Du lịch cộng đồng gắn với bảo vệ rừng

Sau ba năm triển khai Ðề án phát triển du lịch cộng đồng (2019-2022), mỗi năm huyện Bác Ái (Ninh Thuận) đón từ 7-10 nghìn lượt khách đến tham quan; thu nhập từ hoạt động du lịch tăng trưởng bình quân 10%/năm, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây ngày càng tốt hơn.
Các đội văn nghệ của mô hình du lịch cộng đồng biểu diễn phục vụ du khách.
Các đội văn nghệ của mô hình du lịch cộng đồng biểu diễn phục vụ du khách.

Khai thác tiềm năng du lịch khám phá

Trong những ngày tháng 6/2023, chúng tôi xuyên rừng khám phá Vườn Quốc gia Phước Bình, huyện Bác Ái, được chứng kiến nhiều đoàn khách thập phương đến thưởng ngoạn, trải nghiệm các món đặc sản, ngủ trong những căn nhà sàn truyền thống của người dân tộc Raglai.

Qua những cánh rừng, núi đá bao quanh suối Gia Nhông, du khách thích thú dùng điện thoại di động ghi lại những khoảnh khắc hiếm có về núi rừng, cảnh đẹp do thiên nhiên ban tặng cho Vườn Quốc gia Phước Bình. Chị Nguyễn Thị Tròn đến từ tỉnh Ðồng Tháp cho biết, rất ấn tượng khi tham gia tour du lịch khám phá rừng ở Ninh Thuận, được chiêm ngưỡng núi đồi hoang sơ với cảnh sắc độc, lạ; được thụ hưởng không khí trong lành, cảm thấy bản thân rất khỏe sau chuyến hành trình dài hơn 500 km.

Du khách Phạm Tuấn Kiệt, Việt kiều Mỹ chia sẻ: "Tôi đã trải nghiệm ở nhiều nơi, nhưng Phước Bình là nơi hiếm hoi có nhiều cảnh đẹp và còn hoang sơ. Ðây là dịp để tôi có thể tìm hiểu về văn hóa, lịch sử, đời sống của đồng bào dân tộc Raglai xưa và nay. Tôi cho rằng đây là lý do đã và sẽ thu hút đông đảo du khách tìm đến khám phá vùng đất này".

Với quần thể thiên nhiên kỳ thú, Vườn Quốc gia Phước Bình đã tạo nhiều tuyến du lịch đi bộ dã ngoại suối Gia Nhông; tìm về thượng nguồn các con suối; du khách có dịp quan sát một số loài linh trưởng, ngắm hoa lan rừng khoe sắc mầu, tiếp cận với nhiều cây thuốc quý; tổ chức cắm trại trên những thảm cỏ rộng, thành lập nhóm chinh phục các thác Ðá Ðen, Ðá Bàn..., có dịp ghi lại những khoảnh khắc sơn thủy hữu tình giữa đại ngàn.

Giám đốc Trung tâm Giáo dục và Dịch vụ môi trường rừng Vườn Quốc gia Phước Bình Nguyễn Khánh Bảo cho biết, nhiều du khách gọi Phước Bình là "Ðà Lạt 2", bởi khí hậu dịu mát quanh năm, nơi đây cũng có sương mù vào những tháng cuối năm, cho nên khung cảnh rất thơ mộng.

Phát triển mô hình du lịch trong đồng bào Raglai

Với tính đa dạng sinh học, Vườn Quốc gia Phước Bình đã đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái, tạo sinh kế cho người dân bản địa thông qua việc hướng dẫn các tour trải nghiệm du lịch sinh thái, tìm hiểu văn hóa, lịch sử, đời sống kinh tế của đồng bào Raglai... Gần đây, mô hình du lịch cộng đồng đã lan tỏa nhiều tại xã Phước Bình.

Ðiểm nhấn của mô hình là du khách sẽ trải nghiệm vườn bưởi da xanh, chôm chôm, sầu riêng, chuối mồ côi; thưởng thức các món rau rừng, cơm lam nấu trong ống tre; gà thả vườn, lợn đen nướng xiên que, nướng trong ống tre...; ngủ trong những căn nhà sàn truyền thống của người Raglai; thưởng thức không khí đốt lửa trại giữa rừng với các tiết mục văn hóa văn nghệ đậm đà bản sắc dân tộc Raglai.

