Hình mẫu thích ứng biến đổi khí hậu

Sau trận lũ lụt lịch sử năm 2020 nhấn chìm gần như toàn bộ thị trấn Bor, thủ phủ bang Jonglei (Nam Sudan), ít ai nghĩ rằng, nơi đây có thể trở thành một hình mẫu về thích ứng với biến đổi khí hậu. Bor đã từng bước hồi sinh, trở thành trung tâm của chiến lược thích ứng dài hạn.

Phụ nữ tại Bor vui vẻ vì đã có nước sạch sinh hoạt. Ảnh: THE GUARDIAN
Phụ nữ tại Bor vui vẻ vì đã có nước sạch sinh hoạt. Ảnh: THE GUARDIAN

Giữa cái nắng gay gắt, Nyandong Chang cùng hai người bạn múc đầy nước vào những chiếc can nhựa mầu vàng, đội chúng lên đầu để mang về nhà. Trạm nước chỉ cách nhà cô khoảng năm phút đi bộ, nhưng Chang phải quay lại tới sáu lần mỗi ngày. “Vẫn vất vả lắm, nhưng ít nhất bây giờ nước đã có sẵn và sạch sẽ”, Chang lạc quan. Chỉ một năm trước, cuộc sống của phụ nữ và trẻ em ở Bor gian nan hơn rất nhiều. Mỗi ngày, họ đi bộ quãng đường dài ra bờ sông Nile Trắng, nơi dòng nước đục ngầu, ô nhiễm để lấy nước uống, nấu ăn và sinh hoạt. “Nước bẩn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe nhưng chúng tôi không còn lựa chọn nào khác”, Chang nhớ lại.

Theo The Guardian, người dân thị trấn Bor vốn quen sống chung với lũ. Trong tiếng Dinka, “bor” có nghĩa là lũ lụt. Dù vậy, trận lũ lịch sử cuối năm 2020 vẫn khiến nhiều người dân ám ảnh. Sông Nile Trắng vỡ bờ, nước lũ phá hủy nhà cửa, ruộng vườn và cơ sở hạ tầng thiết yếu, buộc hàng chục nghìn người phải sơ tán. Từ thảm họa đó, ý tưởng về dự án nhà máy xử lý nước của chính quyền Bor đã ra đời. Tháng trước, dự án trị giá 5,4 triệu USD do Hà Lan và Hàn Quốc tài trợ này chính thức được bàn giao cho Công ty cấp nước đô thị Nam Sudan (SSUWC).

“Sau trận lũ năm 2020, hệ thống cấp nước bị phá hủy, khiến cộng đồng đặc biệt dễ tổn thương trước các bệnh lây truyền qua đường nước. Dự án bắt đầu như một phản ứng nhân đạo khẩn cấp, nhưng sau đó được định hướng lại để tạo ra giải pháp lâu dài và bền vững”, ông Thewodros Mulugeta, Trưởng bộ phận Nước, vệ sinh và y tế (WASH) của UNICEF tại Nam Sudan, cho biết.

Các con đê được xây dựng dọc sông Nile Trắng, hệ thống thoát nước được thiết lập để thu gom nước mưa. Một nhà máy xử lý nước thải cũ được cải tạo thành công trình “chống chịu biến đổi khí hậu” khi được xây trên nền đất cao, vận hành bằng năng lượng mặt trời, vừa giảm chi phí, vừa cắt giảm phát thải carbon. “Bor, hơn bất kỳ thị trấn nào khác, hiểu rõ thách thức về nước. Chúng tôi sống cạnh dòng Nile hùng vĩ, nhưng việc tiếp cận nước uống an toàn đã là một cuộc vật lộn kéo dài quá lâu”, ông Jacob Chol, một lãnh đạo bang Jonglei khẳng định.

Không chỉ mang lại nước sạch, nhà máy còn tạo việc làm cho người dân tại Bor. Ít nhất 30 nhân sự nòng cốt gồm thợ điện, thợ sửa máy bơm, thợ ống nước, kỹ thuật viên phòng thí nghiệm đến kế toán đã được đào tạo. Giám đốc nhà máy John Jurkuch Yaak tin tưởng vào khả năng tự vận hành khi các đối tác quốc tế rút lui. Hiện, mạng lưới đường ống dài hơn

53 km đã kết nối 28 ki-ốt phục vụ nước cho cộng đồng, 704 hộ gia đình, bảy trường học và một bệnh viện, phục vụ khoảng 96.000 người, tương đương 80% dân số Bor.

