Lâm Đồng sau 50 năm: Tháng tư nơi vùng đất anh hùng

Tháng tư, nam Tây Nguyên nắng mênh mang, mùa cà-phê đơm trái, mùa của những đàn chim c’rao sải cánh bay về. Trên những cung đường nhựa thay màu những con đường đất đỏ lượn vòng cao nguyên, chúng tôi trở về với những buôn làng là chiến khu xưa, những “cái nôi” nuôi dưỡng phong trào đấu tranh cách mạng tại Lâm Đồng, để được sống lại ký ức hào hùng cách đây tròn nửa thế kỷ và ngắm nhìn kỳ tích của sự đổi thay trên vùng đất nam Tây Nguyên anh hùng.
Sắc màu nông thôn mới dưới chân núi Bidoup, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng.
Sắc màu nông thôn mới dưới chân núi Bidoup, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng.

Lâm Đồng, với lịch sử đấu tranh anh hùng, đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, đổi thay. Những vùng căn cứ và chiến khu xưa nhuốm màu cỏ cháy giờ đang chuyển mình mạnh mẽ; những thôn, buôn giờ đã “dệt” những miền xanh thanh bình.

Ký ức hào hùng

Trong ngôi nhà khang trang bên suối Đạ Kơi, già làng, cựu du kích K’Sáu đón chúng tôi với nụ cười đôn hậu. Dù đã qua 76 mùa rẫy, nhưng giọng nói của già vẫn chắc nịch như cây rừng: “Cách mạng về, cán bộ và Bộ đội Cụ Hồ về, người Mạ ở Lộc Lâm như gặp ánh sáng mặt trời. Từ đó, dân làng chỉ nghe theo lời Đảng, lời Bác xây dựng lực lượng, dũng cảm chiến đấu bảo vệ buôn làng”.

Xã Lộc Lâm có gần 3.000 người sinh sống, chủ yếu là dân tộc Mạ với hơn 83% dân số. Năm 1978, Lộc Lâm vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngược dòng ký ức, già K’Sáu kể, thời kháng chiến, các xã Lộc Bắc, Lộc Nam, Lộc Lâm đã phát động các phong trào “năm thi đua”, “bốn nhất” trong thanh niên, thực hiện chống càn để bảo vệ căn cứ, chống biệt kích, bắn máy bay địch, bổ sung lực lượng cho các đơn vị vũ trang…

Thời đó, cả xã Lộc Lâm chỉ hơn 300 người, nhưng có khoảng 80 người Mạ ở các buôn làng tham gia quân giải phóng, các cơ quan kháng chiến và tham gia bảo vệ căn cứ, tải đạn, lương thực phục vụ chiến đấu và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vùng căn cứ kháng chiến của tỉnh Lâm Đồng, đầu mối trên tuyến hành lang đông-tây của chiến trường miền nam.

Với vị trí quan trọng, Lộc Lâm trở thành vùng chiến địa ác liệt. Quân và dân Lộc Lâm đã tham gia 93 trận đánh, diệt 370 tên địch, bắn rơi sáu máy bay. “Hàng chục người con Lộc Lâm đã anh dũng ngã xuống để có ngày đất nước thống nhất và buôn làng có cuộc sống yên bình hôm nay”, cựu du kích K’Sáu chia sẻ.

Chiều, dừng ở lưng chừng núi, có thể bao quát diện mạo mới của xã anh hùng Đinh Trang Thượng, huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng với những buôn làng bình yên, những vườn cà-phê, cây ăn trái mát xanh.

“Chuyện xưa đánh giặc bảo vệ buôn làng nhiều lắm, phải kể thâu đêm suốt sáng như hát kể yal yau mới hết. Trong kháng chiến chống Mỹ, xã 5 - tên cũ của Đinh Trang Thượng, là vùng chiến lược quan trọng nên thường diễn ra các cuộc giao tranh kéo dài đến mùa xuân năm 1975”, nguyên Bí thư Đảng ủy xã K’Brền đón chúng tôi bằng câu chuyện ký ức.

Thời đó, xã 5 có khoảng 350 người, nhưng có đến 29 liệt sĩ, 7 thương, bệnh binh; 33 gia đình được tặng thưởng huân chương, huy chương kháng chiến, 1 Mẹ Việt Nam Anh hùng.