Ông Katơ Quỳnh, ở thôn Hành Rạc 2 chia sẻ: "Nay, đồng bào Raglai học làm hướng dẫn viên du lịch để phù hợp với xu thế. Hơn ba năm qua, từ chỗ không biết du lịch cộng đồng là gì, quanh năm chăm sóc cây trồng đợi thu hoạch rồi bán cho thương lái để mưu sinh, nhưng giờ đây không chỉ bán cho thương lái mà còn phục vụ nhu cầu "hái tận tay, ăn tận gốc" của du khách. Mỗi hộ đều có thể phục vụ những món ăn truyền thống và có nhà sàn, lều để phục vụ du khách trải nghiệm qua đêm".

Anh Nguyễn Long, ở Thành phố Hồ Chí Minh tâm sự: "Giữa núi rừng thơ mộng, hòa mình với lửa trại giữa những thảm cỏ, du khách và cùng đồng bào nối tay nhau đong đưa theo tiếng vang của các loại nhạc cụ dân tộc tấu lên những giai điệu đặc trưng của núi rừng, cảm thấy tinh thần rất sảng khoái và thú vị. Ðêm, ngủ trong những căn nhà sàn truyền thống rất ngon giấc, có dịp hít thở không khí trong lành của thiên nhiên mà không phải nơi nào cũng có, như cảm nhận được năng lượng tăng lên rất nhiều".

Hiện nay đã có khoảng 40 hộ dân ở Phước Bình đầu tư hơn 50 nhà sàn, gắn với vườn cây ăn quả để làm du lịch cộng đồng; đã thành lập ba đội văn nghệ dân gian tại các thôn Bố Lang, Hành Rạc 1 và 2, thôn Bạc Rây 2, thường xuyên biểu diễn phục vụ du khách vào ban đêm.

Ðịa phương cũng đã chủ động phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch, Vườn Quốc gia Phước Bình xây dựng một số tour, tuyến để giới thiệu đến với du khách trong nước và nước ngoài.

Hiện nay, tình trạng phá rừng không còn nữa. Ðồng bào Raglai đã nâng cao nhận thức, coi cây rừng như nhà của mình và người dân đã biết làm du lịch, đem lại thu nhập cao, có điều kiện nâng cao chất lượng đời sống, vươn lên làm giàu trên chính mảnh đất mà đồng bào đã gắn bó qua nhiều thế hệ, một lòng theo Ðảng, theo Bác Hồ, tạo dựng và gìn giữ cho đến hôm nay.

Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận đã phê duyệt đề án mở rộng về quy mô và chương trình hỗ trợ kéo dài đến năm 2025 để nhân rộng mô hình. Cụ thể, tập huấn tại chỗ cho nhân dân biết cách làm du lịch cộng đồng; hỗ trợ hộ dân tham quan, học tập các mô hình du lịch cộng đồng trong và ngoài tỉnh; bảo tồn các giá trị văn hóa, gắn với nâng cao thu nhập, giúp Phước Bình sớm hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

Có thể bạn quan tâm

Công nhân Hợp tác xã chiếu cói Hoài Châu Bắc hoàn thiện một công đoạn làm ra chiếc chiếu thành phẩm. (Ảnh MỸ HÀ)

Làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn

Dệt chiếu cói là nghề truyền thống lâu đời ở xã Hoài Châu Bắc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định (nay là phường Hoài Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai).

Nhiều du khách trẻ thích thú khi check-in tại Tháp Pô Klong Garai.

Giữ gìn Bảo vật quốc gia, góp phần thúc đẩy du lịch

Khánh Hòa là vùng đất giao thoa văn hóa với sự chung sống của 36 dân tộc anh em, trong đó nổi bật là văn hóa Chăm và Raglai, thể hiện qua hệ thống đền tháp cổ kính, các lễ hội truyền thống đặc sắc cùng phong tục tập quán giàu bản sắc.

Hòn Vọng Phu trong không gian đô thị ở Thanh Hóa.

Nỗ lực bảo tồn hòn Vọng Phu cùng cụm di tích An Hoạch

Hòn Vọng Phu trên đỉnh núi An Hoạch (núi Nhồi) ở phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa cùng những “Vọng Phu thạch” hiện hữu trên nhiều miền đất đã gắn liền với lịch sử dựng nước, giữ nước cùng đạo lý, nhận thức thẩm mỹ của dân tộc.

Bãi Làng - khu vực trung tâm Cù Lao Chàm.

