố đứng đợi từ bao giờ. Nhưng nếu chỉ có vậy sẽ chẳng có gì để nói. Trên đường về nhà, tai nó nhanh chóng lùng bùng, đầu gối lạnh dần. Hình như bố đang thao thao gì đó về nơi ở mới. Cứ vài km nó lại đòi xuống xe taxi một lần… chỉ để nôn. Đến lần thứ ba, nó thậm chí van xin bố được cho đi bộ nốt chặng đường. Tất nhiên bố không đồng ý và khi đến nhà, nó trở thành một tàu lá héo.

Sớm ngày thứ hai, nó lẻn ra ngoài khi bố mẹ đang ngủ. Trong cơn nôn nao vì ô-tô hôm trước, nó vẫn kịp ghi nhớ cách sử dụng cầu thang máy. Cửa dưới sảnh chính vừa mở ra, gió lạnh cắt da. Thời tiết giữa hè ở Moscow loanh quanh 20 độ. Mặc kệ chiếc áo mỏng trên người, nó lao về phía trước, cả một thế giới để khám phá đang chờ đợi.

Khuôn viên ký túc xá vắng người. Nghe nói đây là khu dành cho nghiên cứu sinh các nước khối chủ nghĩa xã hội. Hai bên đường là hàng cây táo san sát, cành nào cành nấy nặng trĩu. Những quả táo to hơn nắm tay trẻ nhỏ. Không ai lấy, táo rụng đầy dưới gốc. Ở nước nó, mỗi quả táo như vậy đã là cả một món quà mơ ước đối với một đứa trẻ. Một bà lao công chậm rãi quét gọn, vun thành đống “món quà” ấy. Thấy nó tần ngần, bà lại gần xoa đầu nói vài câu gì đó mà có trời mới hiểu được. Đã mấy lần bà kéo nó lại gần, nó cố gắng lùi lại. Sự cởi mở của người già không đủ để đánh tan tâm lý phòng bị của đứa trẻ mười tuổi ở nơi đất khách. Rút túi ra phong kẹo sô-cô-la đưa cho nó, bà quay lại với công việc của mình.

Buổi gặp gỡ ngắn ngủi nhưng vị ngọt của thanh kẹo đọng lại trên đầu lưỡi suốt buổi sáng. Thơ thẩn đến gần trưa nó quyết định quay về. Tranh thủ trước bữa cơm, nó kịp khoe với bố chuyện buổi sáng lang thang. Nó kể đủ thứ từ những rặng táo trĩu trịt cho đến bầy quạ nhởn nhơ dưới sân. Thật kỳ cục, nơi đây quả không ai hái, chim không ai bắt và người lạ cho nhau quà… Nhìn thanh kẹo, bố nó chỉ tủm tỉm cười một cách khó hiểu.

Ngày thứ 3, bố đích thân dẫn hai mẹ con nó đi chơi một vòng thủ đô Liên Xô. Gần trưa cả nhà quay về một địa điểm mới. Trên đường, bố đã úp mở về người mẹ nuôi mới. “Hai ông bà già rồi, không có con. Họ nhận bố làm con nuôi từ những ngày đầu. Người ở đây ai cũng tốt tính, vô tư cả. Thiên đường xã hội chủ nghĩa đấy con ạ”, bố nói. Nó không hiểu thiên đường xã hội chủ nghĩa là gì, chỉ biết rằng nơi đây thật kỳ lạ và… ngon. Sau khi buông tay, bà mẹ nuôi đã lôi nó vào bếp, một chầu bánh kẹp nhớ đời đang đợi sẵn. Chưa kịp thở vì quá no, bà lại lôi nó ra cây đàn piano. Thứ âm thanh dịu nhẹ tràn ngập phòng khách. Bố dừng lại, ngước nhìn. Bà dạy nó một giai điệu đơn giản chỉ sau 5 phút. Khi ra về bà nằng nặc đòi gửi cả cây đàn về Việt Nam…

Cái tên đất nước Liên Xô đã không còn nữa, những con người từng mở rộng vòng tay đón nó, giờ đều đã yên nghỉ. Đứa trẻ ngày nào cũng đã trưởng thành, được đi nhiều đất nước, gặp nhiều con người thú vị. Nhưng có một cái gì đó không thể làm nó quên chuyến đi ấy. Có thể nó ấn tượng về con người, hoặc cũng có thể nó vẫn đau đáu về cái người lớn khi ấy gọi là thiên đường… Giữa bộn bề cuộc sống hiện đại, những ký ức về chuyến đi ấy hóa ra lại đẹp hơn tất cả, dù chỉ là một thoáng ngắn ngủi trong đời!

