“Vắc-xin” tự nhiên cho cây trồng
Với nhiều người, nông nghiệp vẫn được xem là nghề vất vả, ít hấp dẫn. Nhưng với kỹ sư hóa sinh Lê Việt Trung ở Đà Nẵng, nông nghiệp lại là con đường của đam mê và sự dấn thân nghiên cứu khoa học.
Cơ duyên đưa anh đến lĩnh vực này bắt đầu từ quá trình tham gia một dự án sản xuất ngũ cốc xuất khẩu. Thực tiễn cho thấy, để sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường quốc tế, toàn bộ quy trình sản xuất phải khép kín, kiểm soát chặt chẽ từ giống, đất, nước cho tới chế biến, đóng gói. Từ đó, anh Trung lựa chọn hướng nghiên cứu các giải pháp phục vụ nông nghiệp an toàn, nông nghiệp hữu cơ.
Năm 2019, trong giai đoạn dịch Covid-19 bùng phát, khi nhiều hoạt động bị gián đoạn, anh Trung và các cộng sự vẫn bền bỉ làm việc trong xưởng nghiên cứu nhỏ tại Đà Nẵng. Hàng trăm lần thử nghiệm thất bại, sai lệch nhỏ cũng khiến toàn bộ mẻ sản xuất phải làm lại từ đầu. Sau ba năm kiên trì, nhóm đã nghiên cứu thành công công nghệ sản xuất chế phẩm sinh học AGOIN, đăng ký bản quyền và thành lập Công ty TNHH Ted Technology vào năm 2021.
Các chế phẩm sinh học AGOIN được sản xuất bằng công nghệ nano kết hợp cắt mạch, sử dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên, hữu cơ chiếm từ 60–80%. Thành phần chính gồm chitosan tách từ vỏ tôm, alginate từ rong biển, nano silica từ vỏ trấu và kalihumate từ quặng bùn than. Việc cắt mạch polysaccharide giúp tạo hoạt chất sinh học dễ hấp thu hơn cho cây trồng.
Theo anh Trung, cơ chế hoạt động của chế phẩm tương tự một loại “vắc-xin thực vật”, kích thích hệ miễn dịch tự nhiên, tăng sức đề kháng và khả năng chống chịu sâu bệnh. Sản phẩm được sử dụng từ khâu cải tạo đất, xử lý hạt giống đến chăm sóc định kỳ, giúp cây sinh trưởng ổn định mà không cần thuốc bảo vệ thực vật hóa học.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn phát triển các dòng sản phẩm sinh học diệt sâu bọ từ dầu neem, chế phẩm nano đồng, nano bạc để phòng trừ vi khuẩn, virus và nấm bệnh, thay thế hoàn toàn thuốc hóa học trong canh tác.
Trả lại sự an lành cho đất
Đến nay, các chế phẩm sinh học AGOIN đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp phép lưu hành và Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận đăng ký nhãn hiệu. Sản phẩm đã được ứng dụng tại nhiều vùng sản xuất trên cả nước như vùng lúa tỉnh Kon Tum, khu vực trồng dược liệu tại tỉnh Hòa Bình và Thanh Hóa, các vùng rau màu ở tỉnh Lâm Đồng, thành phố Huế, Nghệ An, Đắk Lắk, thành phố Cần Thơ, tỉnh Tây Ninh…
Gần đây, chế phẩm AGOIN được ứng dụng trên diện tích hơn 20ha sầu riêng tại huyện Krông Búk (tỉnh Đắk Lắk) và tỉnh Phú Yên, cho kết quả tích cực: đất tơi xốp, cây khỏe, quả đạt chất lượng cao, ít sâu bệnh. Tại tỉnh Tây Ninh, khoảng 4.500ha cây trồng sử dụng chế phẩm sinh học này ghi nhận tỷ lệ thối rễ, thối thân giảm rõ rệt, chi phí thấp hơn so với sử dụng thuốc hóa học.
Đặc biệt, tại vùng trồng sâm Ngọc Linh thuộc huyện Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam), chế phẩm AGOIN cho thấy hiệu quả rõ rệt, giúp giảm tỷ lệ củ sâm bị thối, tăng khả năng quang hợp và hấp thu dinh dưỡng. Nhiều nhà vườn đánh giá cây khỏe hơn, sinh trưởng ổn định, năng suất cải thiện rõ rệt.
Điều khiến anh Trung tâm huyết nhất không phải là doanh thu, mà là sự thay đổi trong tư duy của người nông dân. Khi nông dân dần giảm sử dụng thuốc hóa học, đất canh tác được cải tạo, hệ sinh thái đồng ruộng phục hồi, đó chính là thành quả lớn nhất của quá trình nghiên cứu.
Tuy vậy, anh Trung cũng thẳng thắn nhìn nhận, việc lan tỏa các giải pháp sinh học vẫn đối mặt nhiều thách thức, bởi thói quen canh tác cũ còn phổ biến. Cách mà anh và cộng sự lựa chọn là đồng hành lâu dài, chứng minh hiệu quả bằng thực tiễn.
Hiện nay, Công ty TNHH Ted Technology tiếp tục mở rộng các mô hình canh tác sinh học gắn với bảo vệ rừng và nguồn nước tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên, đồng thời tham gia các hoạt động kết nối khởi nghiệp, triển lãm nông nghiệp để chia sẻ kinh nghiệm, thúc đẩy nông nghiệp an toàn, bền vững.