Tại các ki-ốt nước, những phụ nữ như bà Adeng Lek, một góa phụ nuôi bốn con trở thành người quản lý. “Nguồn nước này đã thay đổi cuộc sống của nhiều người”, bà Lek cho biết. Ki-ốt không chỉ là nơi bán nước, mà còn là điểm sinh hoạt cộng đồng, người nghèo có thể mang chai đến lấy nước uống miễn phí. Ở gần hồ chứa Bor, bà Achol Teresa sử dụng nước máy để tưới khu vườn trồng đậu bắp, chuối, xoài và cà-phê. “Tôi trả tiền nước bằng tiền bán nông sản”, bà Teresa vui vẻ nói. Nhờ hệ thống tưới, bà đã thu hoạch đậu bắp ba vụ trong năm, điều trước đây thật khó tưởng tượng.

Tác động tích cực của nước sạch cũng lan sang lĩnh vực giáo dục. Hiệu trưởng Trường trung học St Andrew, ông John Kuer Barach cho biết, tỷ lệ chuyên cần và kết quả học tập của học sinh đã cải thiện rõ rệt. “Trước đây, chúng tôi chỉ có một ca học vào buổi sáng và vì thiếu nước uống, các em học sinh sẽ về nhà, chỉ quay lại vào ngày hôm sau. Nhưng bây giờ, các em đã quay lại học lớp chiều”, ông Barach chia sẻ.

Tuy vậy, Bor vẫn là ngoại lệ hiếm hoi. Chỉ khoảng 40% trong số 13 triệu dân Nam Sudan có thể tiếp cận nước uống sạch trong vòng 30 phút đi bộ. Ông Yar Paul Kuol, Giám đốc điều hành SSUWC cho rằng, Bor là minh chứng rằng, đầu tư thông minh có thể tạo ra khả năng chống chịu khí hậu. Do đó, ông đề nghị, chính phủ cần chủ động tài trợ cho những dự án tương tự nhằm cải thiện cuộc sống của người dân.

Có thể bạn quan tâm

Đại sứ Iran tại IAEA, ông Reza Najafi. Ảnh: AP

Sức ép gia tăng

Hội đồng quản trị của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) đã thông qua nghị quyết yêu cầu Iran thông báo ngay lập tức về tình trạng kho urani đã làm giàu và các cơ sở hạt nhân bị đánh bom của nước này.

Nhân viên làm việc tại cơ sở hạt nhân Isfahan của Iran. Ảnh: GETTYIMAGES

IAEA nối lại hoạt động thanh sát ở Iran

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) thông báo đã nối lại hoạt động thanh sát đối với các cơ sở hạt nhân của Iran. Trong khi đó, Tehran khẳng định, luôn coi ngoại giao là kênh quan trọng trong việc tìm giải pháp cho vấn đề hạt nhân.

Một drone được triển khai trong lễ hội Awa Odori. Ảnh: KYODO NEWS

Drone hỗ trợ ứng phó thiên tai

Để giảm thấp thiệt hại do thiên tai, Nhật Bản đã triển khai thiết bị bay không người lái (drone) để phát lệnh sơ tán trong các thảm họa thiên nhiên như sóng thần và mưa lớn.

Biếm họa: DALLAS NEWS

Lực lượng then chốt

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa khởi động sáng kiến quy mô lớn mang tên United States Tech Force (Lực lượng Công nghệ Mỹ), nhằm chiêu mộ nhân tài công nghệ hàng đầu, nhất là liên quan trí tuệ nhân tạo (AI).

Người dân tưởng niệm các nạn nhân vụ xả súng. Ảnh: RZN NEWS

Australia xem xét siết luật kiểm soát súng đạn

Vụ xả súng xảy ra tại bãi biển Bondi ở thành phố Sydney (Australia) ngày 14/12 vừa qua, khiến 16 người chết và 40 người bị thương, là vụ xả súng hàng loạt tồi tệ nhất trong gần 30 năm qua ở nước này.

Biếm họa: LIU RUI

Triển vọng mới

Nga cho biết sẽ phản đối mạnh mẽ nếu các đề xuất do Ukraine và Liên minh châu Âu (EU) xây dựng được đưa vào kế hoạch hòa bình nhằm giải quyết xung đột hiện nay. Trong khi đó, Mỹ cũng xúc tiến đàm phán nhằm nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine.