Có thể bạn quan tâm

Đôn Ki-hô-tê, cát và đêm

Dãy nhà san sát, lởm chởm bên mép nước. Lòng sông mở ra rộng thênh thang, phẳng lặng đến mức tưởng như có thể bước qua mà không ướt chân. Sông Hồng luôn biết cách khởi đầu theo một kiểu khác, không còi xe, không những đoàn thuyền ngược xuôi, chỉ còn thứ im lặng lơ lửng như cơn ngủ chuẩn bị vào giấc.

Bữa cơm mùa gặt.

Nhớ cơm mới ngày mùa

Những chiều nắng rựng lên vài cơn the thắt. Ba ngồi chỗ hiên tay đong đưa ca nước chè, ngó lên phía cây cam trước sân.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Chạy trước tử thần

Cần gạt nước đã ở mức độ làm việc tối đa mà không xua được nước mưa ào ạt tuôn lên mặt kính.

Ayun Pa ngày lũ

Là nước. Nhưng lũ về khiến bờ sông tan hoang, bãi bờ rách nát. Nhưng nước về, cỏ cây quên đi ngày nắng hạn, cần mẫn vá víu đôi bờ. Ngày tôi đến Ayun Pa (Gia Lai), thị xã nhỏ bên dòng sông Ba, một vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên và duyên hải, chênh vênh bên những khô cằn.

Ảnh: SONG ANH

Một thời... áo vá

Những cơn gió se se đã gõ cửa hiên nhà, nhắc tôi rằng phải soạn sửa tủ áo quần cho con. Tôi lôi từng chồng áo len, áo khoác dày ra gấp gọn, xếp thành hàng ngay ngắn.

Minh họa: NGUYỄN VÂN CHUNG

Chiếc hộp gỗ

Bóng núi như tấm áo choàng đen thẫm phủ lên những mái nhà sàn cheo leo. Mối rừng ùa ra từng đám béo mẫm, trắng xóa. Chúng bay chán chê rồi đậu kín mặt đất, bãi cỏ, cành cây… Mối chưa kịp tản đi thì chuồn chuồn lại kéo về đàn đàn lũ lũ. Mất điện. Mưa xối xả. Gió điên cuồng gầm rú. Cây cối đổ gãy răng rắc.

Chợ đêm sinh viên ở làng đại học. Ảnh: VNE

Quán lẩu “ký ức”

20 năm về trước, ở “Làng đại học Thủ Đức” có một quán lẩu mà đám sinh viên nghèo luôn thuộc nằm lòng. Quán bình dân, bán đúng hai món lẩu giá rẻ với đa phần khách là sinh viên, gọi món thì ít, xin thêm thì nhiều.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Kệ sách ở đảo X

Trong túi xách ra đảo X đợt đó của ông giáo chỉ có ba bộ đồ thay đổi, còn lại là sách.

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Hà Nội một ngày mưa bão, tôi nhận điện thoại từ Mỹ Anh - một người bạn học, “trên Ngọc Chiến họ alo, muốn xin cái nhà ăn cho các cháu. Anh đi thực địa được không?”. Ngọc Chiến, là một xã của huyện Mường La, Sơn La trước đây, nằm giữa núi rừng Hoàng Liên, giáp ranh với Mù Cang Chải (Yên Bái).

Ảnh: HẢI ANH

Thả một hòn đá xuống dòng sông

Cửa sổ nhà tôi mở góc nhìn ra một góc phố đông đúc, nhộn nhịp. Ngày ngày, nhìn dòng xe chen chúc như những đàn kiến hối hả chạy trốn trước cơn mưa, tôi tự hỏi: Ngoài kia mọi người vội vàng như thế, nếu mình sống chậm lại, liệu có bị bỏ rơi ở phía sau?

Minh họa: NGUYỄN MINH

Bến lang thang

Cuối chiều, xe dạt về vùng ven thành phố, Quan ôm chiếc võng vào rừng tràm, cột nó lên thả mình lắc lư, hát vài câu rồi ngủ vùi lúc nào không biết. Khi bị đánh thức bởi người đàn ông da ngăm đen, tay lăm lăm máy cưa, chân đi giày dân quân bó chắc quần vải anh mới chợt tỉnh.

Thu chạm miền biên viễn

Đó là miền đất thẳm sâu thương nhớ, với những ai từng ở nơi này, đã đi quá xa bây giờ trở lại.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những cơn mưa đi lạc

Là khi đang nắng rang trời! Miền trung mùa nắng như chảo dầu sôi có thể tráng được trứng, ấy vậy nói mưa là mưa, như không! Lam đứng ngoài ban-công ngửa tay hứng mưa vừa nghe Thủy nói một câu nghe hờn:

Ảnh: HẢI ANH

Trong mỗi chúng ta có mùa lau trắng

Cơn mưa cuối cùng vừa dứt, dòng sông lại mở lòng ra với trời, với đất. Con nước thôi cuộn mình, chỉ còn khoảng lặng mênh mang, nơi lau trắng bắt đầu thức dậy. Lau trải dài dọc hai bờ, bay bay theo làn gió. Mỗi lần thấy lau nở, lòng tôi lại rưng rưng vừa bình yên, vừa nao nao, gặp lại chính mình của những năm tháng cũ.

