Những gặt hái mang tới nhiều kỳ vọng
Năm 2023 vừa qua, toàn tỉnh Kiên Giang gieo trồng 712.856 ha lúa; sản lượng 4,55 triệu tấn, vượt 3,54% so kế hoạch; năng suất trung bình 6,39 tấn/ha. Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang Lê Hữu Toàn, kết quả trên là nhờ ngay từ đầu năm 2023, ngành nông nghiệp tỉnh xây dựng và triển khai kế hoạch sản xuất kịp thời, có phương án cụ thể cho từng vùng. Các cơ quan chuyên môn và địa phương thường xuyên cập nhật tình hình sản xuất, đồng thời hướng dẫn nông dân quy trình canh tác lúa, ứng phó với diễn biến bất thường của thời tiết, sử dụng cơ cấu các giống lúa phù hợp. Nông dân duy trì sử dụng giống lúa chất lượng cao và ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật.
Năm 2024, tỉnh đặt mục tiêu sản xuất hơn 4,4 triệu tấn lúa (gần bằng năm 2023); tỷ lệ sản xuất lúa chất lượng cao duy trì hơn 90% tổng diện tích gieo trồng. Theo kế hoạch thực hiện Đề án, tỉnh Kiên Giang sẽ tham gia diện tích 60 nghìn ha. Dự kiến tỉnh bán tín chỉ carbon khoảng 30 nghìn ha. Kế hoạch của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang đề ra đến năm 2025, diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp đạt 100 nghìn ha, dự kiến bán tín chỉ carbon khoảng 40 nghìn ha. Đến năm 2030 hình thành 200 nghìn ha vùng chuyên canh gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, nâng cao thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo đảm hiệu quả sản xuất kinh doanh, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính.
"Tỉnh Kiên Giang đặt nhiều kỳ vọng từ Đề án, góp phần mang lại sự thay đổi cho ngành sản xuất lúa gạo. Cũng là dịp để tổ chức lại ngành hàng lúa gạo theo hướng bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng", Giám đốc Lê Hữu Toàn cho biết.
Tín hiệu tích cực từ vùng trồng tiên phong
Thực hiện Đề án, tỉnh Kiên Giang đã chọn Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp thanh niên Phú Hòa, huyện Tân Hiệp và Hợp tác xã cua-lúa Thạnh An, huyện An Minh để thí điểm rút kinh nghiệm và nhân rộng toàn tỉnh. Hiện nay, nông dân trồng lúa của các hợp tác xã này và một số nông dân khác đã được tập huấn quy trình canh tác lúa thông minh, phù hợp với yêu cầu của Đề án.
Vụ hè thu năm 2024, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp thanh niên Phú Hòa triển khai thực hiện quy trình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp với diện tích 50 ha. Hiện nay, các trà lúa đang trong giai đoạn khoảng 60 ngày tuổi, sinh trưởng tốt. Anh Nguyễn Văn Huỳnh, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp thanh niên Phú Hòa, cho biết: "Nhìn trên điện thoại, tôi có thể biết lượng nước trên đồng ruộng để chủ động lấy, hoặc rút bớt nước. Trước đó, chúng tôi đã lắp đặt các ống cảm biến trên ruộng lúa và cài đặt lên điện thoại. Do đã được tập huấn nhiều lần trước đó, nên bà con trong hợp tác xã đã nắm bắt quy trình canh tác này". Ngoài ra, theo anh Huỳnh, để giảm lượng phát thải khí nhà kính, nông dân của hợp tác xã tuân thủ yêu cầu giảm lượng giống lúa gieo sạ xuống 70kg/ha, sử dụng giống xác nhận, giảm 20% lượng phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật, giảm 20% lượng nước trong đồng ruộng so với canh tác theo phương thức truyền thống…
Trên cánh đồng lúa hè thu 2024 tại xã Tân Hội, huyện Tân Hiệp, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Kiên Giang đã bố trí thí điểm 10 trạm đo giảm phát thải giúp cho bà con đo đạc, kiểm đếm lượng khí thải phát ra từ vụ canh tác của mình. Anh Hồ Trung Kiên (xã Tân Hội) cho biết, qua hai lớp tập huấn, khoảng 30 ngày, đã thành thạo kỹ thuật đo lượng phát thải. "Quy trình đo phải đúng kỹ thuật và đúng thời điểm. Thời điểm là một tuần lấy mẫu khí một lần và phải lấy mẫu vào buổi sáng. Có ba mẫu thu cách nhau một giờ đồng hồ. Khi mình lấy thì mở khóa lấy không khí. Sau khi lấy mẫu khí xong, bà con nông dân sẽ gửi mẫu khí về Trung tâm Khuyến nông tỉnh Kiên Giang để ngành chuyên môn đo đạc lượng khí phát thải ra từ cánh đồng của nông dân", anh Kiên cho biết.
Vừa qua, trên cánh đồng của anh Hồ Trung Kiên, ngành chuyên môn tổng kết lượng phát thải giảm 40 tấn CO2/ha. Dự kiến tham gia đề án này, năng suất vụ lúa hè thu sẽ tăng từ 20-30%. Vụ trước năng suất đạt 1 tấn/công thì nay dự kiến khoảng 1,2 tấn-1,3 tấn/công. Giá bán và lợi nhuận sẽ tăng lên khoảng 10%. Mọi khâu từ chọn giống, gieo sạ, chăm sóc cho đến khi thu hoạch sẽ làm giảm lượng khí thải carbon nếu làm đúng quy trình, bảo vệ môi trường, hướng đến cánh đồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp và bền vững.
Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Kiên Giang Lê Văn Dũng, cho hay, tùy theo đồng ruộng và tùy theo diện tích nông hộ, bà con đặt ống cảm biến. Đây là điều kiện bắt buộc trong quy trình canh tác lúa giảm phát thải gắn với tăng trưởng xanh mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề ra. Mỗi nông dân sử dụng ống để quản lý mực nước trên ruộng mình để lúc nào cần tưới là tưới nước, khi nào xiết nước là xiết nước nhằm tuân thủ quy trình giảm phát thải. "Từ khâu chọn giống đến thu hoạch, quy trình thực hiện nghiêm ngặt. Ở trên cánh đồng lúa chất lượng cao phát thải thấp không chỉ ứng dụng công nghệ ướt, khô xen kẽ mà còn có các thiết bị đo phát thải và thiết bị giám sát côn trùng rất hiệu quả cho bà con nông dân", ông Dũng cho biết thêm.
Những cánh đồng lúa ở huyện Tân Hiệp hiện đang là vùng trồng tiên phong khởi động thí điểm cho Đề án. Ngoài chọn giống lúa chất lượng cao, chăm sóc kỹ, bà con nông dân còn được học cách đo khí thải carbon. Đây là công việc khó, bởi đòi hỏi kỹ thuật và độ chính xác cao, nhưng nhiều nông dân đang dần làm quen và thuần thục công việc này.