Cù Lao Chàm - Viên ngọc thô đang được "mài giũa"

Mùa du lịch năm 2025, cụm đảo gần bờ của thành phố Đà Nẵng là Cù Lao Chàm đón hơn 269.000 du khách. So với năm 2024 và những năm trước đó, con số này cho thấy sự tăng trưởng và là một lời khẳng định: Những tiềm năng du lịch mạnh mẽ của “viên ngọc thô” xứ Quảng đang dần được cụ thể hóa, khai thác một cách hiệu quả và đúng hướng.

Cô gái Chăm trong Lễ hội Katê tại Khánh Hòa.

Thúc đẩy liên kết vùng du lịch trọng điểm

Những năm gần đây, hành trình du lịch nối dài giữa “biển xanh” Khánh Hòa và “đại ngàn” Đắk Lắk đã trở thành xu hướng mới. Sự dịch chuyển đó thể hiện nhu cầu khám phá nhiều hơn của du khách, đồng thời tạo cơ hội hình thành các tour, tuyến liên vùng mang dấu ấn riêng của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Du khách trải nghiệm làm đồ gốm khi tới thăm làng Thanh Hà.

Độc đáo làng gốm hơn 500 năm tuổi

Tại lễ trao giải thưởng Du lịch Việt Nam năm 2025 vừa qua, làng gốm Thanh Hà là đại diện của thành phố Đà Nẵng được vinh danh tại hạng mục “Điểm du lịch cộng đồng tốt nhất”.

Ông Lê Văn Nghĩa kiểm tra chất lượng sản phẩm rượu cần.

Bảo tồn và phát triển nghề truyền thống

Giữ được hương vị nồng say của rượu cần truyền thống sẽ mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho bà con Cơ Tu. Đó là cách làm kinh tế hiệu quả của ông Lê Văn Nghĩa và một số hộ dân ở thôn Phú Túc, xã Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng.

Người dân và du khách nghe hát bài chòi ở Hội An.

Cân bằng giữa phát triển và gìn giữ ở Hội An

Sau khi mở rộng địa giới thành phố Đà Nẵng, Hội An (cũ) nay gồm ba phường: Hội An, Hội An Đông, Hội An Tây và một xã đảo Tân Hiệp (Cù Lao Chàm) tiếp tục giữ vai trò đặc biệt trong chiến lược phát triển du lịch-văn hóa của thành phố.

Thu gom lưới bẫy bắt chim yến trái phép. (Ảnh CTV)

Cần có giải pháp bảo vệ chim yến

Những năm gần đây, nạn săn bắt chim yến trái phép diễn ra tràn lan ở nhiều địa phương trên cả nước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của quần thể chim yến ở nước ta.

Đảo Lý Sơn, hạt nhân du lịch biển, đảo của tỉnh Quảng Ngãi.

Tìm hướng phát triển bền vững du lịch biển, đảo Quảng Ngãi

Du lịch biển, đảo Quảng Ngãi có nhiều tiềm năng trở thành trụ cột phát triển kinh tế- xã hội quan trọng. Tỉnh cần tạo ra sức mạnh tổng hợp, cân bằng lợi ích kinh tế-xã hội và môi trường để du lịch biển, đảo Quảng Ngãi phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và khẳng định vị thế trong khu vực.

Võ cổ truyền đã và đang được triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển một cách bài bản, bền vững

Bảo tồn và lan tỏa võ cổ truyền

Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia mà còn là một hệ giá trị sống động, có khả năng thích ứng và phát triển trong thời đại mới. Trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng, văn hóa truyền thống không thể chỉ lưu giữ trong bảo tàng hay lễ hội mà phải được đưa vào đời sống, đến với thế hệ trẻ.

Hội thi Ẩm thực Yến sào Khánh Hòa.

Độc đáo Lễ hội Yến sào Khánh Hòa

Không chỉ thành kính tri ân, tưởng nhớ công đức lớn lao của thủy tổ, thánh mẫu, các vị tiền bối sáng lập, phát triển ngành nghề yến sào trong suốt 700 năm qua, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa đã tạo nên một không gian văn hóa biển, đảo đa dạng và sinh động.

Bề mặt dải đá bằng phẳng, đoạn rộng nhất lên tới 50 mét.

Kỳ quan dưới đáy biển Gia Lai

Làng chài Nhơn Hải, phường Quy Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp bình yên cùng cảnh sắc biển, trời hùng vĩ, mà còn được nhiều người say đắm bởi một kỳ quan độc đáo.

Phụ nữ Pa Kô làm món Đổi A-lỗq chuẩn bị cho ngày lễ Aza.