Nhấp ngụm nước suối mát lành, ông K’Brền kể, theo bước chân cha anh, năm 1961, ông đã bám rừng làm cách mạng; đến đầu năm 1968, ông vinh dự là Bộ đội Cụ Hồ. “Mỗi lần nhìn lại những tấm huân chương cao quý được Nhà nước trao tặng, mình lại nhớ những đồng đội năm xưa đã hòa dòng máu anh hùng trong lòng đất mẹ”, ông K’Brền xúc động.

Trên cung đường nối phố hoa Đà Lạt và phố biển Nha Trang, chúng tôi đến xã Đạ Chais, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng để nghe kể chuyện kháng chiến. Trong nếp nhà truyền thống, khi nhắc lại chuyện xưa, cựu chiến binh, già làng Ha Tam như bắt được mạch nguồn, già bảo, thời kháng chiến, tất cả bà con ở các buôn làng Đồng Mang, Đạ Tro, Đưng K’Si, KLong KLăn đều nhất tề theo cách mạng, tham gia kháng chiến.

Con gái, con trai biết cầm con dao là biết vót chông; lớn hơn thì cầm súng vào du kích hoặc vào bộ đội; người già thì lên nương trồng tỉa để lấy lương thực nuôi quân.

Ông kể: “Đồng bào mình một lòng theo Đảng, theo cách mạng để bảo vệ buôn làng, không sợ gì đâu. 18 tuổi mình làm giao liên, sau hai năm thì xung phong đi tải đạn. Ngày đó, máy bay địch ném bom vùng này dữ lắm, mình may mắn sống sót, nhưng vùng này nhiều người đã ngã xuống…”.

Sáng tươi những vùng quê cách mạng

Thời binh lửa đã lùi vào dĩ vãng, lịch sử đã khắc ghi. Lộc Lâm hôm nay là những buôn làng người Mạ bình yên, tươi mới, được bao bọc bởi những cánh rừng già và dòng Đạ Kơi mát lành.

Tinh thần kháng chiến xưa đã hòa vào tinh thần đoàn kết, chung sức xây dựng buôn làng no ấm, tươi đẹp hôm nay trên vùng đất anh hùng và kỳ tích đã đến khi Lộc Lâm đạt xã nông thôn mới.

Cách đây 15 năm, tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm tới 47,6%, nay giảm còn 3,4%; nhà cửa của người dân đã đàng hoàng hơn, đời sống được nâng cao. “Ngắm nhìn sự đổi thay từng ngày của vùng đất quê hương mình rất tự hào. Rồi đây, Lộc Lâm tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, sẽ phát triển xanh như rừng núi nghĩa tình”, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Lộc Lâm K’Giáp tin tưởng.

Từng là xã được liệt vào danh sách đặc biệt khó khăn của tỉnh Lâm Đồng, nhưng giờ đây Đinh Trang Thượng đã khoác lên mình một màu xanh tươi mới của sự thanh bình và ấm no. “Chuyện xưa không kể hết đâu, giờ phải nói chuyện phát triển; cơm ngon, áo đẹp; chuyện con cái học đại học…”, cựu chiến binh K’Pố khảng khái.

Dù có tỷ lệ thương tật 61%, song, già K’Pố vẫn cùng dân làng chung tay phát triển kinh tế. “Mình là Bộ đội Cụ Hồ, sống ở đất anh hùng, mình phải làm gương. Gia đình mình có 3,5ha đất, mình trồng cà-phê, tiêu, rồi chăn nuôi, không để đất “chết”... Năm vừa rồi, gia đình mình có thu nhập hơn 700 triệu đồng, cũng đáng để bà con học hỏi, làm theo và nâng cao đời sống. Bác Hồ nói “dân giàu, nước mạnh” mà”, già K’Pố cười mãn nguyện.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đinh Trang Thượng K’Sor Huân chia sẻ, bây giờ trên địa bàn xã có rất nhiều gia đình triển khai mô hình sản xuất và có thu nhập như già K’Pố, góp phần nâng mức thu nhập bình quân đầu người của xã lên 47 triệu đồng. “Những con đường đất đỏ mưa lầy, nắng bụi đã lùi vào quá khứ... Xã anh hùng giờ là diện mạo nông thôn mới tươi đẹp”, ông K’Sor Huân tự hào.