Một siêu thị bán hàng tiêu chuẩn chất lượng tại Nhật Bản. Ảnh: NIKKEI

Phát triển hệ thống tiêu chuẩn toàn cầu

Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố Báo cáo Phát triển thế giới 2025, với chủ đề "Tiêu chuẩn cho phát triển", trong đó nhấn mạnh việc coi tiêu chuẩn là một phần trong chiến lược phát triển để các nước từng bước hướng tới sự thịnh vượng.

Giới thiệu hàng hóa Việt Nam tại Hội chợ ở Ai Cập. Ảnh: TTXVN

Nhịp cầu kết nối Việt Nam - châu Phi

Trong khuôn khổ chương trình “Gặp gỡ châu Phi năm 2025” do Bộ Ngoại giao tổ chức ngày 11/12 tại Hà Nội, các đại sứ từ nhiều quốc gia châu Phi bày tỏ mong muốn có cơ hội gặp gỡ, tiếp xúc trực tiếp và kết nối với các doanh nghiệp lớn của Việt Nam quan tâm hợp tác với đối tác châu Phi.

Biếm họa: MIKAIL ÇIFTÇI

Chuyện bé xé ra to

Căng thẳng giữa Mỹ và Venezuela tiếp tục leo thang sau khi Washington công bố các lệnh trừng phạt mới nhằm vào người thân của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro và các công ty vận tải dầu mỏ, đồng thời thực hiện vụ thu giữ tàu chở dầu đầu tiên. Chưa hết, “ông chủ” Nhà Trắng còn đe dọa sẽ sớm mở cuộc tấn công nhằm vào Caracas.

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen tiếp tục dẫn đầu trong danh sách của Forbes. Ảnh: EUROPA

Phụ nữ kiến tạo tương lai

Tạp chí Forbes mới đây công bố danh sách "100 phụ nữ quyền lực nhất thế giới" năm 2025. Danh sách năm nay cho thấy, phụ nữ đang nắm giữ những vai trò then chốt trong việc định hình chính sách, dẫn dắt nền kinh tế và tạo ra ảnh hưởng văn hóa vượt biên giới.

Việc FED cắt giảm lãi suất sẽ kích thích tiêu dùng tại Mỹ dịp cuối năm. Ảnh: CNN

Cú huých đúng thời điểm

Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) vừa quyết định hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm trong lần thứ ba liên tiếp, đưa lãi suất cơ bản xuống mức thấp nhất kể từ tháng 11/2022. Giới phân tích đánh giá cao động thái của FED, coi đây là cú huých tích cực đối với thị trường Mỹ đúng thời điểm mua sắm nhộn nhịp cuối năm.

Ảnh: POLILTICO

Ukraine sẵn sàng ngừng bắn một phần

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trong ảnh) tuyên bố nước này sẵn sàng thiết lập một lệnh ngừng bắn nhằm vào cơ sở hạ tầng năng lượng, nếu Nga nhất trí vấn đề này.

Trụ sở của Tập đoàn Euroclear tại Bỉ. Ảnh: PREZLY

EU “đóng băng” tài sản của Nga

Liên minh châu Âu (EU) quyết định “đóng băng” vô thời hạn đối với các tài sản Nga đang nắm giữ tại châu Âu, loại bỏ trở ngại lớn trong việc sử dụng nguồn tiền này để hỗ trợ Ukraine. Tuy nhiên, bước đi của EU vấp phải sự phản đối của một số thành viên, trong khi Nga tuyên bố sẽ đệ đơn kiện.

Đấu giá trứng Phục sinh của Sa hoàng

Đấu giá trứng Phục sinh của Sa hoàng

Quả trứng Phục sinh có tên Winter Egg (trong ảnh), được Sa hoàng Nicholas II đặt làm quà tặng mẹ năm 1913, đã được mua lại với giá 30,2 triệu USD trong phiên đấu giá tổ chức mới đây tại Thủ đô London (Anh).

Bão Ditwah gây lũ lụt trên diện rộng tại Sri Lanka. Ảnh: NEWS NATION

Năm lao đao của châu Á

Tình trạng biến đổi khí hậu (BĐKH) gây bão, lũ lụt, sạt lở đất đang tàn phá hệ thống nước và điện trên khắp châu Á, đẩy hàng triệu người vào nguy hiểm và buộc các quốc gia phải chi hàng nghìn tỷ USD để duy trì các dịch vụ thiết yếu. Tương lai của châu lục này phụ thuộc hoàn toàn vào cách mà các chính phủ đầu tư ứng phó với BĐKH.

