Treo lịch Tết từ lâu không chỉ là một thói quen sinh hoạt, mà là một nét đẹp văn hóa đã ăn sâu vào đời sống người Việt. Một bộ lịch mới được treo lên cũng đồng nghĩa với việc khép lại năm cũ, mở ra một chu kỳ mới của thời gian. Lịch Tết hiện diện trong không gian gia đình suốt 365 ngày, gắn với từng bữa cơm, từng buổi sáng thức dậy. Với nhiều thế hệ, xé một tờ lịch mỗi ngày là một cử chỉ nhỏ nhưng mang ý nghĩa rất rõ ràng: Thời gian đang đi, đời sống đang vận động và mỗi ngày đều là một khởi đầu mới.
Nhưng vài năm trở lại đây, thói quen ấy đang mất dần ở các gia đình trẻ. Nhiều người nói rằng, không cần lịch giấy nữa, bởi mọi tiện ích đã nằm gọn trong chiếc điện thoại thông minh. Chỉ một cái chạm tay, ngày giờ, lịch âm - dương, ngày tốt, xấu đều hiện ra đầy đủ. Có người lại ngại treo lịch bloc vì “mỗi ngày xé một tờ, giấy vụn rơi vãi, rác cả nhà”. Một số khác thì chọn cách: Chờ cơ quan, doanh nghiệp, đối tác nào đó tặng lịch thì treo, còn nếu không có cũng… chẳng sao.
Những thay đổi rất đời thường ấy cộng lại, khiến thị trường lịch Tết ngày càng đìu hiu. Nếu như chừng mươi năm trước, thời điểm cuối năm thế này, các đô thị lớn đã rộn ràng không khí mua lịch thì nay cảnh ấy hiếm gặp hơn nhiều. Lịch vẫn được bày bán ở một số cửa hàng, siêu thị… nhưng người dừng lại xem ít, người quyết định mua lại càng ít hơn.
Điều đáng nói là sự thưa vắng ấy không xuất phát từ sự nghèo nàn của sản phẩm. Trái lại, lịch Tết những năm gần đây được đầu tư công phu hơn. Mẫu mã đa dạng, từ lịch bloc truyền thống, lịch để bàn, lịch treo tường cho đến những bộ lịch nghệ thuật, lịch phong thủy, lịch gắn với di sản văn hóa, lịch sử dân tộc. Có những bộ lịch được thiết kế như một tác phẩm mỹ thuật, mỗi tờ là một bức tranh, một phong cảnh đẹp đất nước, một câu ca dao... Các bộ lịch đều được chăm chút từ chất liệu giấy, đến thiết kế chi tiết in ấn, đủ để trở thành một vật phẩm trang trí trang nhã trong không gian gia đình suốt cả năm.
Thế nhưng, sự sáng tạo ấy vẫn chưa đủ để níu lại thói quen đang mai một. Khi nhịp sống hiện đại ngày càng nhanh, khi công nghệ số chiếm lĩnh từng khoảnh khắc sinh hoạt, những giá trị chậm rãi như việc treo lịch, xem lịch, xé lịch mỗi ngày dần bị xem là “không cần thiết”. Lịch Tết từ chỗ là vật dụng quen thuộc của mọi gia đình, đang co lại thành một lựa chọn mang tính hoài niệm, hoặc một món quà mang tính nghi thức trong các mối quan hệ công việc.
Dẫu vậy, lịch Tết vẫn mang trong mình một giá trị khó thay thế. Lịch giấy không chỉ để xem ngày, mà còn tạo nên một điểm nhấn hữu hình cho không gian sống. Trong những ngày đầu năm, bộ lịch mới treo trên tường hay đặt trên bàn làm việc như một tín hiệu may mắn, một lời nhắc nhở nhẹ nhàng rằng, một vòng quay thời gian mới đã bắt đầu.
Có lẽ, giữ thói quen treo lịch bloc hôm nay không còn là chuyện tiện ích, mà là một lựa chọn văn hóa. Giữa rất nhiều đổi thay của đời sống hiện đại, treo một cuốn lịch trong nhà cũng là cách giữ lại một nếp xưa - lặng lẽ, bền bỉ - để mỗi độ xuân về, ta vẫn còn một dấu mốc quen thuộc nhắc mình rằng Tết đã thật sự đến.