Đạ Chais cũng thế, từ khi có Quốc lộ 27C ngang qua đã tạo cho vùng đất anh hùng này thế phát triển mới. “Đạ Chais giờ là xã nông thôn mới, đời sống nhân dân đã khá hơn rất nhiều”, cựu chiến binh, già làng Ha Nhưng cho biết.

“Phát huy truyền thống hào hùng của cha ông, lớp trẻ chúng tôi luôn phát huy tinh thần xung kích, giúp nhau và hỗ trợ dân làng cùng phát triển kinh tế. Xã đang xây dựng nông thôn mới nâng cao, thu nhập bình quân đầu người đạt 61 triệu đồng/năm”, Cil Ha Niên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đạ Chais, gương mặt trẻ làm kinh tế giỏi, chia sẻ.

Lâm Đồng có 47 dân tộc sinh sống, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số hơn 25,7%. Giai đoạn 2019-2024, nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia đã huy động hơn 15.000 tỷ đồng để xây dựng nông thôn mới; tổng nguồn lực đầu tư dành riêng vùng dân tộc thiểu số tại tỉnh Lâm Đồng hơn 1.264 tỷ đồng, nâng mức thu nhập bình quân đầu người vùng dân tộc thiểu số lên hơn 50 triệu đồng/năm.

Đến nay, Lâm Đồng trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước, nằm trong nhóm có mức thu ngân sách năm hơn 10.000 tỷ đồng, chất lượng sống của người dân được nâng cao.

Ngày nay, Lâm Đồng không còn nơi nào thật sự là vùng xa nữa, những con đường nhựa, bê-tông đã thay những con đường đất đỏ nối những buôn làng. Những xã anh hùng như Đồng Nai Thượng, Sơn Điền, Lộc Lâm không còn là “ốc đảo”; Lộc Bắc, Lộc Nam, BGia không còn là “xứ cô đơn”; Quảng Lập, Hòa Bắc, Lộc An, Xuân Trường đã trở thành những vùng đất đầy sức sống.

Toàn tỉnh Lâm Đồng có 14 xã được phong tặng Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Hiện tất cả 106 xã trong toàn tỉnh đã đạt chuẩn nông thôn mới, GRDP bình quân đầu người đạt hơn 98,9 triệu đồng.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng Trần Hồng Thái tin tưởng, Lâm Đồng tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng; vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức; khai thác tốt nhất tiềm năng, thế mạnh, huy động mọi nguồn lực; không ngừng nỗ lực xây dựng và phấn đấu trở thành địa phương vững về chính trị, giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng-an ninh; ngày càng phát triển văn minh, hiện đại, tạo nền tảng vững chắc cùng với cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Có thể bạn quan tâm

Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng.

Xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân đạt hiệu quả cao

Chiều 5/12, Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng, nhằm giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chuyên đề trọng tâm, cấp bách cuối năm 2025; kiểm điểm tự đánh giá xếp loại chất lượng của Ban Thường vụ Đảng ủy xã năm 2025.

Các đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Lương Quốc Đoàn (lần lượt thứ nhất và ba từ trái sang) trao giải A Giải báo chí và giải A Cuộc thi viết cho các tác giả, đại diện nhóm tác giả tiêu biểu.

Trao giải báo chí về "tam nông" tặng 34 tác phẩm xuất sắc

Năm nay, Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn ghi nhận kỷ lục về số lượng tác phẩm dự thi với gần 1.900 bài gửi. Từ đây, Ban tổ chức đã đánh giá, lựa chọn và tìm ra hai giải A, bốn giải B, sáu giải C, mười giải Khuyến khích và 12 giải chuyên đề. Báo Nhân Dân có một tác phẩm giành giải chuyên đề.

Trao giải "Vinh danh người truyền lửa" cho 15 cá nhân xuất sắc.

Vinh danh những “Người truyền lửa” vì cống hiến, đóng góp thiết thực cho cộng đồng

Những cá nhân tiêu biểu nhất của giải thưởng “Vinh danh Người truyền lửa” đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng đều có chung một tinh thần luôn nỗ lực không ngừng vì những điều tốt đẹp. Câu chuyện họ mang theo đã truyền cảm hứng, góp phần bồi đắp niềm tin, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Anh Lương Minh Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Đắk Lắk trao tặng Bằng khen của Ban Chấp hành Tỉnh đoàn Đắk Lắk cho anh Nguyễn Văn Minh.