Ảnh: EURO NEWS

Cú sốc trong giới ngoại giao châu Âu

Vừa qua, bà Federica Mogherini (trong ảnh) - cựu Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) - đã nộp đơn từ chức tại Viện châu Âu, nơi bà giữ cương vị hiệu trưởng suốt 5 năm qua.

Biếm họa: RAHMA

Giật gấu vá vai

LHQ đưa ra lời kêu gọi các mạnh thường quân viện trợ 23 tỷ USD cho các hoạt động nhân đạo trong năm 2026, mức được đánh giá là quá ít ỏi, chỉ bằng một nửa so lời kêu gọi của năm 2024. Tuy nhiên, đây là con số được tính toán thực tế, trong bối cảnh các nhà tài trợ lớn cắt giảm mạnh “bầu sữa” đóng góp cho hoạt động nhân đạo.

Học sinh giới thiệu sản phẩm.

Nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo và sẵn sàng hội nhập

Chiếc máy lọc không khí dùng trong gia đình nhỏ gọn thân thiện với chi phí thấp, mô hình sạc điện hay tủ sấy mini sử dụng năng lượng mặt trời… nằm trong số những sản phẩm, mô hình sáng tạo của học sinh THPT trên cả nước, đã hiện thực hóa ý tưởng từ bài học lý thuyết thành sản phẩm thực hành.

Nhiều sản phẩm đồ chơi đã bị cơ quan chức năng thu hồi. Ảnh: AP

Chiến dịch bảo vệ sức khỏe trẻ em ở Australia

Chính quyền bang Victoria (Australia) mới đây thu hồi hàng loạt sản phẩm đồ chơi tiềm ẩn rủi ro đối với sức khỏe trẻ em. Đây là một phần trong chiến dịch kiểm tra do cơ quan chức năng triển khai đối với hệ thống cửa hàng bán lẻ và cửa hàng trực tuyến trong thời kỳ cao điểm của các hoạt động mua sắm trước Giáng sinh.

Hàng triệu người dân Syria vẫn đang cần hỗ trợ nhân đạo sau xung đột. Ảnh: REUTERS

Gian nan tiến trình chuyển đổi ở Syria

Tổng Thư ký LHQ nhấn mạnh: Những gì chờ đợi phía trước Syria không chỉ là một cuộc chuyển giao chính trị, mà còn là tái thiết những cộng đồng tan vỡ và hàn gắn chia rẽ xã hội sâu sắc.

Lực lượng an ninh Syria bảo vệ một sự kiện tại Thủ đô Damas. Ảnh: CNN

Cánh cửa mở rộng với Damas

Chính phủ Canada tuyên bố nước này đã đưa Syria ra khỏi danh sách các quốc gia nước ngoài bị coi là ủng hộ khủng bố, đồng thời xóa tên của nhóm Hayat Tahrir al-Sham - lực lượng dẫn dắt liên minh nổi dậy từng góp phần lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad - trong danh sách các tổ chức khủng bố.

Gucci cũng là một nhãn hiệu bị điều tra. Ảnh: BUSINESS TIMES

Mặt tối của ngành thời trang xa xỉ tại Italy

Hàng loạt thương hiệu thời trang cao cấp tại Italy đang bị cuốn vào cuộc điều tra quy mô lớn liên quan nghi vấn sử dụng chuỗi cung ứng bóc lột lao động. Dù chưa hãng nào bị truy cứu, vụ việc đã gây chấn động ngành thời trang toàn cầu và đặt dấu hỏi lớn về mặt tối phía sau các thương hiệu “Made in Italy”.

Biếm họa: EUCONEDIT

Kế hoạch mạo hiểm

Tập đoàn lưu ký chứng khoán Euroclear của Bỉ vừa lên tiếng cảnh báo, việc Liên minh châu Âu (EU) có kế hoạch cho Ukraine vay 140 tỷ euro (tương đương 162 tỷ USD) từ tài sản bị phong tỏa của Nga có thể sẽ bị coi là hành vi “tước đoạt” và có nguy cơ làm tăng chi phí vay nợ của các quốc gia thành viên.

Nhà báo Huỳnh Dũng Nhân (thứ ba, trái sang) giới thiệu bức vẽ kỷ vật gia đình trao tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

Nghĩa tình thủy chung Việt Nam - Cuba

Hơn 200 hình ảnh, tranh vẽ, hiện vật, tư liệu về tình hữu nghị Việt Nam - Cuba được giới thiệu trong triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” nhân kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước (1960-2025), thu hút người dân và du khách đến Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam dịp này.