Ảnh: SONG ANH

Vòng tay trong mưa

Bà từng ôm đứa cháu nhỏ trong một cơn mưa, không phải để che roi mà như muốn che cả bầu trời cho một mầm non vừa nhú.

Ảnh: SONG ANH

Chiếc xe cổ tích

Tôi lại ngồi tỉ mẩn lau lại từng cái nan hoa, vành bánh chiếc xe đạp như lau đi lớp bụi thời gian bám vào ký ức mà chiếc xe ấy đã gắn bó với gia đình tôi tròn nửa thế kỷ.

Minh họa: NGUYỄN NGHĨA CƯƠNG

Về cùng suối Nhớ

Mây vẫn ầng ậc nước, trên dãy núi xa xa, Thái cảm giác cái âm u vẫn chưa tan biến, dẫu mưa lũ đã đi qua năm ngày.

Quán sinh viên. Ảnh: NAM ANH

Quán U Phong

Tầng 2 của phòng đào tạo Phân viện Báo chí và Tuyên truyền hôm ấy chật kín sinh viên. Đó là hôm nhà trường bắt đầu trả bằng tốt nghiệp cho lứa sinh viên năm cuối. Hai cái cầu thang ở hai đầu hiên lố nhố kẻ đứng, người ngồi.

Trình diễn hát hố tại một sự kiện văn hóa. Ảnh: LÊ MINH

Tiếng hát hố còn vang trong gió

Khi trong lòng còn giữ được một khoảng trong trẻo để quay về, người ta sẽ bớt lạc bước giữa những chênh vênh của đời sống.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Nghĩa anh em

Ông Nhân thảng thốt gọi “Thiện!” rồi ngồi sụp xuống ôm ông Thiện chặt cứng. “Thiện ơi… anh tìm em cực khổ quá… Có việc gì thì anh em nương tựa nhau chứ sao đi ăn nhờ ở đậu vậy em ơi?”. Mọi người trong khu xưởng mộc Bồ Đề đồng loạt ngừng tay.

Bới cát tìm dã tràng. Ảnh: SONG ANH

Còn trong nỗi nhớ

Làng quê tôi độc canh cây lúa. Một đời bùn đất, người dân quê tôi xưa vẫn nghèo như rơm rạ, bữa ăn lấy các loại mắm làm đầu. Nhưng tôi nhớ, làng tôi cũng có những người cả đời không mấy khi phải lội xuống bùn. Đó là những người làm nghề câu cáy hôi, trong đó có bác dâu tôi.

Ảnh: HẢI ANH

Bánh lá quà quê

Sau nhiều năm đi chợ, tôi dần hình thành cho mình một thói quen. Hễ là đồ ăn, thực phẩm gì không nhất thiết phải lưu trữ lâu quá, tôi sẽ mua những thức bánh lá, quà quê ở cái chợ ngách gần nhà.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Giông chiều

Đàn mối từ đâu túa ra, bay vòng trên đầu rồi lao thẳng vô người Vy. Cảm giác sợ hãi dấy lên đột ngột rồi tan biến.

Ảnh: ANH QUÂN

Chiếc đèn ông sao mùi tre ngâm

Trung thu bây giờ đã khác nhiều. Phố xá rực rỡ ánh đèn điện, lồng đèn chạy pin sáng nhấp nháy, tiếng nhạc phát ra vui nhộn. Trẻ con giờ cầm đèn đi rước cũng chẳng lo tắt nến giữa đường. Nhưng cứ mỗi lần nhìn thấy ánh sáng ấy, lòng tôi lại dấy lên một nỗi bồi hồi khó tả…

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những tờ báo, những bước chân

Thỉnh thoảng Son chán ghét bản thân khủng khiếp. Nhất là lúc đang ướm thử đôi giày cao gót mầu bạc đính đá lấp lánh trong cửa tiệm sáng choang.

Kancha trong một chuyến bay dù lượn.

Hai người bạn ở Nepal

“Swayambhunath, mặt trời, đẹp”, Sumi nói vài từ tiếng Anh cơ bản, xoay camera điện thoại về phía ánh mặt trời trên đỉnh tháp. Thời gian đầu, Sumi vẫn hay đều đặn gọi video call cho chúng tôi, khoe mỗi khoảnh khắc như thế.

Ảnh: SONG ANH

Thương từ bánh khoái

Tháng Tám, hạt lúa nương giã xong cho ra những vốc gạo nâu đỏ còn nguyên vị ngọt thơm hương sắc núi rừng.