Tặng Bằng khen cho anh Nguyễn Văn Minh vì đã có hành động dũng cảm cứu người trong mưa lũ

Hành động dũng cảm của anh Nguyễn Văn Minh không chỉ hỗ trợ lực lượng chức năng kịp thời đưa người dân ở vùng lũ đến nơi an toàn, anh còn có tinh thần trách nhiệm, xả thân vì cộng đồng, là tấm gương điển hình về người tốt, việc tốt để đoàn viên, thanh niên trong và ngoài tỉnh học tập, rèn luyện.

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; điều tra làm rõ nguyên nhân, khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, Thành phố Hồ Chí Minh … là một số tin tức đáng chú ý ngày 5/12.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Công điện số 236/CĐ-TTg ngày 5/12/2025, yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý vụ cháy xảy ra lúc 4 giờ 37 cùng ngày tại số 227 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh (TP Hồ Chí Minh), khiến bốn người thiệt mạng và hai người bị thương. 

Dự án "Mắt sáng cộng đồng" bố trí các xe phẫu thuật lưu động đạt chuẩn bệnh viện để hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng xa.

Dự án "Mắt sáng cộng đồng": Mỗi đôi mắt sáng trở lại là một cuộc đời lần nữa mở ra

Hơn 10 năm về trước, đoàn bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế DND không quản ngại khó khăn, đến Quỳnh Nhai (Sơn La) để tiến hành thay thủy tinh thể cho hơn 100 người cao tuổi. "Đó là những ngày trời rét căm, chúng tôi 'mang' cả phòng mổ lên núi, với mong muốn đem ánh sáng trở lại cho bà con vùng cao", bác sĩ Quỳnh hồi tưởng.

Thành phố Đà Nẵng họp triển khai "chiến dịch Quang Trung".

Đà Nẵng tăng tốc triển khai "chiến dịch Quang Trung"

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng yêu cầu việc sửa chữa và xây dựng lại nhà cửa phải bảo đảm tiêu chí an toàn, bền vững, không để tình trạng nhà làm xong 2-3 năm đã hư hỏng. Tại các địa bàn khó khăn chưa triển khai được phải có phương án tạm thời cho dân ngay.

Phối cảnh cầu vượt trực thông trên tuyến đường Cổ Linh.

Làm cầu vượt trực thông dài hàng trăm mét giải quyết ùn tắc đường Cổ Linh

Do lưu lượng phương tiện lớn, đường Cổ Linh (Hà Nội) luôn trong tình trạng ùn tắc, mất trật tự an toàn giao thông, là “điểm nghẽn” phát triển kinh tế-xã hội của khu vực. Dù mới đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng phường Long Biên đã chủ động đề xuất giải pháp giải quyết căn cơ tình trạng này.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Hồ Văn Niên cùng lãnh đạo các ban, sở, ngành của tỉnh và địa phương thực hiện nghi thức khởi công xây dựng nhà mới cho gia đình bà Hồ Thị Hương, ở xã Tây Trà.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu sớm hoàn thành việc xây mới và sửa chữa nhà cho người dân vùng bão lũ

Sáng 5/12, tại buổi lễ trao kinh phí hỗ trợ cho các gia đình có nhà bị hư hỏng do mưa lũ ở xã Tây Trà, đồng chí Hồ Văn Niên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu địa phương huy động tối đa nguồn lực, sớm hoàn thành việc xây mới, sửa chữa nhà, để các gia đình nhanh chóng ổn định chỗ ở, an cư, lạc nghiệp.

Văn phòng Làng trẻ em SOS Việt Nam.

Cần giải quyết tốt các vấn đề đặt ra khi chuyển các Làng SOS về địa phương quản lý

Gần 40 năm qua, với sự hỗ trợ của Làng trẻ em SOS quốc tế và các nhà tài trợ, Việt Nam có hơn 7.000 trẻ em, thanh, thiếu niên được nuôi dưỡng tại 17 cơ sở. Hiện nay, do nhiều nguyên nhân, nhiều Làng trẻ SOS cơ sở bị dừng nguồn tài trợ dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.