Món ăn độc đáo của người Pa Kô

Khi còn nhỏ, tôi biết đến món Đổi A-lỗq (cơm nếp ống tre) của người Pa Kô qua những lần theo bố về thăm quê nội ở thôn A Liêng, xã Tà Rụt (Quảng Trị) bên dòng Krông Klang. Hương vị đặc trưng của món ăn này vẫn in đậm trong ký ức sau những lần tôi dự lễ hội và thưởng thức cùng mọi người.

Công đoạn khoét rỗng mõ là quan trọng nhất

Giữ tiếng mõ làng Thủy Xuân

Giữa không gian thanh vắng ở tổ 11, phường Thủy Xuân, thành phố Huế, tiếng cốc cốc khi nhỏ khi to đưa con người về chốn tĩnh tại. Ở vùng đất Cố đô, người ta vẫn còn nhớ đến làng mõ Thủy Xuân.

Nghệ thuật trang trí cây nêu của người Co ở Quảng Ngãi là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Sắc mầu văn hóa dân tộc Co

Chỉ với khoảng 34 nghìn người cư trú chủ yếu ở phía tây tỉnh Quảng Ngãi, song cộng đồng người Co có một kho tàng văn hóa dân gian đặc sắc với kiến trúc nhà ở, truyện kể dân gian, nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật diễn xướng, tri thức dân gian.

Đà Nẵng liên tiếp xúc tiến mở các đường bay thẳng từ thị trường khách du lịch Ấn Độ, các nước Trung Đông và CIS.

Mở rộng không gian đưa ngành du lịch bứt phá

Với những lợi thế sẵn có của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam (trước đây), Đà Nẵng hiện nay thụ hưởng nhiều dư địa để đưa ngành du lịch bứt phá. Biết tận dụng tối đa cơ sở vật chất, tài nguyên du lịch, di sản văn hóa sẽ tạo động lực phát triển, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.

Nghệ nhân Đạt Thị Nam (áo cam) truyền dạy kỹ thuật dệt hoa văn Chăm cổ cho phụ nữ Chăm.

Truyền giữ nghề dệt thổ cẩm Chăm

Nghệ nhân Đạt Thị Nam ở xã Ninh Phước (Khánh Hòa mới) được cộng đồng Chăm tôn vinh là điển hình tiêu biểu trong sưu tầm, phục hồi nhiều loại hoa văn cổ và tận tâm truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho phụ nữ các dân tộc khu vực miền trung - Tây Nguyên.

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Từ cây thuốc trên dãy núi Ngọc Linh thuộc hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, sau hơn 50 năm phát hiện, cây sâm Ngọc Linh nay được xem như "quốc bảo" của Việt Nam, góp phần thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân.

Tháp Pô Klong Garai, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận), được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt tháng 12/2016.

Khai thác giá trị văn hóa Chăm để phát triển du lịch

Tỉnh Ninh Thuận có 80 di sản được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; có 2 di tích được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai. Bên cạnh đó, còn có tháp Pô Rômê là di tích lịch sử, kiến trúc cấp quốc gia...

Nét hoang sơ ở mũi Vi Rồng.

Đánh thức huyền thoại hoang sơ

Bình Định có một nơi mà thiên nhiên còn nguyên vẹn với những vách đá sừng sững vươn ra biển như một con rồng khổng lồ, nơi mà mỗi con sóng vỗ vào bờ như mang theo một câu chuyện huyền thoại. Đó chính là mũi Vi Rồng, một trong những thắng cảnh ngoạn mục nhất của tỉnh.

Một cảnh thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu tại phường Bắc Sơn.

Bỉm Sơn - một vùng di sản, danh thắng

Không chỉ có vị trí giao thông trọng yếu, thị xã Bỉm Sơn (Thanh Hóa) còn là vùng đất lưu dấu lịch sử và văn hóa. Thung lũng phía đông núi Dốc Xây vẫn còn in dấu con đường thiên lý năm xưa, nơi thi sĩ Hồ Xuân Hương cảm tác bài “Đèo Ba Dội” sau khi vượt ba ngọn đèo gập ghềnh.

Bà Châu Thị Đông giới thiệu các tác phẩm nghệ thuật Ariya do bà sưu tầm và đóng tập làm tài liệu trình diễn và truyền dạy cho con cháu trong tộc họ văn hóa dân tộc mình.

Người “giữ lửa” dân ca Chăm

Bà Châu Thị Đông, 76 tuổi, ở làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) được đồng bào nơi đây ví là “báu vật sống” trong "giữ lửa" dân ca Chăm và truyền cảm hứng nghệ thuật diễn ngâm Ariya, góp phần giữ gìn Di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Chăm.